Halit Ziya Uşaklıgil'in "Aşk-ı Memnu" adlı romanı, 1899 yılında tefrika olarak yayımlanmış ve Türk edebiyatının en önemli klasiklerinden biri olarak kabul edilmiştir. Roman, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde İstanbul'da geçer ve yasak bir aşkın trajik hikayesini anlatır. Eserde, zengin bir Osmanlı ailesinin içinde yaşanan tutkulu ve yasak bir aşk, toplumsal değerler ve ahlaki normlar ekseninde ele alınır.
Özeti:
Romanın baş karakteri olan Bihter, güzelliği ve çekiciliğiyle tanınan genç bir kadındır. Bihter, annesi Firdevs Hanım ile birlikte yaşamakta ve annesinin gösterişli hayatından ve ikiyüzlülüğünden rahatsızlık duymaktadır. Babasının ölümünden sonra, Bihter, varlıklı ve yaşlı bir adam olan Adnan Bey ile evlenir. Adnan Bey, Bihter’e lüks bir yaşam sunar ve onu mutlu etmeye çalışır.
Adnan Bey'in iki çocuğu vardır: Nihal ve Bülent. Nihal, hassas ve duygusal bir genç kızdır. Adnan Bey'in yeğeni Behlül, ailenin yakışıklı ve çapkın genç adamıdır. Behlül, Bihter'e karşı güçlü bir çekim hisseder ve Bihter de Behlül'e karşı ilgisiz kalamaz. Zamanla, Bihter ve Behlül arasında yasak bir aşk başlar.
Bihter ve Behlül’ün gizli ilişkisi, roman boyunca gerilim ve trajedi dolu olaylara yol açar. Bihter, Behlül’e olan aşkı yüzünden büyük bir vicdan azabı ve içsel çatışma yaşar. Nihal, Behlül’e aşık olur ve onunla evlenme hayalleri kurar. Ancak Behlül, Bihter ile olan ilişkisini sürdürmektedir. Bu durum, Nihal'in sağlığını ve ruhsal durumunu olumsuz etkiler.
Romanın sonunda, Bihter'in yasak aşkı ortaya çıkar ve bu skandal, aileyi derinden sarsar. Behlül, Nihal ile evlenmeyi kabul eder ancak Bihter, bu durumu kabullenemez. Aşkı ve yaşadığı içsel çatışmalar nedeniyle büyük bir umutsuzluğa kapılan Bihter, intihar eder. Bihter'in ölümü, romandaki trajediyi doruk noktasına çıkarır ve okuyucuyu derin bir hüzün içinde bırakır.
"Aşk-ı Memnu," Osmanlı toplumunun ahlaki değerleri, aile yapısı ve toplumsal ilişkileri üzerine derinlemesine bir analiz sunar. Halit Ziya Uşaklıgil, bu eserinde yasak aşkın yıkıcı etkilerini, bireylerin içsel çatışmalarını ve toplumsal normların birey üzerindeki baskısını ustalıkla işler.
