Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun "Yaban" adlı romanı, 1932 yılında yayımlanmış ve Türk edebiyatının önemli eserlerinden biri olarak kabul edilmiştir. Roman, Milli Mücadele döneminde Anadolu'nun bir köyünde geçer ve bir aydın olan Ahmet Celal'in gözünden, köylülerin yaşamını, zorluklarını ve Kurtuluş Savaşı'na olan bakış açılarını anlatır. Eser, Türk köylüsünün sosyo-kültürel yapısını ve dönemin toplumsal çatışmalarını realist bir bakış açısıyla ele alır.
Özeti:
Ahmet Celal, Birinci Dünya Savaşı'nda kolunu kaybeden bir subaydır. İstanbul'dan Anadolu'ya, eski emir eri Mehmet Ali'nin köyüne yerleşmeye karar verir. Ancak köye geldiğinde, kendisini yabancı ve yalnız hisseder. Köylüler, Ahmet Celal'i dışlar ve ona "yaban" derler. Ahmet Celal, köydeki yaşamı, köylülerin cehaleti ve batıl inançları karşısında büyük bir hayal kırıklığına uğrar.
Ahmet Celal, köylülerin Kurtuluş Savaşı'na olan ilgisizliği ve umursamazlığı karşısında şaşkınlık yaşar. Onlara milli bilinci aşılamaya ve savaşın önemini anlatmaya çalışsa da, köylüler onu anlamaz ve ona karşı mesafeli davranırlar. Ahmet Celal'in köydeki yaşamı, hem fiziksel hem de ruhsal olarak zorlayıcıdır.
Roman boyunca, Ahmet Celal'in içsel çatışmaları ve köylülerle yaşadığı çatışmalar derinlemesine işlenir. Ahmet Celal, köydeki yaşamı boyunca yalnızlık ve umutsuzluk içinde debelenir. Köylülerin geri kalmışlığı ve modern dünyadan kopukluğu, Ahmet Celal'in üzerinde büyük bir umutsuzluk yaratır. Ancak, köydeki bazı insanlar, özellikle Mehmet Ali ve kızı Emine, Ahmet Celal'in içsel huzur bulmasına yardımcı olur.
Ahmet Celal, köylülerin cehaleti ve Kurtuluş Savaşı'na olan ilgisizliği karşısında büyük bir umutsuzluk yaşarken, köylülerle olan ilişkilerini düzeltmek ve onlara milli bilinci aşılamak için çaba sarf eder. Ancak bu çabalar genellikle sonuçsuz kalır ve Ahmet Celal, köyde daha da yalnızlaşır.
Romanın sonunda, köy Yunan işgaline uğrar ve köylüler büyük bir panik içinde kaçarlar. Ahmet Celal, köyden ayrılmak zorunda kalır ve geride bıraktığı hayatı ve köylülerle olan ilişkilerini düşünerek derin bir içsel yolculuğa çıkar. "Yaban," Milli Mücadele döneminde köylülerin ve aydınların yaşadığı çatışmaları, toplumsal yapıyı ve bireysel çıkmazları etkileyici bir şekilde anlatır.
