Ateroskleroz, arter duvarlarında plak birikmesi sonucu damarların daralması ve sertleşmesiyle karakterize edilen bir hastalıktır. Bu durum, kan akışını kısıtlayarak kalp krizi, felç ve diğer ciddi kardiyovasküler hastalıkların riskini artırır. Ateroskleroz, zamanla yavaş ilerler ve genellikle belirti vermeden yıllarca devam eder. Bu yazıda, aterosklerozun ne olduğunu, belirtilerini, nedenlerini, risk faktörlerini ve tedavi yöntemlerini ele alacağız.

Ateroskleroz Nedir?
Ateroskleroz, arter duvarlarının iç yüzeyinde plak adı verilen yağlı maddelerin, kolesterol, kalsiyum ve diğer maddelerin birikmesiyle oluşur. Bu plaklar, arterlerin elastikiyetini azaltarak ve iç çapını daraltarak kan akışını engeller. Plaklar çatladığında veya yırtıldığında ise kan pıhtıları oluşabilir, bu da arterin tamamen tıkanmasına neden olabilir.

Belirtileri Nelerdir?
Ateroskleroz genellikle belirti vermez, ta ki damarlar ciddi derecede daralana kadar. Belirtiler, etkilenen damarın yerine göre değişir:

Koroner Arterler (Kalbi Besleyen Damarlar):

Göğüs ağrısı veya sıkışması (anjina)
Nefes darlığı
Kalp krizi

Karotis Arterler (Beyni Besleyen Damarlar):

Ani uyuşma veya zayıflık (genellikle vücudun bir tarafında)
Konuşma ve anlama zorluğu
Görme problemleri
Baş dönmesi veya denge kaybı
Geçici iskemik atak (GİA) veya felç

Periferik Arterler (Kol ve Bacakları Besleyen Damarlar):

Bacaklarda ağrı veya kramp (genellikle yürürken)
Ayak ve bacaklarda soğukluk
Zayıf nabız
Yavaş iyileşen yaralar

Renal Arterler (Böbrekleri Besleyen Damarlar):

Yüksek tansiyon
Böbrek yetmezliği

Nedenleri Nelerdir?
Aterosklerozun kesin nedeni bilinmemekle birlikte, birkaç faktörün bir kombinasyonu bu duruma yol açabilir:

• Yüksek Kolesterol: Kanda yüksek seviyede kötü kolesterol (LDL) bulunması, plak oluşumunu teşvik eder.
• Yüksek Kan Basıncı: Arter duvarlarına zarar vererek plak oluşumunu kolaylaştırır.
• Sigara İçmek: Arter duvarlarına zarar vererek plak oluşumunu hızlandırır.
• İnsülin Direnci ve Diyabet: Yüksek kan şekeri seviyeleri arter duvarlarına zarar verebilir.
• İltihaplanma: Kronik iltihaplanma, arterlerde plak oluşumuna katkıda bulunabilir.

Risk Faktörleri
Ateroskleroz riskini artıran çeşitli faktörler bulunmaktadır:

• Yaş: İleri yaş, damarların elastikiyetini kaybetmesine neden olabilir.
• Cinsiyet: Erkeklerde kadınlara göre daha erken yaşlarda görülür.
• Aile Öyküsü: Kalp hastalığı veya felç öyküsü olan aile üyeleri.
• Yüksek Kolesterol ve Trigliserid Seviyeleri: Yüksek LDL ve düşük HDL seviyeleri.
• Hipertansiyon: Yüksek kan basıncı.
• Sigara İçmek: Sigara kullanımı.
• Diyabet: Diyabet hastalığı.
• Obezite: Yüksek vücut kitle indeksi.
• Hareketsiz Yaşam Tarzı: Fiziksel aktivite eksikliği.
• Sağlıksız Beslenme: Yüksek doymuş yağ ve trans yağ içeren diyetler.

Ateroskleroz, arter duvarlarında plak birikmesi sonucu damarların daralması ve sertleşmesiyle karakterize edilen ciddi bir durumdur. Doğru tanı, tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile aterosklerozun ilerlemesi yavaşlatılabilir ve komplikasyonlar önlenebilir. Eğer siz veya tanıdığınız biri ateroskleroz belirtileri yaşıyorsa, profesyonel yardım almak ve uygun tedavi planını takip etmek önemlidir. Aterosklerozun önlenmesi için sağlıklı yaşam alışkanlıkları ve düzenli tıbbi kontroller gereklidir.