Pnömoni, akciğerlerdeki hava keseciklerinin (alveoller) iltihaplanması ve sıvı veya irinle dolması sonucu ortaya çıkan bir enfeksiyon hastalığıdır. Pnömoni, bakteriyel, viral, mantar veya parazitik enfeksiyonlar sonucu gelişebilir. Pnömoni, her yaş grubunda görülebilir, ancak bebekler, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde daha ciddi seyredebilir. Bu yazıda, pnömoninin ne olduğunu, belirtilerini, nedenlerini, risk faktörlerini ve tedavi yöntemlerini ele alacağız.

Pnömoni, akciğerlerin enfekte olması sonucu alveollerin iltihaplanmasıdır. Alveoller, oksijenin kana geçmesini ve karbondioksitin vücuttan atılmasını sağlayan küçük hava keseleridir. Enfeksiyon nedeniyle alveoller sıvı veya irinle dolar, bu da nefes almayı zorlaştırır ve akciğer fonksiyonlarını bozar.

Belirtileri Nelerdir?
Pnömoni belirtileri enfeksiyonun nedenine, hastanın yaşına ve genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Yaygın belirtiler şunlardır:

• Ateş: Yüksek ateş ve titreme.
• Öksürük: Genellikle balgamlı, sarı, yeşil veya kanlı balgam.
• Nefes Darlığı: Hızlı ve yüzeysel nefes alıp verme.
• Göğüs Ağrısı: Özellikle derin nefes alırken veya öksürürken göğüste ağrı.
• Yorgunluk ve Halsizlik: Genel bir yorgunluk ve halsizlik hissi.
• Terleme ve Titreme: Aşırı terleme ve titreme.
• Mide Bulantısı, Kusma veya İshal: Bazı hastalarda sindirim sistemi belirtileri.
• Baş Ağrısı ve Kas Ağrıları: Vücut genelinde ağrılar.
• Morarma (Siyanoz): Cildin, dudakların veya tırnakların mavimsi renk alması.

Nedenleri Nelerdir?
Pnömoni, çeşitli mikroorganizmalar nedeniyle gelişebilir. Başlıca nedenler şunlardır:

Bakteriyel Enfeksiyonlar: Streptococcus pneumoniae, pnömoninin en yaygın bakteriyel nedenidir.
Haemophilus influenzae, Staphylococcus aureus gibi diğer bakteriler de pnömoniye yol açabilir.

Viral Enfeksiyonlar: Influenza virüsü, RSV (Respiratory Syncytial Virus), adenovirüs ve koronavirüsler (örneğin, COVID-19) pnömoniye neden olabilir.

Mantar Enfeksiyonları: Özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde mantar enfeksiyonları pnömoniye yol açabilir (örneğin, Histoplasma, Coccidioides).

Parazitik Enfeksiyonlar: Nadir durumlarda parazitler de pnömoniye neden olabilir.

Diğer Nedenler: Kimyasal irritanlar, aspirasyon (mide içeriğinin akciğerlere kaçması) gibi durumlar da pnömoniye yol açabilir.

Risk Faktörleri
Pnömoni riskini artıran çeşitli faktörler bulunmaktadır:

• Yaş: Bebekler ve yaşlılar yüksek risk altındadır.
• Bağışıklık Sistemi Zayıflığı: HIV/AIDS, kanser tedavisi görenler, organ nakli yapılanlar gibi bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler.
• Kronik Hastalıklar: Astım, KOAH, diyabet, kalp hastalıkları.
• Sigara ve Alkol Kullanımı: Sigara içmek ve aşırı alkol tüketimi akciğerlerin savunma mekanizmalarını zayıflatır.
• Hastanede Yatış: Hastanede uzun süreli yatışlar ve mekanik ventilasyon kullanımı pnömoni riskini artırır.

Pnömoni, akciğerlerin enfekte olması sonucu ortaya çıkan ciddi bir solunum yolu hastalığıdır, ancak doğru tanı ve tedavi ile yönetilebilir. Eğer siz veya tanıdığınız biri pnömoni belirtileri yaşıyorsa, profesyonel yardım almak ve uygun tedavi planını takip etmek önemlidir. Tedavi yöntemleri ve önleyici tedbirlerle pnömoninin etkilerini en aza indirmek ve iyileşme sürecini hızlandırmak mümkündür. Unutmayın, erken teşhis ve tedavi ile pnömoni komplikasyonları önlenebilir ve yaşam kalitesi artırılabilir.