Tarihte Bugün: 14 Eylül'de ne oldu?

Önemli Olaylar, Günler, Doğumlar ve Ölümler

Özel ve Önemli Günler

14 Eylül'ün tarihi toplumlar ve kültürler için farklı anlamlar taşır. 14 Eylül'de kutlanan özel ve önemli günler hakkında bilgi almak için yazımızı inceleyebilirsiniz.

1. Mühendisler Günü (Romanya)

Önemli Olaylar

14 Eylül tarihi, tarih boyunca birçok olaya tanıklık etmiştir. Bu yazımızda 14 Eylül'de Dünya tarihinde yaşanmış önemli olayları inceleyebilirsiniz.

1. 1460 - Fatih Sultan Mehmed, Trabzon İmparatorluğu'na son vermek için Trabzon Kuşatması'na başladı,
2. 1812 - Fransa İmparatoru Napolyon, ordularının başında büyük bir yangının sürdüğü Moskova'ya girdi.
3. 1829 - Osmanlı İmparatorluğu ile Rus İmparatorluğu arasında Edirne Antlaşması imzalandı.
4. 1867 - Karl Marx'ın yazdığı Kapital'in ilk cildi yayımlandı.
5. 1901 - ABD Başkanı William McKinley öldü ve yerine Başkan Yardımcısı Theodore Roosevelt geçti. McKinley, 6 Eylül 1901'de New York'ta fuar açarken, Polonyalı Leon Czolgosz tarafından yapılan suikast sonucunda vurulmuştu.
6. 1908 - Osmanlı Ahrar Fırkası kuruldu.
7. 1919 - Sivas'ta İrâde-i Milliye gazetesi yayınlanmaya başlandı.
8. 1922 - Bursa'ya bağlı Karacabey ilçesi düşman işgalinden kurtuldu.
9. 1922 - İzmir'e bağlı Bergama ilçesi düşman işgalinden kurtuldu.
10. 1923 - Lozan Antlaşması uyarınca Edirne'ye bağlı Karaağaç Tren İstasyonu Yunanlardan teslim alındı.
11. 1930 - Son Posta gazetesi Sorumlu Müdürü Selim Ragıp Emeç tutuklandı.
12. 1933 - Türkiye ile Yunanistan Dostluk Antlaşması imzaladı.
13. 1936 - Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı, ilkokullarda okutulacak "Alfabe" kitabını kabul etti. Alfabe'nin yazarları: Murat Özgün ve İlhan Gökçe.
14. 1940 - Macar askerleri Romanya'yı ilhak ettikleri sırada Ip Katliamı'nı gerçekleştirdi.
15. 1944 - Radyo istasyonlarının kurulması ve genişletilmesi yasası çıktı.
16. 1954 - Fransa, Profesör Tevfik Remzi Kazancıgil'e Légion d'honneur nişanı verdi.
17. 1956 - Akis dergisi toplatıldı.
18. 1960 - Irak, İran, Kuveyt, Suudi Arabistan ve Venezuela OPEC'i kurdu.
19. 1963 - Ömür boyu hapse mahkûm eski Demokrat Parti Milletvekili Zeki Erataman, tedavi gördüğü hastaneden kaçtı. Daha sonra Erataman'ın Yunanistan'a iltica ettiği açıklandı.
20. 1969 - Balkan Boks Şampiyonası'nda, Seyfi Tatar ile Celal Sandal şampiyon oldu.
21. 1970 - Filistinli gerillalar, Ürdün'ün ikinci büyük şehri İrbid'i kontrol altına aldılar.
22. 1971 - Bilim ve Sosyalizm Yayınları'nın sahibi Süleyman Ege, Lenin'in "Devlet ve Devrim" kitabı nedeniyle 7,5 yıl hapse mahkûm oldu.
23. 1972 - Aşık Mahsuni, Başbakan'a hakaret ettiği iddiasıyla yargılandı.
24. 1974 - Sinema oyuncusu ve yönetmeni Yılmaz Güney, Adana'nın Yumurtalık ilçesi yargıcı Sefa Mutlu'yu öldürdü.
25. 1980 - Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş teslim oldu ve Uzunada'ya gönderildi.
26. 1980 - Sıkıyönetim Komutanlıkları'nca, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) ve Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu (MİSK) yöneticilerinin teslim olması istendi.
27. 1980 - Adana'da sol görüşlü militan Serdar Soyergin, fraksiyon ayrılığından dolayı sol görüşlü Erdoğan Polat'ı öldürdü. Kaçmaya çalışırken Tank Yüzbaşı Bülent Angın'ın da içinde bulunduğu güvenlik güçleriyle çatıştı, Yüzbaşı Angın öldürüldü.
28. 1980 - Uğur Mumcu, Cumhuriyet gazetesindeki köşesinde 12 Eylül Darbesi hakkında, "Devlet, devlet olmaktan çıkar; parlamento, on beş gün içinde seçilmesi gereken cumhurbaşkanını seçmez ve ülke baştan başa örtülü bir iç savaşın kanlı arenasına dönüşürse Silahlı Kuvvetlerin yönetime el koymasından doğal ne olabilir ki?" yazdı.
29. 1994 - Akşam gazetesi, Mehmet Ali Ilıcak yönetiminde tekrar yayın hayatına başladı.
30. 1997 - Van'da gerilim hattına takılan askeri helikopterin düşmesi sonucu 10 asker hayatını kaybetti.
31. 1999 - YÖK Rektörler Komitesi, üniversite yerleşkelerinde, açık ya da kapalı alanlarda baş örtüsünü yasaklayan ortak karar aldı. Kimlik kartındaki fotoğraf, derslikler, laboratuvarlar, sosyal tesis ve spor alanlarında da baş örtüsü yasağı konuldu.
32. 2018 - İstanbul Yeni Havalimanı'nın yapım aşamasında kötü çalışma koşulları sebebiyle inşaat işçileri grev yapmaya başladı.

Doğumlar

Geçmişten günümüze kadar gelen süreçte milyarca insan gözlerini Dünya'ya açtı. Bu yazımızda 14 Eylül tarihinde hafızalarda yer edinmiş isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 208 - Diadumenianus, Roma İmparatoru Macrinus'un oğlu (ö. 218)
2. 786 - Memun, Abbasi Halifesi (ö. 833)
3. 1769 - Alexander von Humboldt, Prusyalı doğa bilimci ve kâşif (ö. 1859)
4. 1791 - Franz Bopp, Alman dilbilimci (d. 1867)
5. 1804 - John Gould, İngiliz ornitolog ve kuş ressamı (ö. 1881)
6. 1837 - Nikolai Vasilieviç Bugaev, Rus matematikçi (ö. 1903)
7. 1843 - Lola Rodríguez de Tió, Porto Rikolu şair (ö. 1924)
8. 1849 - Ivan Pavlov, Rus fizyolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1936)
9. 1864 - Robert Cecil, İngiliz politikacı ve diplomat (ö. 1948)
10. 1870 - Cevat Çobanlı, Türk asker ve siyasetçi (ö. 1938)
11. 1883 - Margaret Sanger, Amerikalı doğum kontrolü savunucusu ve aktivist (ö. 1966)
12. 1898 - Hal B. Wallis, Amerikalı film yapımcısı (ö. 1986)
13. 1910 - Jack Hawkins, İngiliz oyuncu (ö. 1973)
14. 1913 - Jacobo Arbenz Guzmán, 1951 yılından 1954 yılına kadar Guatemala'nın başkanlığını yapmıştır (ö. 1971)
15. 1920 - Lawrence Klein, Amerikalı iktisatçı ve ekonometri (ö. 2013)
16. 1922 - Şükrü Gülesin, Türk millî futbolcu, teknik direktör ve spor yazarı (ö. 1977)
17. 1923 - Semahat Geldiay, Türk zoolog (ö. 2002)
18. 1926
    • Michel Butor, Fransız yazar (ö. 2016)
    • I. Düşes Carmen Franco, İspanyol soylu kişilik ve düşes (ö. 2017)
19. 1928 - Alberto Korda, Kübalı fotoğrafçı (ö. 2001)
20. 1930 - Jacques Godin, Kanadalı oyuncu
    • Anton Donchev, Bulgar yazar, senarist ve akademisyen (ö. 2022)
21. 1933 - Zoe Caldwell, Avustralyalı emektar oyuncu (ö. 2020)
22. 1934 - Kate Millett, Amerikalı feminist yazar (ö. 2017)
23. 1935 - Sarah Kofman, Fransız filozof (ö. 1994)
24. 1936 - Ferid Murad, Arnavut asıllı Amerikalı doktor ve farmakolog
25. 1937 - Renzo Piano, İtalyan mimar
26. 1938 - Tiziano Terzani, İtalyan gazeteci ve yazar (ö. 2004)
27. 1939
    • Renato Scarpa, İtalyan aktör (ö. 2021)
    • Mary Twala, Güney Afrikalı aktris (ö. 2020)
28. 1944 - Günter Netzer, Alman eski millî futbolcu ve teknik direktör
29. 1945 - İskender Öksüz, Türk kimya profesörü, düşünür, yazar ve bilim insanı
30. 1947 - Sam Neill, İrlandalı oyuncu
31. 1949
    • Ed King, Amerikalı rock müzisyeni ve söz yazarı (ö. 2018)
    • Tommy Seebach, Danimarkalı şarkıcı (ö. 2003)
32. 1950
    • Yigal Bashan, İsrailli şarkıcı, aktör, söz yazarı ve besteci (ö. 2018)
    • Eijun Kiyokumo, Japon eski futbolcu
33. 1951
    • Volodimir Melnikov, Ukraynalı şair, nesir yazarı, besteci, bilim insanı, Ukrayna'nın Onurlu Sanatçısı
    • Yuri Sauh, Sovyet-Rus futbolcu ve teknik direktör (ö. 2021)
34. 1955 - Geraldine Brooks, Avustralyalı-Amerikalı gazeteci ve yazar
35. 1956
    • Kostas Karamanlis, Yunan siyasetçi
    • Ray Wilkins, İngiliz millî futbolcu ve teknik direktör (ö. 2018)
36. 1960 - Melissa Leo, Amerikalı oyuncu
37. 1964 - Faith Ford, Amerikalı dizi ve sinema oyuncusu
38. 1965
    • Dimitri Medvedev, Rus siyasetçi
    • Hülya Gülşen Irmak, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
39. 1966 - Can Kahraman, Türk oyuncu
40. 1967 - Jens Lien, Norveçli film yönetmeni
41. 1968
    • Josef Pröll, Avusturyalı siyasetçi
    • Yusuf Elgörmüş, Türk doktor ve iş insanı
42. 1969 - Faruk Korkmaz, Türk eski futbolcu
43. 1970 - Mike Burns, Amerikalı millî futbolcu
44. 1971
    • İclal Aydın, Türk oyuncu, yazar ve şair
    • Jeff Loomis, Amerikalı müzisiyen
    • Andre Matos, Brezilyalı şarkıcı, müzisyen ve besteci (ö. 2019)
45. 1973
    • Andrew Lincoln, İngiliz oyuncu
    • Vincent Cespedes, Fransız filozof ve yazar
    • Nas, Amerikalı rapçi ve oyuncu
46. 1974
    • Hişam El Geruc, Faslı millî atlet ve eski orta mesafe koşucusu
    • Sunday Oliseh, Nijeryalı millî futbolcu ve teknik direktör
47. 1975 - Gökhan Mumcu, Türk oyuncu
48. 1977 - Alex de Souza, Brezilyalı futbolcu
49. 1978
    • Carmen Kass, Estonyalı model ve eski siyasi adayı
    • Arda Öziri, Türk dizi ve sinema oyuncusu (ö. 2018)
50. 1979 - Ivica Olić, Hırvat eski millî futbolcu
51. 1980 - Ivan Radeljić, Boşnak futbolcu
52. 1981 - Sandro Stallbaum, Alman futbolcu
53. 1982 - SoShy, Fransız şarkıcı ve söz yazarı
54. 1983
    • Araş Burhani, İranlı millî futbolcu
    • Amy Jade Winehouse, İngiliz şarkıcı ve şarkı sözü yazarı (ö. 2011)
55. 1984
    • Eymen Meslusi, Tunuslu millî futbolcu
    • Gonzalo Castro Irizábal, Uruguaylı millî futbolcu
56. 1985 - Aya Ueto, Japon şarkıcı ve oyuncu
57. 1986
    • Steven Naismith, İskoç millî futbolcu
    • Barış Özbek, Almanya doğumlu Türk futbolcu
58. 1987 - Emrah Tuncel, Türk futbolcu
59. 1988
    • Maicon, Brezilyalı futbolcu
    • Diogo Salomão, Portekizli futbolcu
60. 1989
    • Jacqueline Byers, Kanadalı oyuncu
    • Jimmy Butler, Amerikalı basketbolcu
    • Jessica Brown Findlay, İngiliz oyuncu
    • Lee Jong-suk, Güney Koreli model ve oyuncu
61. 1990
    • Douglas Costa, Brezilyalı futbolcu
    • Petar Filipović, Sırp futbolcu
62. 1991 - Nana, Güney Koreli şarkıcı ve oyuncu
63. 1992 - Zico, Güney Koreli rapçi, prodüktör, şarkıcı ve söz yazarı
64. 1993 - Takaharu Nishino, Japon futbolcu
65. 1994
    • Brahim Darri, Hollandalı futbolcu
    • Foxy Di, Amerikalı erotik model
    • Gary Harris, Amerikalı profesyonel basketbolcu
    • Hailey Anne Nelson, Amerikalı oyuncu
    • Daniel O'Shaughnessy, Fin futbolcu
    • Fehed el-Muvelled, Suudi futbolcu
    • Léo Dubois, Fransız futbolcu
    • Yumemi Kanda, Japon futbolcu
66. 1995 - Pape Abou Cissé, Senegalli futbolcu
67. 1997 - Benjamin Ingrosso, İsveçli şarkıcı ve şarkı yazarı

Ölümler

Bu yazımızda 14 Eylül tarihinde Dünya'ya veda ederken ismini Dünya'da bırakan isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 23 - Julius Caesar Drusus, İmparator Tiberius'un tek oğlu (zehirlenerek) (d. MÖ 13)
2. 258 - Kartaca’lı Siprianus, – Kartaca Episkoposu – Kilise Babası (d. 200)
3. 407 - İoannes Hrisostomos / Altın Ağızlı Yuhanna, Kilise Babası (d. 349)
4. 585 - Bidatsu, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 30. imparatoru (d. 538)
5. 775 - V. Konstantinos, Bizans İmparatoru (d. 718)
6. 786 - Hâdî, Abbasi Halifesi (d. 764)
7. 891 - V. Stephanus, 885 ile 891 yılları arasında papa
8. 1146 - İmadeddin Zengi, Büyük Selçuklular'ın Musul ve Halep Atabeyi ve Zengi Hanedanı'nın kurucusu (d. 1085)
9. 1164 - Sutoku, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 75. imparatoru (d. 1119)
10. 1321 - Dante Alighieri, İtalyan ozan ve politikacı (d. 1265)
11. 1487 - Mara Hatun, Sırp despotu Đurađ Branković'in kızı, Osmanlı padişahı II. Murad'ın eşi (d. 1416)
12. 1523 - VI. Hadrianus, Hollandalı Papa (d. 1429)
13. 1712 - Giovanni Domenico Cassini, İtalyan matematikçi ve astronom (d. 1625)
14. 1821 - Heinrich Kuhl, Alman doğabilimci ve zoolog (d. 1797)
15. 1851 - James Fenimore Cooper, Amerikalı yazar (d. 1789)
16. 1852 - Arthur Wellesley, Britanyalı asker ve devlet adamı (d. 1769)
17. 1901 - William McKinley, ABD'nin 25. Başkanı (d. 1843)
18. 1916 - José Echegaray y Eizaguirre, İspanyol yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1832)
19. 1926 - Rudolf Christoph Eucken, Alman felsefeci, yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1846)
20. 1926 - John Louis Emil Dreyer, Danimarkalı-İrlandalı astronom (d. 1852)
21. 1927 - Isadora Duncan, Amerikalı dansçı (d. 1877)
22. 1927 - Hugo Ball, Alman yazar ve şair (d. 1886)
23. 1936 - Irving Thalberg, Amerikalı film yapımcısı (d. 1899)
24. 1937 - Tomáš Garrigue Masaryk, Çekoslovakya'nın kurucusu ve ilk Cumhurbaşkanı (d. 1850)
25. 1959 - Wayne Morris, Amerikalı oyuncu (d. 1914)
26. 1966 - Gertrude Berg, Amerikalı aktris, senarist ve yapımcı (d. 1899)
27. 1966 - Cemal Gürsel, Türk asker ve Türkiye'nin 4. Cumhurbaşkanı (d. 1895)
28. 1979 - Nur Muhammed Terakki, Peştun asıllı Afgan siyasetçi (d. 1913)
29. 1982 - Beşir Cemayel, Lübnan Devlet Başkanı (bombalı saldırıda) (d. 1947)
30. 1982 - Grace Kelly, Amerikalı aktris, Monako Prensesi ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1929)
31. 1984 - Richard Brautigan, Amerikalı yazar (d. 1935)
32. 1984 - Janet Gaynor, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1906)
33. 1991 - Julie Bovasso, Amerikalı oyuncu (d. 1930)
34. 1998 - Yang Shangkun, 1988-1993 yılları arasında Çin'in 4. devlet başkanı olarak görev yapmış Çinli siyasetçi (d. 1907)
35. 2001 - Stelio Kazancidis, Yunan şarkıcı (d. 1931)
36. 2005 - Robert Wise, Amerikalı film yönetmeni ve yapımcı (d. 1914)
37. 2009 - Patrick Swayze, Amerikalı oyuncu, dansçı ve şarkı sözü yazarı (d. 1952)
38. 2010 - Muhammed Arkoun, Berberi asıllı Cezayirli modernist İslam düşünürü (d. 1928)
39. 2011 - Rudolf Mössbauer, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1929)
40. 2012 - Winston Rekert, Kanadalı oyuncu (d. 1949)
41. 2014 - Angus Lennie, İskoç oyuncu (d. 1930)
42. 2015 - Corneliu Vadim Tudor, Rumen aşırı sağcı siyasetçi, yazar, gazeteci ve şair (d. 1949)
43. 2016 - Eduard Gusev, Rus bisiklet yarışçısı (d. 1936)
44. 2016 - Kim McGuire, Amerikalı oyuncu ve doblör (d. 1955)
45. 2017 - Marcel Herriot, Fransız piskopos (d. 1934)
46. 2017 - Djibo Leyti Kâ, Senegalli sosyalist siyasetçi ve eski bakan (d. 1948)
47. 2017 - Otto Wanz, Avusturyalı eski ağır siklet boksör ve profesyonel güreşçi (d. 1943)
48. 2018 - Alan Abel, Amerikalı komedyen, yapımcı ve yazar (d. 1924)
49. 2018 - Anneke Grönloh, Hollandalı şarkıcı (d. 1942)
50. 2018 - Said Kengerani, İranlı aktör (d. 1954)
51. 2018 - Zienia Merton, İngiliz oyuncu (d. 1945)
52. 2018 - Sacit Seldüz, Türk basketbolcu, voleybolcu ve antrenör (d. 1924)
53. 2019 - Jean Heywood, İngiliz oyuncu (d. 1921)
54. 2020 - Sei Ashina, Japon aktris (d. 1983)
55. 2020 - Sadek Bachchu, Bangladeşli sinema oyuncusu (d. 1955)
56. 2020 - Fer, İspanyol çizgi roman sanatçısı ve yazar (d. 1949)
57. 2022 - İrini Papas, Yunan sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1926)