Tarihte Bugün: 5 Kasım'da ne oldu?

Önemli Olaylar, Günler, Doğumlar ve Ölümler

Özel ve Önemli Günler

5 Kasım'ın tarihi toplumlar ve kültürler için farklı anlamlar taşır. 5 Kasım'da kutlanan özel ve önemli günler hakkında bilgi almak için yazımızı inceleyebilirsiniz.

1. Guy Fawkes Gecesi
   
   

Önemli Olaylar
 

5 Kasım tarihi, tarih boyunca birçok olaya tanıklık etmiştir. Bu yazımızda 5 Kasım'da Dünya tarihinde yaşanmış önemli olayları inceleyebilirsiniz.

1. 1138 - Lý Anh Tông, 37 yıllık bir saltanata başlayarak iki yaşında Vietnam imparatoru olarak tahta çıktı.
2. 1499 - Jehan Lagadeuc tarafından 1464'te Tréguier'de yazılan Catholicon Yayını; bu ilk Bretonca sözlük ve aynı zamanda ilk Fransızca sözlüktür.
3. 1556 - Hindistan'daki Babür İmparatorluğu, II. Panipat Zaferi'ni kazanarak eski gücüne kavuştu. Tahtta hak iddia eden Hemu, Ekber Şah'ın veziri Bayram Han tarafından yenildi ve Babür Hanedanının fetret devri sona erdi.
4. 1605 - Guy Fawkes İngiltere'de Westminster Sarayı'nı havaya uçurmaya kalkıştı. Fawkes ve arkadaşları idam edildi. (Barut komplosu)
5. 1638 - IV. Murat komutasındaki Osmanlı ordusu, Musul'a girdi.
6. 1757 - Prusya Kralı II. Friedrich, Yedi Yıl Savaşları'nda Fransa'yı, Rosbach'da yendi.
7. 1780 - Albay LaBalme komutasındaki Fransız-Amerikan kuvvetleri Miami Şefi 'Little Turtle' tarafından yenildi.
8. 1840 - Afganistan, İngilizlere teslim oldu.
9. 1854 - İngiliz-Fransız Birleşik Donanması Kırım Savaşı’nda Rus donanmasını yenilgiye uğrattı.
10. 1895 - Rochester, New York'tan George B. Selden, benzinle çalışan otomobil için ilk ABD patentini aldı.
11. 1898 - Negrese milliyetçileri, İspanyol yönetimine karşı ayaklandı ve kısa ömürlü Negros Cumhuriyeti'ni kurdu.
12. 1911 - 29 Eylül 1911'de Osmanlı İmparatorluğu'na savaş ilan ettikten sonra; İtalya, Trablus ve Sirenayka'yı ilhak etti.
13. 1912 - ABD Başkanlık seçimlerini Woodrow Wilson kazandı.
14. 1914 - Birleşik Krallık ve Fransa, Osmanlı İmparatorluğuna savaş ilan etti.
15. 1914 - Kıbrıs'ın yönetimi, Osmanlı İmparatorluğu'ndan Birleşik Krallık'a geçti.
16. 1919 - Gaziantep, Fransız kuvvetleri tarafından işgal edildi.
17. 1922 - İsmet Paşa başkanlığındaki TBMM Delegasyonu, Lozan Barış Konferansına katılmak üzere, İsviçre'ye hareket etti.
18. 1924 - Çin'in "Küçük İmparator"u Puyi, krallık sarayından çıkarıldı. Mançu unvanları iptal edildi.
19. 1925 - Benito Mussolini, sol partilerin tümünü kapattı.
20. 1925 - Ankara Hukuk Fakültesi, Atatürk tarafından açıldı.
21. 1930 - İlk televizyon reklamı Londra'da gösterildi.
22. 1934 - Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü (Türkiye) kuruldu.
23. 1936 - Eski adı Mekteb-i Mülkiye olan Siyasal Bilgiler Okulu İstanbul'dan Ankara'ya taşındı.
24. 1939 - Hatay ilinde 5 sandalye için milletvekili ara seçimi yapıldı.
25. 1940 - ABD Başkanlık seçimlerini Franklin D. Roosevelt kazandı.
26. 1942 - II. Dünya Savaşı günlerinde, lokantalara ve birahanelere ekmek verilmesi yasaklandı.
27. 1945 - Kolombiya, Birleşmiş Milletler örgütüne üye oldu.
28. 1956 - Sovyet tankları Macaristan'daki ayaklanmayı bastırdı; Janos Kadar başkanlığında yeni bir Hükümet kuruldu.
29. 1957 - Vatan Partisi Genel Başkanı Dr. Hikmet Kıvılcımlı tutuklandı. Kıvılcımlı, dini siyasete alet ederek komünizm propagandası yapmakla suçlanıyordu.
30. 1964 - Türkiye - Sovyetler Birliği Kültür Anlaşması imzalandı.
31. 1968 - ABD Başkanlık seçimlerini Richard M. Nixon kazandı.
32. 1972 - Bülent Ecevit, bir gün önce CHP üyeliğinden istifa eden İsmet İnönü için, "İnönü'ye esenlik ve uzun ömür dilerim" dedi.
33. 1979 - Ayetullah Humeyni ABD'yi en büyük şeytan ilan etti.
34. 1984 - Güney Afrika Cumhuriyeti'nde ırkçılığa karşı genel grev yapıldı.
35. 1986 - Yanmasının ardından 45 yıl sonra, İstanbul Ortodoks Fener Rum Patrikhanesi'nin yeniden yapılmasına izin verildi.
36. 1991 - Filipinler'de meydana gelen selde yaklaşık 7000 kişi öldü.
37. 1994 - 45 yaşındaki George Foreman, Michael Moorer'ı nakavt ederek en yaşlı ağır sıklet boks şampiyonu oldu.
38. 1996 - ABD Başkanlık seçimlerini Bill Clinton kazandı.
39. 2006 - Irak'ın devrik lideri Saddam Hüseyin'e, bir kentte 148 Şiinin öldürülmesi suçundan idam cezası verildi.
    
    

Doğumlar

Geçmişten günümüze kadar gelen süreçte milyarca insan gözlerini Dünya'ya açtı. Bu yazımızda 5 Kasım tarihinde hafızalarda yer edinmiş isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 1271 - Mahmud Gazan, Moğol Hükümdarı (ö. 1304)
2. 1615 - İbrahim, Osmanlı'nın 18. Padişahı (ö. 1648)
3. 1667 - Christoph Ludwig Agricola, Alman ressam (ö. 1719)
4. 1827 - Nikolay Severtzov, Rus doğa tarihçisi (ö. 1885)
5. 1851 - Charles Dupuy, Fransız siyaset adamı (ö. 1923)
6. 1854 - Paul Sabatier, Fransız kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1941)
7. 1873 - Edwin Flack, Avustralyalı atlet ve tenisçi (ö. 1935)
8. 1892 - John Alcock, İngiliz havacı (Atlas Okyanusu'nu ilk kez geçen) (ö. 1919)
9. 1892 - J. B. S. Haldane, İngiliz genetikçi ve evrimsel biyolog (ö. 1964)
10. 1893 - Raymond Loewy, Fransız asıllı Amerikalı endüstriyel tasarımcı (ö. 1986)
11. 1911 - Roy Rogers, Amerikalı aktör (ö. 1998)
12. 1913 - Vivien Leigh, İngiliz sinema oyuncusu ("Rüzgâr Gibi Geçti" filminin Oscar ödüllü oyuncusu) (ö. 1967)
13. 1920 - Douglass North, Amerikalı ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (ö. 2015)
14. 1921 - György Cziffra, Macar piyanist (ö. 1994)
15. 1921 - Fevziye Fuad, İran Şahı Muhammed Rıza Pehlevi'nin ilk eşi (ö. 2013)
16. 1922 - Maria Garbowska-Kierczyńska, Polonyalı oyuncu (ö. 2016)
17. 1922 - Yitzchok Scheiner, Amerika Birleşik Devletleri doğumlu İsrailli haham (ö. 2021)
18. 1923 - Biserka Cvejić, Sırp opera sanatçısı ve akademisyen (ö. 2021)
19. 1926 - John Berger, İngiliz yazar ve sanat eleştirmeni (ö. 2017)
20. 1930 - Wim Bleijenberg, Hollandalı eski millî futbolcu (ö. 2016)
21. 1931 - Gil Hill, Amerikalı oyuncu (ö. 2016)
22. 1931 - Ike Turner, Amerikalı Reggae-Rock müzisyeni şarkıcısı ve söz yazarı (ö. 2007)
23. 1936 - Michael Dertouzos, Yunan-Amerikalı akademisyen (ö. 2001)
24. 1936 - Uwe Seeler, Alman eski millî futbolcu (ö. 2022)
25. 1938 - Joe Dassin, Amerikalı-Fransız şarkıcı (ö. 1980)
26. 1941 - Arthur Garfunkel, Amerikalı şarkıcı, şair ve aktör
27. 1943 - Sam Shepard, Amerikalı oyun yazarı, aktör ve Pulitzer Ödülü sahibi (ö. 2017)
28. 1945 - Peter Pace, Amerikalı general ve Genelkurmay Başkanı
29. 1945 - Aleka Papariga, Yunan siyasetçi
30. 1948 - Peter Hammill, İngiliz besteci
31. 1948 - William D. Phillips, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi
32. 1949 - Armin Shimerman, Amerikalı oyuncu
33. 1950 - Thorbjørn Jagland, Norveçli siyasetçi
34. 1952 - Vandana Shiva, Hint çevreci ve küreselleşme karşıtı yazar
35. 1952 - Bill Walton, Amerikalı eski profesyonel basketbol oyuncusu
36. 1953 - Oleh Blohin, Ukraynalı Futbol teknik direktör
37. 1953 - Brad Fuller, Amerikalı besteci ve ses mühendisi (ö. 2016)
38. 1954 - Vincenzo D'Amico, İtalyan profesyonel futbolcu (ö. 2023)
39. 1954 - Alejandro Sabella, Arjantinli teknik direktör ve eski futbolcu (ö. 2020)
40. 1954 - Jeffrey Sachs, Amerikalı ekonomist
41. 1955 - Kris Jenner, Amerikalı iş insanı
42. 1956 - Lavrendis Maheriças, Yunan rock müzisyeni ve şarkı sözü yazarı (ö. 2019)
43. 1958 - Robert Patrick, Amerikalı film ve TV aktörü
44. 1959 - Bryan Adams, Kanadalı müzisyen
45. 1960 - Tilda Swinton, İngiliz oyuncu
46. 1961 - Alan G. Poindexter, Amerikalı astronot (ö. 2012)
47. 1963 - Hans Gillhaus, Hollandalı eski futbolcu
48. 1963 - Tatum O'Neal, Amerikalı oyuncu ve En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
49. 1963 - Jean-Pierre Papin, Fransız eski futbolcu ve teknik direktör
50. 1964 - Abedi Pele, Ganalı futbolcu
51. 1965 - Famke Janssen, Hollandalı sinema oyuncusu ve model
52. 1968 - Sam Rockwell, Amerikalı oyuncu ve Oscar ödülü sahibi
53. 1969 - Meltem Cumbul, Türk sinema ve dizi oyuncusu
54. 1971 - Jonny Greenwood, İngiliz müzisyen
55. 1972 - İdil Fırat, Türk sinema ve dizi oyuncusu
56. 1972 - Sergen Yalçın, Türk eski millî futbolcu ve teknik direktör
57. 1974 - Angela Gossow, Alman müzisyen ve Arch Enemy'nin vokalisti
58. 1974 - Dado Pršo, Hırvat eski millî futbolcu
59. 1977 - Murat Evgin, Türk şarkıcı
60. 1977 - Richard Wright, İngiliz eski futbolcu
61. 1978 - Xavier Tondo, İspanyol bisikletçi (ö. 2011)
62. 1978 - Bubba Watson, Amerikalı golfçü
63. 1979 - Mihalis Haciyannis, Kıbrıs Rumu şarkıcı
64. 1979 - David Suazo, Honduraslı millî futbolcu
65. 1980 - Christoph Metzelder, Alman futbolcu
66. 1980 - Antonella Del Core, İtalyan voleybolcu
67. 1980 - Orkun Usak, Türk eski millî futbolcu
68. 1983 - Alexa Chung, İngiliz sunucu ve model
69. 1983 - Mike Hanke, Alman futbolcu
70. 1984 - Eliud Kipchoge, Kenyalı uzun mesafe koşucusu
71. 1985 - Pınar Saka, Türk kısa mesafe koşucusu
72. 1986 - BoA, Güney Koreli şarkıcı, söz yazarı, prodüktör, dansçı ve oyuncu
73. 1986 - Ian Mahinmi, Fransız profesyonel basketbol oyuncusu
74. 1986 - Kasper Schmeichel, Danimarkalı millî futbolcu
75. 1987 - Kevin Jonas, Amerikalı müzisyen, oyuncu ve Jonas Brothers grubunun gitaristi
76. 1987 - Çağlar Ertuğrul, Türk dizi, sinema ve tiyatro oyuncusu
77. 1987 - O. J. Mayo, Amerikalı profesyonel basketbolcu
78. 1991 - Lyubov İlyuşeçkina, Rus buz patenci
79. 1991 - Shōdai Naoya, Japon profesyonel sumo güreşçisi
80. 1992 - Marco Verratti, İtalyan futbolcu
81. 1993 - George Long, İngiliz kaleci
    
    

Ölümler

Bu yazımızda 5 Kasım tarihinde Dünya'ya veda ederken ismini Dünya'da bırakan isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 1370 - III. Casimir, 1333'ten 1370'e kadar bugünkü Polonya'nın öncülü olan Lehistan Krallığı'nın hükümdarı (d. 1310)
2. 1515 - Mariotto Albertinelli, İtalyan ressam (d. 1474)
3. 1848 - Josua Heilmann, Fransız mucit ve sanayici (d. 1796)
4. 1879 - James Clerk Maxwell, İskoçyalı matematikçi ve fizikçi bilim insanı (d. 1831)
5. 1914 - August Weismann, Alman biyolog (d. 1834)
6. 1930 - Christiaan Eijkman, Hollandalı tıp adamı ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1858)
7. 1930 - Luigi Facta, İtalyan siyasetçi (d. 1861)
8. 1934 - Carl Charlier, İsveçli astronom (d. 1862)
9. 1937 - Bolesław Leśmian, Polonyalı şair ve sanatçı (d. 1877)
10. 1937 - Yeğişe Çarents, Ermeni şair ve yazar (d. 1897)
11. 1942 - Kiyoura Keigo, Japonya'nın 13. başbakanı (d. 1850)
12. 1943 - Frank Campeau, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1864)
13. 1944 - Alexis Carrel, Fransız cerrah ve fizyolog (d. 1873)
14. 1955 - Charley Toorop, Hollandalı ressam (d. 1891)
15. 1955 - Maurice Utrillo, Fransız ressam (d. 1883)
16. 1956 - Art Tatum, Amerikalı caz piyanisti (d. 1909)
17. 1958 - Ahmet Muhtar Cilli, Türk siyasetçi (d. 1871)
18. 1960 - Mack Sennett, Kanadalı film yapımcısı ve yönetmen (d. 1880)
19. 1968 - Vasil Makuh, Ukraynalı eylemci (d. 1927)
20. 1972 - Alfred Schmidt, Eston halterci (d. 1898)
21. 1973 - İsmail Dümbüllü, Türk orta oyunu ve tuluat sanatçısı (d. 1897)
22. 1975 - Annette Kellermann, Avustralyalı profesyonel yüzücü, vodvil yıldızı, sinema oyuncusu ve yazar (d. 1887)
23. 1975 - Edward Lawrie Tatum, Amerikalı genetikçi ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1909)
24. 1977 - Aleksey Stahanov, Stahanovizmin öncüsü olan Sovyetler Birliği madencisi (ö. 1906)
25. 1985 - Arnold Çikobava, Gürcü kafkasolog, dilbilimci ve filolog (d. 1898)
26. 1985 - Spencer W. Kimball, Amerikalı iş insanı, dini lider ve İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi'nin 12. başkanı (d. 1895)
27. 1988 - Naşide Saffet Esen, Türk model ve 1931 Türkiye güzeli (d. 1912)
28. 1989 - Vladimir Horowitz, Rus piyanist (d. 1903)
29. 1992 - Adile Ayda, Türk diplomat, akademisyen ve yazar (ilk kadın diplomat) (d. 1912)
30. 1997 - Isaiah Berlin, çağdaş İngiliz ahlak ve siyaset filozofu (d. 1909)
31. 1998 - Momoko Kōchi, Japon sinema oyuncusu (d. 1932)
32. 2002 - Marc Bonnefous, Fransız diplomat (d. 1924)
33. 2005 - John Robert Fowles, İngiliz yazar (d. 1926)
34. 2006 - Bülent Ecevit, Türk gazeteci, şair, yazar, siyasetçi ve Türkiye eski Başbakanı (d. 1925)
35. 2007 - Nils Liedholm, İsveçli eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1922)
36. 2010 - Jill Clayburgh, Amerikalı eski oyuncu (d. 1944)
37. 2014 - Manitas de Plata, Fransız flamenko gitaristi ve bestecisi (d. 1921)
38. 2015 - Nora Brockstedt, Norveçli şarkıcı (d. 1923)
39. 2015 - Czesław Kiszczak, Polonya'nın generali, komünist dönemi içişleri bakanı (1981-1990) ve başbakan (1989) (d. 1925)
40. 2017 - Renzo Calegari, İtalyan çizgi roman sanatçısı ve animatör (d. 1933)
41. 2017 - Robert Knight, Amerikalı şarkıcı ve müzisyen (d. 1945)
42. 2017 - Mansur bin Mukrin bin Abdülaziz el-Suud, Suud Hanedanı üyesi iş insanı ve siyasetçi (d. 1974)
43. 2017 - Dionatan Teixeira, Brezilya asıllı, Slovak futbolcu (d. 1992)
44. 2019 - Omero Antonutti, İtalyan oyuncu ve dublaj sanatçısı (d. 1935)
45. 2019 - William Wintersole, Amerikalı oyuncu (d. 1931)
46. 2020 - Jim Marurai, Cook Adalı siyasetçi (d. 1947)
47. 2020 - Barbara McAulay, Avustralyalı yüksek atlamacı (d. 1929)
48. 2020 - Reynaert, Belçikalı şarkıcı (d. 1955)
49. 2020 - Géza Szőcs, Romanya doğumlu Macar şair ve siyasetçi (d. 1953)
50. 2020 - Jean-Pierre Vincent, Fransız tiyatro yönetmeni ve aktör (d. 1942)
51. 2021 - Marília Mendonça, Brezilyalı şarkıcı, söz yazarı ve gitarist (d. 1995)
52. 2021 - Ross Tolleson, Amerikalı siyasetçi ve iş adamı (d. 1956)
53. 2022 - Aaron Carter, Amerikalı rapçi, şarkıcı ve oyuncu (d. 1987)
54. 2022 - Bob Le Sueur, İngiliz insan hakları aktivisti ve hayırsever (d. 1920)
55. 2022 - Karmenu Mifsud Bonnici, Maltalı siyasetçi ve hukukçu (d. 1933)
56. 2022 - Bill Treacher, İngiliz oyuncudur (d. 1930)