Tarihte Bugün: 13 Ocakta ne oldu?

Önemli Olaylar, Günler, Doğumlar ve Ölümler

Özel ve Önemli Günler

13 Ocak tarihi toplumlar ve kültürler için farklı anlamlar taşır. 13 Ocakta kutlanan özel ve önemli günler hakkında bilgi almak için yazımızı inceleyebilirsiniz.

1. Eski Yeni Yıl

Önemli Olaylar

13 Ocak tarihi, tarih boyunca birçok olaya tanıklık etmiştir. Bu yazımızda 13 Ocakta Dünya tarihinde yaşanmış önemli olayları inceleyebilirsiniz.

1. 1830 - Büyük New Orleans (Louisiana) yangını başladı.
2. 1840 - Lexington adlı buharlı gemi, Long Island (New York) açıklarında yandı ve battı: 139 kişi öldü.
3. 1854 - Amerikalı Anthony Faas, akordeonun patentini aldı.
4. 1863 - Darülfünun, Kimyager Derviş Paşa'nın verdiği halka açık fizik dersi ile eğitim hayatına başladı.
5. 1888 - National Geographic Society kuruldu.
6. 1898 - Emile Zola'nın L'Aurore gazetesinde yayımladığı J'accuse (İtham ediyorum) başlıklı açık mektup, Dreyfus davası'nı kamuoyunun dikkatine taşıdı.
7. 1915 - Avezzano'da (İtalya) deprem: 29.800 kişi öldü.
8. 1920 - Sultanahmet Meydanı'nda 150 bin kişinin katıldığı büyük bir miting yapıldı.
9. 1923 - Bakanlar Kurulu Başkanı Rauf Bey (Orbay), TBMM’de Lozan Konferansı’yla ilgili olarak Hükümet görüşünü açıkladı.
10. 1928 - Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğrenci Derneği'nin toplantısında, "Türkiye'de Türkçeden başka lisan konuşulamaz" kararı alındı.
11. 1930 - Miki Fare karikatürleri, Amerikan gazetelerinde yayımlanmaya başladı.
12. 1942 - II. Dünya Savaşı: Ekmek Karnesi uygulamasına başlandı.
13. 1942 - II. Dünya Savaşı: Kızıl Ordu birlikleri Kiev'i ele geçirdi.
14. 1947 - Pan Am Havayolu Şirketi, New York-Londra-Ankara uçak seferlerine başladı.
15. 1957 - Wham-O Şirketi, ilk frizbi'yi üretti.
16. 1958 - Amerika Birleşik Devletleri, uzay uydusu Explorer 1'i fırlattı.
17. 1966 - Hürriyet gazetesi, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Lyndon Johnson'un, eski Başbakan İsmet İnönü'ye yazdığı mektuba ilişkin, gazeteci Cüneyt Arcayürek'in haberini yayımladı. Mektup ve İnönü'nün cevabi mektubu, 14 Ocak'ta TBMM'de görüşüldükten sonra, 15 Ocak'ta kamuoyuna açıklandı. Bu mektup 1964'teki Kıbrıs bunalımı sırasında yazılmıştı ve Lyndon Johnson mektubunda, Türkiye'nin Kıbrıs'a müdahale etmemesini istemişti.
18. 1982 - Air Florida Havayolu Şirketine ait bir Boeing 737 tipi bir yolcu uçağı, kalkıştan hemen sonra, Amerika Birleşik Devletleri Washington'daki 14. Cadde köprüsüne çarptı ve daha sonra Potomac nehrine düştü: 78 kişi öldü.
19. 1986 - Savunma Sanayii Müsteşarlığı kuruldu.
20. 1990 - Atatürk Barajı'nda su tutulmaya başlandı.
21. 1990 - Amerika Birleşik Devletleri'nin ilk zenci valisi L. Douglas Wilder, Virginia'da görevine başladı.
22. 1992 - Japonya, II. Dünya Savaşı sırasında Japon askerlerinin, on binlerce Koreli kadını seks kölesi olmaya zorlamalarından ötürü özür diledi.
23. 1993 - Irak'a karşı başlatılan ikinci harekata, İncirlik Üssü'nden kalkan "Çekiç Güç" uçakları da katıldı.
24. 1994 - Başkent Üniversitesi kuruldu.
25. 2001 - El Salvador'da 7,6 büyüklüğünde deprem: 840 kişi öldü.
26. 2007 - Dünyanın ilk tüp bebeği olarak 1978'de sezaryenle dünyaya getirilen Louise Brown, doğal yoldan doğum yaptı.
27. 2007 - Japonya'nın kuzeyinde, Büyük Okyanus'ta 8,3 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi.
28. 2010 - Haiti'de 7 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. 30.000 ile 50.000 arasında insan öldü.
29. 2010 - Hulki Cevizoğlu, DSHP Genel Başkanlığından istifa etti.
30. 2012 - Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin kurucu Cumhurbaşkanı, Rauf Denktaş solunum yetmezliği nedeniyle kaldırıldığı hastanede öldü.
31. 2012 - Costa Concordia gemi felaketi yaşandı.
32. 2018 - Pegasus Hava Yolları'na ait Boeing 737-800 tipi yolcu uçağı Trabzon Havalimanı'na iniş yaparken pistten çıktı. Uçaktaki 162 yolcu ve 6 mürettabat tahliye edildi.

Doğumlar

Geçmişten günümüze kadar gelen süreçte milyarca insan gözlerini Dünya'ya açtı. Bu yazımızda 13 Ocak tarihinde hafızalarda yer edinmiş isimleri inceleyebilirsiniz.

1. MÖ 5 - Guangwu, Çin'in Han Hanedanı'nın imparatoru ve Doğu Han Hanedanı'nın kurucusudur (ö. 57)
2. 915 - II. Hakem, 961-976 yılları arasında Kurtuba Halifesi (ö. 976)
3. 1338 - Jeong Mong-ju, Goryeo Hanedanı döneminde yaşamış bir Koreli düşünür ve devlet adamı (ö. 1392)
4. 1737 - Joseph Hilarius Eckhel, Avusturyalı Cizvit rahip ve nümismat (ö. 1798)
5. 1801 - Vincenz Franz Kosteletzky, Bohemyalı bitki bilimci ve hekim (ö. 1887)
6. 1809 - Friedrich Ferdinand von Beust, Alman ve Avusturyalı bir devlet adamı (ö. 1886)
7. 1810 - Ernestine Rose, Amerikalı yazar (ö. 1892)
8. 1834 - John Gilbert Baker, İngiliz botanikçi (ö. 1920)
9. 1855 - Otto Lehmann, Alman fizikçi (ö. 1922)
10. 1857 - Anastasios Papulas, Yunan kuvvetlerinin başkomutanı (ö. 1935)
11. 1864 - Wilhelm Wien, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1928)
12. 1866 - Georgi Gürciyev, Rus öǧretmen, guru ve yazar (ö. 1949)
13. 1866 - Vasili Kalinnikov, Rus besteci (ö. 1901)
14. 1871 - Mihal Grameno, Arnavut milliyetçi, politikacı, yazar, özgürlük savaşçısı ve gazeteci (ö. 1931)
15. 1880 - Herbert Brenon, İrlandalı film yönetmeni (ö. 1958)
16. 1881 - Wilhelm Worringer, Alman sanat tarihçisi (ö. 1965)
17. 1891 - Julio Baghy, Macar aktör (ö. 1967)
18. 1893 - Chaim Soutine, Rus dışavurumcu ressam (ö. 1943)
19. 1895 - Johannes Martinus Burgers, Hollandalı fizikçi (ö. 1981)
20. 1895 - Jane Marken, Fransız oyuncu (ö. 1976)
21. 1899 - Lev Kuleşov, Sovyet sinema teorisyeni ve yönetmeni (ö. 1970)
22. 1906 - Zhou Youguang, Çinli ekonomist, bankacı ve dilbilimci (ö. 2017)
23. 1921 - Necati Cumalı, Türk yazar (ö. 2001)
24. 1921 - Şecaettin Tanyerli, Türk tango şarkıcısı (ö. 1994)
25. 1933 - Shahnon Ahmad, Malezyalı yazar, siyasetçi (ö. 2017)
26. 1936 - Philippe Massoni, Fransız polis
27. 1938 - Cabu (Jean Cabut), Fransız çizgi roman sanatçısı ve karikatürist (ö. 2015)
28. 1940 - Edmund White, Amerikalı yazar ve araştırmacı (ABD'deki eşcinsel topluluğun yaşamına yönelen eserleriyle çağdaş toplumbilim ve toplumsal tarihe yaptığı katkılarla tanınan)
29. 1941 - Pasqual Maragall i Mira, İspanyol (Katalan) politikacı
30. 1943 - Hadi Çaman, Türk tiyatro sanatçısı (ö. 2008)
31. 1946 - Ordal Demokan, Türk bilim insanı (ö. 2004)
32. 1961 - Julia Louis-Dreyfus, Amerikalı aktris ve komedyen
33. 1966 - Erhan Güleryüz, Türk müzisyen
34. 1966 - Patrick Dempsey, Amerikalı oyuncu
35. 1968 - Andy Jassy, Amerikalı iş insanı
36. 1972 - Ozan Doğulu, Türk DJ ve aranjör
37. 1975 - Andrew Yang, 2020 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık adayı
38. 1976 - Angelos Basinas, Yunan millî futbolcu
39. 1976 - Mario Yepes, Kolombiyalı millî futbolcu
40. 1977 - Şeyla Halis, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
41. 1977 - Orlando Bloom, İngiliz sinema oyuncusu
42. 1978 - Seda Akman, Türk sinema ve dizi oyuncusu
43. 1983 - Ender Arslan, Türk basketbolcu
44. 1983 - Lemi Filozof, Türk sinema ve televizyon oyuncusu
45. 1986 - Duygu Çetinkaya, Türk oyuncu
46. 1986 - Joannie Rochette, Kanadalı buz patenci
47. 1988 - Max Payne, bilgisayar oyunu karakteri
48. 1990 - Liam Hemsworth, Avustralyalı aktör
49. 1991 - Alan Patrick, Brezilyalı futbolcu
50. 1996 - Onur Seyit Yaran, Türk dizi oyuncusu ve eski model
51. 1997 - Egan Bernal, Kolombiyalı yol bisikleti yarışçısıdır
52. 1997 - Luis Díaz, Kolombiyalı futbolcudur

Ölümler

Bu yazımızda 13 Ocak tarihinde Dünya'ya veda ederken ismini Dünya'da bırakan isimleri inceleyebilirsiniz.

1. MÖ 86 - Gaius Marius, Romalı asker ve Konsül seçilmiş siyasetçi (d. MÖ 157)
2. 703 - Jitō, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 41. hükümdarıdır (d. 645)
3. 858 - Æthelwulf, 839 yılından 858 yılındaki ölümüne kadar Wessex kralıdır (d. 795)
4. 888 - III. Charles, Kutsal Roma imparatoru (d. 839)
5. 1147 - Robert de Craon, Haziran 1136'dan ölümüne kadar Tapınak Şövalyeleri büyük üstadı (d. ?)
6. 1599 - Edmund Spenser, İngiliz şair (d. 1552)
7. 1658 - Edward Sexby, Püriten asker ve Leveller fikirlerinin taşıyıcısı (d. 1616)
8. 1717 - Maria Sibylla Merian, Alman entomolog, bilimsel illüstratör ve naturalist (d. 1647)
9. 1800 - Peter von Biron, Kurlandiya Dükalığı'nın son dükü (d. 1724)
10. 1806 - Georg Lorenz Bauer, Alman luteran teolog ve ahit eleştirmeni (d. 1755)
11. 1864 - Stephen Foster, Amerikalı müzisyen ve söz yazarı (d. 1826)
12. 1871 - Henriette d'Angeville, İsveçli tırmanıcı (d. 1794)
13. 1885 - Schuyler Colfax, Amerikalı gazeteci, iş insanı ve siyasetçi (d. 1823)
14. 1894 - William Henry Waddington, Fransız arkeolog ve siyasetçi (d. 1826)
15. 1895 - Jacques Pucheran, Fransız zoolog (d. 1817)
16. 1906 - Aleksandr Stepanoviç Popov, Rus fizikçi (d. 1859)
17. 1923 - Alexandre Ribot, Fransız siyasetçi (d. 1842)
18. 1929 - Wyatt Earp, Amerikalı kanun adamı (d. 1848)
19. 1932 - Ernest Mangnall, İngiliz teknik direktör (d. 1866)
20. 1941 - James Joyce, İrlandalı yazar (Ulysses adlı romanıyla ünlü) (d. 1882)
21. 1948 - Solomon Mikhoels, Sovyet Yahudi aktör ve sanat yönetmeni (d. 1890)
22. 1949 - Aino Aalto, Fin mimar ve tasarımcı (d. 1894)
23. 1956 - Lyonel Feininger, Alman asıllı Amerikalı ressam (d. 1871)
24. 1957 - Ebül'ulâ Mardin, Türk hukukçu, akademisyen ve siyasetçi (medeni hukuk alanındaki çalışmalarıyla bilinen) (d. 1881)
25. 1958 - Edna Purviance, Amerikalı oyuncu ve 1915 - 1923 yılları arasında Charles Chaplin filmlerinin baş kadın oyuncusudur (d. 1895)
26. 1961 - František Drtikol, Çek fotoğrafçı (d. 1883)
27. 1962 - Ernie Kovacs, Amerikalı aktör, yazar ve komedyen (d. 1919)
28. 1963 - Sylvanus Olympio, Togolu siyasetçi (d. 1902)
29. 1973 - Sabahattin Eyüboğlu, Türk sanat tarihçisi, yazar ve eleştirmen (d. 1908)
30. 1976 - Margaret Leighton, bir İngiliz aktrisdi (d. 1922)
31. 1977 - Henri Langlois, Fransız filmlerin korunması ve onarımı konusunda çalışmış bir öncüdür (d. 1914)
32. 1978 - Hubert Humphrey, Lyndon B. Johnson'ın başkanlığı döneminde, ABD'nin 38. başkan yardımcılığı yapmıştır (d. 1911)
33. 1988 - Chiang Ching-kuo, Çan Kay Şek'in oğlu Tayvanlı Kuomintanglı siyasetçi (d. 1910)
34. 1989 - Kadri Şençalar, Türk besteci ve udi (d. 1912)
35. 2007 - Michael Brecker, Amerikalı caz müzisyeni, tenor ve saksafoncu (d. 1949)
36. 2009 - Mansour Rahbani, Lübnanlı besteci ve söz yazarı (d. 1925)
37. 2012 - Lefter Küçükandonyadis, Türk futbolcu (d. 1925)
38. 2012 - Rauf Raif Denktaş, Kıbrıs Türkü siyasetçi, hukukçu ve KKTC'nin kurucu Cumhurbaşkanı (d. 1924)
39. 2012 - Miljan Miljanić, Sırp eski futbolcu ve teknik direktör (d. 1930)
40. 2012 - Abdullah Müctebavi, İranlı serbest güreşçi (d. 1925)
41. 2013 - Arthur Wightman, Amerikalı matematiksel fizikçi (d. 1922)
42. 2014 - Anjali Devi, Hint-Tamil oyuncu ve film yönetmeni (d. 1927)
43. 2016 - Brian Bedford, İngiliz oyuncu (d. 1935)
44. 2016 - J. F. R. Jacob, Hint general (d. 1923)
45. 2017 - Gilberto Agustoni, İsviçreli Kardinal (d. 1922)
46. 2017 - Antony Armstrong-Jones, İngiliz fotoğrafçı, film yapımcısı (d. 1930)
47. 2017 - Dick Gautier, Amerikalı oyuncu, komedyen, şarkıcı ve karikatüristtir (d. 1931)
48. 2017 - Horacio Guarany, Arjantinli şarkıcı, müzisyen ve yazar (d. 1925)
49. 2017 - Anton Nanut, Slovenyalı orkestra şefi ve klasik müzik eğitimcisi profesör (d. 1932)
50. 2017 - Yaşar Yücel, Türk tarihçi, akademisyen ve yazar (d. 1934)
51. 2018 - Doug Harvey, Amerikan MLB Beyzbol Ligi'nde görev almış beyzbol hakemidir (d. 1930)
52. 2018 - Muhammed Hamid Hezzez, Faslı futbolcudur (d. 1945)
53. 2018 - Cimis Panusis, Yunan müzisyen ve stand-up komedyen (d. 1954)
54. 2018 - Jean Porter, Amerikalı oyuncu (d. 1922)
55. 2018 - Eliyahu Winograd, İsrailli hakim ve hukukçudur (d. 1926)
56. 2019 - Miguel Civil, İspanyol-ABD'li bir sümerolog (d. 1926)
57. 2019 - Douglas M. Costle, Amerikalı siyasetçi ve çevrebilimci (d. 1939)
58. 2019 - Sally Fraser, Amerikalı oyuncudur (d. 1932)
59. 2019 - Phil Masinga, Güney Afrikalı millî futbolcudur (d. 1969)
60. 2019 - Susanne Neumann, Alman yazar, aktivist ve sendikacıdır (d. 1959)
61. 2019 - Francis W. Nye, Amerikalı üst düzey rütbeli askerdir (d. 1918)
62. 2019 - Mel Stottlemyre, Amerikalı eski profesyonel beyzbol oyuncusu ve antrenörüdür (d. 1941)
63. 2019 - Bo Westlake, Kanadalı kürek sporcusudur (d. 1927)
64. 2020 - Carlos Girón, Meksikalı serbest dalışçı (d. 1954)
65. 2020 - Jaime Humberto Hermosillo, Meksikalı film yönetmeni ve senarist (d. 1942)
66. 2020 - Murad Wilfried Hofmann, Alman siyasetçi ve yazar (d. 1931)
67. 2020 - Isabel-Clara Simó, İspanyol gazeteci, yazar ve siyasetçi (d. 1943)
68. 2021 - Gimax, İtalyan yarış pilotu (d. 1938)
69. 2021 - Roy Horn, Alman-Amerikalı sihirbaz (d. 1944)
70. 2021 - Sinikka Nopola, Fin gazeteci ve çocuk kitabı yazarı (d. 1953)
71. 2021 - Joël Robert, Belçikalı profesyonel motosiklet yarışçısı (d. 1943)
72. 2021 - Marielle de Sarnez, Fransız siyasetçi (d. 1951)
73. 2021 - Philip Tartaglia, İskoç Roma Katolik piskopos (d. 1951)
74. 2021 - Maguito Vilela, Brezilyalı siyasetçi ve hukukçu (d. 1949)
75. 2022 - Jean-Jacques Beineix, Fransız film yönetmeni (d. 1946)
76. 2022 - Chiara Samugheo, İtalyan neorealist fotoğrafçı ve foto muhabiri (d. 1935)
77. 2022 - Terry Teachout, Amerikalı yazar, eleştirmen, tiyatro yönetmeni ve podcast yayıncısı (d. 1956)
78. 2022 - Ferruh Zeynalov, Azeri siyasetçi (d. 1942)
79. 2023 - Odd Bergh, Norveçli atlet (d. 1937)
80. 2023 - Ray Cordeiro, Hong Konglu yayıncı, DJ ve aktör (d. 1924)
81. 2023 - Enahan Sıddıkova, Özbek şair ve siyasetçi (d. 1954)