Tarihte Bugün: 5 Haziran'da ne oldu?

Önemli Olaylar, Günler, Doğumlar ve Ölümler

Özel ve Önemli Günler

5 Haziran tarihi toplumlar ve kültürler için farklı anlamlar taşır. 5 Haziran'da kutlanan özel ve önemli günler hakkında bilgi almak için yazımızı inceleyebilirsiniz.

1. Dünya Çevre Günü

Önemli Olaylar

5 Haziran tarihi, tarih boyunca birçok olaya tanıklık etmiştir. Bu yazımızda 5 Haziran'da Dünya tarihinde yaşanmış önemli olayları inceleyebilirsiniz.

1. 1851 - Amerikalı yazar Harriet Beecher Stowe'un kölelik karşıtı romanı Tom Amca'nın Kulübesi (Life Among the Lowly) bir gazetede tefrika edilmeye başlandı.
2. 1926 - Birleşik Krallık, Türkiye ve Irak arasında Ankara Antlaşması imzalandı. Türkiye, Musul petrollerinin gelirinden 25 yıl süreyle yüzde 10 pay almayı kabul etti ve Musul'daki haklarından vazgeçti. Fakat daha sonra, 500 bin sterlin karşılığında bu haktan da vazgeçildi.
3. 1947 - Marshall Planı: Harvard Üniversitesi'nde verdiği bir konuşmada, Amerika Birleşik Devletleri Devlet Bakanı George Marshall, savaş sonrası Avrupa'ya destek için çağrıda bulundu.
4. 1956 - Elvis Presley yeni şarkısı "Hound Dog"u televizyonda The Milton Berle Show'da tanıttı, Show sırasında yaptığı kışkırtıcı kalça hareketleri o devirde seyirciler tarafından müstehcen bulundu.
5. 1957 - Gülhane Askerî Tıp Akademisi teşkilatlandırıldı.
6. 1963 - Birleşik Krallık Savaş Bakanı John Profumo karıştığı bir seks skandalı yüzünden görevinden istifa etmek zorunda kaldı. (Profumo Skandalı)
7. 1964 - Hükümetin Kıbrıs'a müdahale kararı üzerine, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Johnson, İnönü'ye, müdahalede ABD yardımına ait silahların kullanılamayacağını belirten ve Türkiye tarihine "Johnson Mektubu" olarak geçen bir mektup gönderdi.
8. 1967 - İsrail ile Arap ülkeleri arasında; tarihe "Altı Gün Savaşı" diye geçen çatışmalar başladı. Çatışmalar sonrasında, kendi topraklarından daha fazla toprak elde eden İsrail, Gazze Şeridi'ni, Beytüllahim ve Hebron kentlerini, Batı Şeria'yı ve Golan Tepeleri'ni ele geçirdi.
9. 1975 - Süveyş Kanalı, Altı Gün Savaşı'nın ardından, 8 yıl sonra uluslararası deniz trafiğine açıldı.
10. 1976 - ABD'de Idaho eyaletinde bulunan "Teton Barajı" çöktü.
11. 1977 - Ev kullanımına uygun ilk pratik kişisel bilgisayar olan Apple II satışa sunuldu.
12. 1981 - Genel ahlak kurallarını bozduğu gerekçesiyle eşcinsellerin sahneye çıkması başta İstanbul olmak üzere bazı valiliklerce yasaklandı.
13. 1981 - ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri'nin yayımladığı haftalık bir tıbbi dergide, Kaliforniya'nın Los Angeles şehrinde 5 kişide, sadece bağışıklık sistemleri zayıflamış hastalarda görülen zatürreenin az rastlanan bir formuna rastlandığı bildirildi. Bu hastalar ilk onaylanmış AIDS vak'aları olarak tarihe geçti.
14. 1983 - 12 Eylül Darbesi'nin 47 ve 48. idamları: 7 Eylül 1979'da Manisa Turgutlu'da fırın basıp 4 sol görüşlü fırıncıyı öldüren sağ görüşlü militanlar Halil Esendağ ve Selçuk Duracık, idam edildi.
15. 2017 - Karadağ, NATO'ya üye oldu.

Doğumlar

Geçmişten günümüze kadar gelen süreçte milyarca insan gözlerini Dünya'ya açtı. Bu yazımızda 5 Haziran tarihinde hafızalarda yer edinmiş isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 1656 - Joseph Pitton de Tournefort, Fransız doğabilimci (ö. 1708)
2. 1799 - Aleksey Lvov, Rus besteci (ö. 1870)
3. 1819 - John Couch Adams, İngiliz astronom (ö. 1892)
4. 1830 - Karmin Crocco, İtalyan eşkıya (ö. 1905)
5. 1878 - Panço Villa, Meksikalı devrimci (ö. 1923)
6. 1883 - John Maynard Keynes, Britanyalı ekonomist (ö. 1946)
7. 1898 - Federico Garcia Lorca, İspanyol şair (ö. 1936)
8. 1900 - Dennis Gabor, Macar asıllı İngiliz fizikçi, elektrik mühendisi, mucit ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1979)
9. 1928 - Tony Richardson, İngiliz sinema yönetmeni (ö. 1991)
10. 1932 - Christy Brown, İrlandalı yazar ve ressam (ö. 1981)
11. 1932 - Yekta Güngör Özden, Türk hukukçu, yazar ve şair
12. 1933 - William Kahan, Kanadalı matematikçi ve bilgisayar bilimcisi
13. 1939 - Joe Clark, Kanadalı iş insanı ve siyasetçi
14. 1941 - Ergün Aybars, Türk tarihçi ve akademisyen
15. 1941 - Martha Argerich, Arjantinli konser piyanisti
16. 1944
    • Colm Wilkinson, İrlandalı şarkıcı
    • Whitfield Diffie, Amerikalı şifrebilimci
17. 1946 - Coşkun Göğen (Tecavüzcü Coşkun), Türk oyuncu
18. 1946 - Stefania Sandrelli, İtalyan oyuncu
19. 1947 - Laurie Anderson, Amerikalı avangart sanatçısı, besteci, müzisyen ve film yönetmeni
20. 1949 - Ken Follett, tarihsel ve gerilim türü romanlar yazan Galli yazar
21. 1952 - Nicko McBrain, İngiliz şarkıcı
22. 1954 - Haluk Bilginer, Türk oyuncu ve yönetmen
23. 1954 - Nancy Stafford, Amerikalı oyuncu, film yapımcısı, eski manken ve senarist
24. 1956 - Enis Berberoğlu, Türk gazeteci, yazar ve siyasetçi
25. 1956 - Merzie Ibragimovna Khalitova, Sovyet ve Ukrayna vatandaşı, Kırım Tatar kökenli besteci
26. 1958 - Ahmed Abdallah Mohamed Sambi, Komorlu siyasetçi
27. 1960 - Kerem Alışık, Türk oyuncu
28. 1960 - Leslie Hendrix, Amerikalı oyuncu
29. 1962 - Astrid, Kral II. Albert ve Kraliçe Paola'nın ikinci çocuğu ve tek kızı ve şu anki Belçika hükümdarı Kral Philippe'in kardeşi
30. 1964 - Rick Riordan, Amerikalı Frantastik yazarı
31. 1966 - Aydoğan Aydın, Türk asker (ö. 2017)
32. 1967 - Ron Livingston, Amerikalı film ve dizi oyuncusu
33. 1968 - Şebnem Sönmez, Türk oyuncu
34. 1969 - Çiçek Dilligil, Türk oyuncu
35. 1970 - Koji Noguchi, Japon eski millî futbolcu
36. 1971 - Mark Wahlberg, Amerikalı oyuncu, müzisyen ve televizyon yapımcısı
37. 1971 - Susan Lynch, Kuzey İrlandalı oyuncu
38. 1978 - Fernando Meira, Portekizli eski futbolcu
39. 1978 - Nick Kroll, Amerikalı oyuncu, komedyen ve seslendirme sanatçısı
40. 1979 - David Bisbal, İspanyol şarkıcı
41. 1979 - Pete Wentz, Fall Out Boy grubunun basçısı ve söz yazarı
42. 1981 - Serhat Akın, Türk futbolcu
43. 1982 - Achille Emana, Kamerunlu futbolcu
44. 1982 - Zvjezdan Misimović, Boşnak futbolcu
45. 1984 - Stephen Nagbe Mennoh, Liberyalı futbolcu
46. 1984 - Yusuf Güney, Türk şarkıcı
47. 1985 - Jeremy Abbott, Amerikalı buz patenci
48. 1986 - Bárbara de Regil, Meksikalı oyuncu
49. 1986 - Károly Sándor Pallai, Macar bilim insanı, şair ve çevirmen
50. 1987 - Marcus Thornton, Amerikalı profesyonel basketbolcu
51. 1988 - Austin Daye, Amerikalı profesyonel basketbolcu
52. 1989 - Ed Davis, Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu
53. 1989 - Gilberto Oliveira Souza Júnior, Brezilyalı futbolcu
54. 1989 - Khaleem Hyland, Trinidad ve Tobagolu millî futbolcu
55. 1989 - Léo Schwechlen, Fransız futbolcu
56. 1989 - Yiğit Gökoğlan, Türk futbolcu
57. 1990 - Ben Rienstra, Hollandalı futbolcu
58. 1990 - DJ Mustard, Amerikalı müzik yapımcısı ve DJ
59. 1990 - Junior Hoilett, Kanadalı millî futbolcu
60. 1990 - Masato Kudo, Japon futbolcu
61. 1990 - Matthias Ostrzolek, Polonya asıllı Alman futbolcu
62. 1990 - Polina Rahimova, Azeri voleybolcu
63. 1990 - Sekou Oliseh, Liberyalı futbolcu
64. 1991 - Lisa Schmidla, Alman kürekçi
65. 1991 - Martin Braithwaite, Guyana asıllı Danimarkalı millî futbolcu
66. 1992 - Emily Seebohm, Avustralyalı yüzücü
67. 1992 - Joazhiño Arroe, Perulu futbolcu
68. 1992 - Yago Pikachu, Brezilyalı futbolcu
69. 1993 - Cándido Ramírez, Meksikalı futbolcu
70. 1993 - Erdal Akdarı, Türk futbolcu
71. 1993 - Maria Thorisdottir, Norveçli millî futbolcu
72. 1994 - Anna Neplyakh, Ukraynalı manken
73. 1995 - Troye Sivan, Güney Afrika doğumlu Avustralyalı oyuncu, şarkıcı, söz yazarı ve eski YouTuber
74. 1996 - Marcão, Brezilyalı stoper
75. 1997 - Henry Onyekuru, Nijeryalı millî futbolcu
76. 1997 - Kieran Tierney, İskoç futbolcu
77. 1998 - Fabian Benko, Alman futbolcu
78. 1998 - Yuliya Lipnitskaia, Rus artistik buz pateni sporcusu
79. 2000 - Pierre Kalulu, Fransız futbolcu

Ölümler

Bu yazımızda 5 Haziran tarihinde Dünya'ya veda ederken ismini Dünya'da bırakan isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 1017 - Sanjō, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 67. imparatoru (d. 976)
2. 1316 - X. Louis, Fransa kralı (d. 1289)
3. 1434 - Yuri Dmitriyeviç, 1389'dan ölümüne kadar Zvenigorod Dükü (d. 1374)
4. 1615 - Toyotomi Hideyori, Sengoku döneminde yaşamış Japon samuray (d. 1593)
5. 1816 - Giovanni Paisiello, İtalyan besteci (d. 1741)
6. 1826 - Carl Maria von Weber, Alman besteci (d. 1786)
7. 1832 - Kaʻahumanu, Hawaii Krallığı'nda konsort kraliçe (d. 1768)
8. 1897 - Teodor Kasap, Rum kökenli Osmanlı gazeteci, yazar ve çevirmen (d. 1835)
9. 1910 - O. Henry, Amerikalı öykü yazarı (d. 1862)
10. 1944 - Riccardo Zandonai, İtalyan opera ve klasik batı müziği eserleri bestecisi ve müzik eğitimcisi (d. 1883)
11. 1958 - Evelyn Ellis, Amerikalı oyuncu (d. 1894)
12. 1965 - Wilhelm, İsveç ve Norveç prensi (d. 1884)
13. 1971 - Cahit Irgat, Türk sinema ve tiyatro sanatçısı (d. 1915)
14. 1974 - Hilmi Ziya Ülken, Türk felsefeci ve sosyolog (d. 1901)
15. 1977 - Fevzi el-Kavukçu, Arap asker ve politikacı (d. 1890)
16. 1993 - Conway Twitty, Amerikalı şarkıcı (d. 1933)
17. 1983 - Kurt Tank, Alman havacılık mühendisi (d. 1898)
18. 2004 - Necdet Mahfi Ayral, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (d. 1908)
19. 2004 - Ronald Reagan, Amerika Birleşik Devletleri'nin 40. Başkanı (d. 1911)
20. 2004 - Zahir Güvemli, Türk yazar, karikatürist ve eleştirmen (d. 1913)
21. 2005 - Susi Nicoletti, Alman-Avusturyalı oyuncu ve balerin (d. 1918)
22. 2009 - Rajeev Motwani, Hindistan doğumlu bilgisayar bilimci (d. 1962)
23. 2010 - Erdoğan Tokatlı, Türk sinema yönetmeni, yazar ve çevirmen (d. 1939)
24. 2011 - Ludo Martens, Belçikalı tarihçi ve komünist politikacı (d. 1946)
25. 2012 - Caroline John, İngiliz oyuncu (d. 1940)
26. 2012 - Ray Bradbury, Amerikalı yazar (d. 1920)
27. 2015 - Sadun Boro, Türk denizci (d. 1928)
28. 2015 - Tarık Aziz, Iraklı siyasetçi ve eski Irak Dışişleri Bakanı (d. 1936)
29. 2016 - Jerome Bruner, Amerikalı psikolog (d. 1915)
30. 2017 - Andy Cunningham, İngiliz oyuncu, kukla sanatçısı ve yazar (d. 1950)
31. 2017 - Cheick Tioté, Fildişi Sahilili millî futbolcu (d. 1986)
32. 2017 - Helen Dunmore, İngiliz şair, romancı ve çocuk öyküleri yazarı (d. 1952)
33. 2017 - Kathryn Stripling Byer, Amerikalı kadın şair ve eğitimci (d. 1944)
34. 2018 - Brian Browne, Kanadalı caz piyanisti ve besteci (d. 1937)
35. 2018 - Daša Drndić, Hırvat kadın yazar ve romancı (d. 1946)
36. 2018 - Feng Ting-kuo, Tayvanlı-Çinli siyasetçi (d. 1950)
37. 2018 - Frank Bresee, Amerikalı radyocu ve tarihçi (d. 1929)
38. 2018 - Jānis Bojārs, Litvan gülle atma sporcusu (d. 1956)
39. 2018 - Kate Spade, Amerikalı moda tasarımcısı ve iş insanı (d. 1962)
40. 2018 - Pierre Carniti, İtalyan siyasetçi ve sendikacı (d. 1936)
41. 2019 - Dinyar Contractor, Hint oyuncu, komedyen, yönetmen ve yazar (d. 1941)
42. 2019 - Elio Sgreccia, İtalyan biyolog ve Kardinal (d. 1928)
43. 2020 - Carlos Lessa, Brezilyalı ekonomist ve profesör (d. 1936)
44. 2020 - Keiko Itō, Japon haiku şairi (d. 1935)
45. 2021 - Narinder Bragta, Hint siyasetçi (d. 1952)
46. 2021 - Jean-Claude Caron, Fransız aktör (d. 1944)
47. 2021 - T. B. Joshua, Nijeryalı din adamı, televizyoncu ve hayırsever (d. 1963)
48. 2021 - Pedro Taberner, İspanyol eski futbolcudur (d. 1946)
49. 2021 - Galen Young, Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu (d. 1975)
50. 2022 - Latif Demirci, Türk karikatürist (d. 1961)
51. 2022 - Dom Phillips, İngiliz gazeteci ve köşe yazarı (d. 1964)
52. 2022 - Alec John Such, ABD'li bir müzisyen (d. 1951)
53. 2022 - Trouble, Amerikalı rap müzisyeni (d. 1987)
54. 2023 - Nurhan Damcıoğlu, Türk kantocu, ses sanatçısı, tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1941)
55. 2023 - Astrud Gilberto, Brezilyalı şarkıcı (d. 1940)