Tarihte Bugün: 5 Ekim'de ne oldu?

Önemli Olaylar, Günler, Doğumlar ve Ölümler

Önemli Olaylar
 

5 Ekim tarihi, tarih boyunca birçok olaya tanıklık etmiştir. Bu yazımızda 5 Ekim'de Dünya tarihinde yaşanmış önemli olayları inceleyebilirsiniz.

1. 869 - İstanbul'da toplanan IV. Konsil'de alınan kararlar sonucu Doğu ve Batı kiliseleri arasındaki ayrım derinleşti.
2. 1450 - Bavyera Dükü IX. Louis, Hristiyan olmayı kabul etmeyen Yahudilerin kovulmasını emretti.
3. 1502 - Kristof Kolomb, Amerika'ya 4. yolculuğunda Kosta Rika'yı keşfetti.
4. 1526 - Beçne Meydan Muharebesi, Osmanlı zaferiyle sonuçlandı.
5. 1550 - Şili'de, İspanyol Konkistador Pedro de Valdivia tarafından Concepción şehri kuruldu.
6. 1632 - Rusya Çarlığı, Sibir Hanlığı'nı (bugünkü Yakutistan) tamamen işgal etti.
7. 1789 - Çoğu kadın 5 bini aşkın Fransız, kıtlığı protesto için Versailles Sarayı'na yürüdü ve Kral XVI. Louis'yi Paris'e taşınmaya zorladı.
8. 1864 - Hindistan'daki Kalküta şehrinde siklon: 60.000 ölü.
9. 1877 - Nimipu kabilesi Şefi Joseph'in teslim olmasıyla, ABD'nin kuzeybatısındaki kızılderili direnişi sona erdi.
10. 1892 - Red Kit'teki Dalton kardeşlere ilham olan Dalton çetesi, Kansas'taki banka soygunlarında öldürüldü.
11. 1896 - Alman fizikçi Wilhelm Roentgen'in yeni bir radyasyon çeşidi (bugünkü bilinen adıyla x ray) bulduğu açıklandı.
12. 1908 - Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Osmanlı idaresindeki Bosna-Hersek'i ilhak ettiğini açıkladı.
13. 1908 - Bulgaristan, Osmanlı İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını ilan etti.
14. 1910 - Portekiz'de Cumhuriyet ilan edildi.
15. 1911 - İtalyan kuvvetleri, Trablusgarp'ın sahil şeridini ele geçirdi.
16. 1915 - Bulgaristan Krallığı, İttifak Devletlerinin yanında I. Dünya Savaşı'na girdi.
17. 1921 - İngiltere'de Uluslararası Yazarlar Birliği PEN kuruldu.
18. 1925 - İlk Cumhuriyet Altını İstanbul Darphanesi'nde basıldı ve Mustafa Kemal Paşa'ya gönderildi.
19. 1926 - İstanbul Boğazı'nda trenler için vapur seferleri başlatıldı.
20. 1930 - Dünyanın en büyük hava gemisi İngiliz R 101 zeplini Fransa'da düştü ve 48 kişi hayatını yitirdi.
21. 1931 - Başbakan İnönü ile Dışişleri Bakanı Aras'ın Yunanistan ziyaretleri sırasında, 1930 Türk-Yunan Dostluk Antlaşması yürürlüğe konuldu.
22. 1938 - Nazi Almanyası, Yahudilere ait pasaportların iptal edildiğini duyurdu.
23. 1944 - Fransa'da kadınlar seçme hakkına kavuştu.
24. 1945 - Hollywood set işçilerinin grevinde Warner Bros'ta çıkan olaylarda (Kara Cuma) 40 gösterici yaralandı.
25. 1947 - Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı sonucu lağvedilen Komintern'in devamı olarak, komünist partiler SBKP (B) önderliğinde Kominform'u kurdu.
26. 1947 - Atina'da yapılan Akdeniz Atletizm Yarışmaları'nda Türkiye birinci oldu.
27. 1948 - Türkmenistan'ın Aşkabat şehrindeki büyük depremde 110.000 kişi hayatını yitirdi.
28. 1952 - 1939'dan beri ilk ve Stalin'in katıldığı son Sovyetler Birliği Komünist Partisi kongresi başladı.
29. 1953 - Türkiye, BM Güvenlik Konseyi'ne 40 oyla geçici üye seçildi.
30. 1958 - Fransa'da 5. Cumhuriyet ilan edildi ve Charles de Gaulle Cumhurbaşkanı seçildi.
31. 1960 - Güney Afrika'da düzenlenen referandumda, Cumhuriyet rejimine geçilmesi kabul edildi.
32. 1962 - Beatles'ın ilk hit şarkısı Love me do piyasaya çıktı.
33. 1972 - Fransa'da Jean-Marie Le Pen liderliğinde aşırı sağcı/faşist parti Ulusal Cephe kuruldu.
34. 1979 - Filistin Kurtuluş Örgütü lideri Yaser Arafat, Ankara'ya geldi; FKÖ Temsilciliği açıldı.
35. 1979 - İçişleri Bakanı Hasan Fehmi Güneş, bir aşk skandalı sonucu Hükûmet'ten istifa etti.
36. 1988 - Cezayir'de halk isyanı patlak verdi.
37. 1988 - Şili'de Pinochet, Başkanlığının uzatılması için yapılan referandumu kaybetti.
38. 1989 - Dalai Lama, Nobel Barış Ödülü'nü aldı.
39. 1991 - İlk resmi Linux sürümü (0.02) Linus Torvalds tarafından duyuruldu.
40. 1991 - Sovyetler Birliği, tarihinde ilk kez IMF ile iş birliği anlaşması yaptı.
41. 1997 - 34. Altın Portakal Film Festivali sonuçlandı. En iyi film ödülünü, Ferzan Özpetek'in yönettiği Hamam filmi aldı.
42. 1999 - Muğla'nın Marmaris ilçesinde Richter ölçeğine göre 6.2 büyüklüğündeki depremde 100'e yakın kişi yaralandı.
43. 2000 - Belgrad'daki kitlesel gösteriler sonucu Slobodan Milošević Devlet Başkanlığı'ndan istifa etmek zorunda kaldı.
44. 2003 - Rus yanlısı Ahmet Kadirov Çeçenistan'ın ilk Devlet Başkanı seçildi.
45. 2008 - Kırgızistan'nın Oş şehrinde 6,6 büyüklüğünde deprem meydana geldi. 75 kişi öldü, 200'den fazla kişi yaralandı.
    
    

Doğumlar

Geçmişten günümüze kadar gelen süreçte milyarca insan gözlerini Dünya'ya açtı. Bu yazımızda 5 Ekim tarihinde hafızalarda yer edinmiş isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 1274 - Zehebî, Suriyeli hadis hafızı, tarihçi ve kıraat alimi (ö. 1348)
2. 1338 - III. Aleksios, Trabzon İmparatoru (ö. 1390)
3. 1658 - Mary, II ve VII. James’in (1633-1701) ikinci eşi olarak İngiltere, İskoçya ve İrlanda kraliçesi (ö. 1718)
4. 1677 - Pietro Grimani, Venedik Cumhuriyeti'nin 115'inci Dükası (ö. 1752)
5. 1703 - Jonathan Edwards, Amerikalı dirilişçi vaiz, filozof ve Cemaatçi Protestan teolog (ö. 1758)
6. 1712 - Francesco Guardi, İtalyan soylusu ve Venedik Okulu mensubu ressam (ö. 1793)
7. 1713 - Denis Diderot, Fransız yazar ve filozof (ö. 1784)
8. 1743 - Giuseppe Gazzaniga, İtalyan opera bestecisi (ö. 1818)
9. 1781 - Bernhard Bolzano, Çek filozof ve matematikçi (ö 1848)
10. 1829 - Chester A. Arthur, ABD'nin 21. Başkanı (ö. 1886)
11. 1841 - Philipp Mainländer, Alman şair ve filozof (ö. 1876)
12. 1848 - Guido von List, Alman filozof, tarihçi ve yazar (ö. 1919)
13. 1864 - Arthur Zimmermann, Alman bürokrat (ö. 1940)
14. 1864 - Louis Jean Lumière, Fransız film yapımcısı (ö. 1948)
15. 1878 - Louise Dresser, Amerikalı kadın oyuncu (ö. 1965)
16. 1879 - Francis Peyton Rous, Amerikalı virolog (ö. 1970)
17. 1882 - Robert H. Goddard, Amerikalı fizikçi ve sıvı yakıtlı roketlerin üretilmesinin öncülerinden (ö. 1945)
18. 1883 - Ida Rubinsteyn, Rus dansçı, aktris, sanat hamisi ve Belle Epoque figürü (ö. 1960)
19. 1887 - René Cassin, Fransız hukukçu ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1976)
20. 1899 - Teresa de la Parra, Venezuelalı romancı (ö. 1936)
21. 1902 - Ray Kroc, Amerikalı iş insanı (ö. 1984)
22. 1908 - Mehmet Ali Aybar, Türk siyasetçi, Türkiye İşçi Partisi (TİP) eski lideri ve Sosyalist Devrim Partisi (SDP) kurucu Genel Başkanı (ö. 1995)
23. 1908 - Joshua Logan, Amerikalı tiyatro yönetmeni, film yönetmeni ve yazar (ö. 1988)
24. 1911 - Brian O'Nolan, İrlandalı yazar, oyun yazarı ve hicivci (ö. 1966)
25. 1917 - Magda Szabó, Macar yazar (ö. 2007)
26. 1919 - Donald Pleasence, İngiliz oyuncu (ö. 1995)
27. 1923 - Philip Berrigan, Amerikalı barış eylemcisi, anarşist ve papaz (ö. 2002)
28. 1929 - Yuri Artsutanov, Rus mühendis (ö. 2019)
29. 1930 - Miguel Báez Espuny, İspanyol boğa güreşçisi
30. 1936 - Vaclav Havel, Çek oyun yazarı ve Cumhurbaşkanı (ö. 2011)
31. 1941 - Bogusław Polch, Polonyalı çizgi roman sanatçısı (ö. 2020)
32. 1947 - Brian Johnson, Avustralyalı rock grubu AC/DC'nin solisti İngiliz şarkıcı ve besteci
33. 1948 - Zoran Živković, yazar, araştırmacı ve mütercim
34. 1950 - Eddie Clarke, İngiliz gitarist (ö. 2018)
35. 1950 - Jeff Conaway, Amerikalı oyuncu (ö. 2011)
36. 1950 - Edward P. Jones, Amerikalı roman ve kısa hikâye yazarı
37. 1951 - Karen Allen, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu
38. 1951 - Yadigar Ejder, Türk oyuncu (ö. 1991)
39. 1951 - Bob Geldof, İrlandalı şarkıcı, söz yazarı, aktör ve politik eylemci
40. 1952 - Clive Barker, İngiliz yazar, yönetmen, ressam ve yapımcı
41. 1952 - İmran Han, Pakistanlı siyasetçi ve Pakistan Başbakanı
42. 1953 - Musa Çam, Türk sendikacı ve siyasetçi
43. 1953 - Vladimir Badoyeviç Gasoyan, Sovyet teğmen
44. 1957 - Bernie Mac, Amerikalı oyuncu (ö. 2008)
45. 1958 - Neil deGrasse Tyson, Amerikalı astrofizikçi
46. 1958 - Sungun Babacan, Türk seslendirme sanatçısı (ö. 2022)
47. 1959 - Maya Lin, Çin asıllı Amerikalı Peyzaj Sanatı ve Heykel mimarilerinde ün yapmış mimar ve sanatçı
48. 1959 - Cem Özer, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
49. 1959 - Kenan İpek, Türk hukukçu ve siyasetçi
50. 1960 - Careca, Brezilyalı eski futbolcu
51. 1963 - Vahap Seçer, Türk ziraat mühendisi, siyasetçi ve Mersin Büyükşehir Belediye Başkanı
52. 1965 - Mario Lemieux, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu ve yönetici
53. 1965 - Patrick Roy, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu, koç ve yönetici
54. 1966 - Lorenza Indovina, İtalyan oyuncu
55. 1967 - Guy Pearce, İngiliz asıllı Avustralyalı sinema oyuncusu
56. 1970 - Josie Bissett, Amerikalı oyuncu
57. 1970 - Berat Yenilmez, Türk oyuncu
58. 1970 - Eyşan Özhim, Türk model ve oyuncu
59. 1971 - Mauricio Pellegrino, Arjantinli eski futbolcu ve teknik direktör
60. 1972 - Grant Hill, Amerikalı profesyonel eski basketbolcu
61. 1975 - Kate Winslet, İngiliz oyuncu ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
62. 1976 - Ramazan Kadirov, Rusya Federasyonu'na bağlı Çeçenistan'ın üçüncü devlet başkanı
63. 1976 - Ceyhun Yılmaz, Türk şair, komedyen ve radyo-TV programcısı
64. 1977 - Vinnie Paz, İtalyan asıllı Amerikalı hip hop sanatçısı
65. 1977 - Konstantin Zıryanov, Rus eski futbolcu ve teknik direktör
66. 1978 - Mark Gower, İngiliz futbolcu
67. 1978 - James Valentine, Amerikalı müzisyen
68. 1979 - Vince Grella, Avustralyalı millî futbolcu
69. 1982 - Leonardo Abálsamo, Arjantinli futbolcu
70. 1983 - Jesse Eisenberg, Amerikalı oyuncu, yazar ve komedyen
71. 1984 - Kenwyne Jones, Trinidadlı eski futbolcu
72. 1987 - Dillon Francis, Amerikalı DJ ve Electro House prodüktörü
73. 1987 - Kevin Mirallas, Belçikalı millî futbolcu
74. 1987 - Park So Yeon, Güney Koreli şarkıcı, aktris ve model
75. 1988 - Bahar Kızıl, Türk şarkıcı
76. 1991 - Xiao Zhan, Çinli aktör ve şarkıcı
77. 1992 - Kevin Magnussen, Danimarkalı yarış pilotu
    
    

Ölümler

Bu yazımızda 5 Ekim tarihinde Dünya'ya veda ederken ismini Dünya'da bırakan isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 578 - II. Justinus, Bizans İmparatoru (d. 520~)
2. 610 - Phocas, Bizans imparatoru (d. 547)
3. 1056 - III. Heinrich, Kutsal Roma İmparatoru (d. 1017)
4. 1111 - Robert II, 1093'ten 1111'e kadar Flandre Kontu (d. 1065)
5. 1225 - Nâsır, Bağdat'taki otuz dördüncü Abbâsî Hâlifesi, Mûstadhî’nin oğlu ve Mûstencid’nin torunu (d. 1158)
6. 1285 - III. Philippe, Fransa Kralı (d. 1245)
7. 1522 - Hayır Bey, Osmanlı Mısır Valisi (d. 1464-1465)
8. 1524 - Joachim Patinir, Flaman rönesans ve manzara ressamı (d. 1480)
9. 1526 - Şücâeddin Ağa, Osmanlı Yeniçeri Ağası (d. ?)
10. 1565 - Lodovico Ferrari, İtalyan matematikçiydi (d. 1522)
11. 1791 - Grigoriy Potyomkin, Rus general ve devlet adamı (d. 1739)
12. 1813 - Tecumseh, Kızılderili konfederasyonun ve Şavnilerin şefi (d. 1768)
13. 1880 - Jacques Offenbach, Fransız besteci (d. 1819)
14. 1892 - Albert Aurier, Fransız yazar (d. 1865)
15. 1918 - Roland Garros, Fransız havacı ve I. Dünya Savaşı sırasında savaş pilotu (d. 1888)
16. 1923 - Süleyman Bilgen, Türk siyasetçi ve din adamı (d. 1855)
17. 1930 - Vladimir Şileyko, Rus oryantalist (Asurolojist, Hebraist), Akmeist şair ve çevirmen (d. 1891)
18. 1931 - Selma Rıza Feraceli, Türk ilk kadın gazeteci (d. 1872)
19. 1933 - Nikolay Yudeniç, Rus İç Savaşı (1918-1920) sırasında da kuzeybatıdaki karşıdevrimci Beyaz birliklerin komutanı (d. 1862)
20. 1934 - Jean Vigo, Fransız yönetmen (d. 1905)
21. 1938 - Faustina Kowalska, Polonya'lı Latin Katolik bir rahibe, mistik ve aziz (d. 1905)
22. 1941 - Louis Brandeis, Amerikalı avukat (d. 1856)
23. 1942 - Hilmi Oytaç, Türk tıp doktoru ve siyasetçi (d. 1879)
24. 1948 - Ōtani Kōzui, Japon Budist rahip ve tarihçi (d. 1876)
25. 1960 - Alfred Louis Kroeber, Amerikalı antropolog (d. 1876)
26. 1966 - Abdülkadir Emirmahmutoğlu, Türk siyasetçi (d. 1878)
27. 1972 - Solomon Lefschetz, Amerikalı bir matematikçiydi (d. 1884)
28. 1973 - Milunka Savić, Sırp kadın asker ve halk kahramanı (d. 1890)
29. 1974 - Zalman Şazar, İsrail'in 3. Cumhurbaşkanı (d. 1889)
30. 1975 - Ali Tunalı, Türk siyasetçi (d. 1890)
31. 1976 - Lars Onsager, Amerikalı kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1903)
32. 1978 - Fehmi Ege, Türk tango müziği bestecisi (d. 1902)
33. 1978 - Mucip Kemalyeri, Türk siyasetçi (d. 1895)
34. 1981 - Gloria Grahame, Amerikalı aktris (d. 1923)
35. 1986 - Hal B. Wallis, Amerikalı film yapımcısı (d. 1898)
36. 1986 - James H. Wilkinson, İngiliz bilgisayar bilimcisi (d. 1919)
37. 1996 - Seymour Cray, Amerikalı elektrik-elektronik mühendisi ve süper bilgisayar tasarımcısı (d. 1925)
38. 1997 - Brian Pillman, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1962)
39. 2004 - Maurice Wilkins, Yeni Zelandalı fizikçi ve moleküler biyolog (DNA'nın yapısını bulan bilim adamlarından ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi) (d. 1916)
40. 2011 - Derrick Bell, Amerikalı avukat (d. 1930)
41. 2011 - Gökşin Sipahioğlu, Türk gazeteci ve foto muhabiri (d. 1926)
42. 2011 - Steve Jobs, Amerikalı bilgisayar girişimcisi ve mucit (d. 1955)
43. 2011 - Charles Napier, Amerikalı oyuncu (d. 1936)
44. 2014 - Andrea de Cesaris, İtalyan eski yarış sürücüsü (d. 1959)
45. 2014 - Yuri Lyubimov, Rus yönetmen, aktör ve eğitmen (d. 1917)
46. 2014 - Misty Upham, Kızılderili kökenli Amerikalı oyuncu (d. 1982)
47. 2015 - Chantal Akerman, Belçikalı yönetmen, sanatçı, profesör ve senarist (d. 1950)
48. 2015 - Tomris İncer, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1948)
49. 2015 - Henning Mankell, İsveçli yazar (d. 1948)
50. 2015 - Andrew Rubin, Amerikalı oyuncu (d. 1946)
51. 2016 - Mario Almada, Meksikalı oyuncu (d. 1922)
52. 2016 - Michal Kováč, Slovakya Eski Devlet Başkanı ve siyasetçi (d. 1930)
53. 2016 - Arthur Z'ahidi Ngoma, Demokratik Kongolu Devlet ve siyaset adamı (d. 1947)
54. 2017 - António de Macedo, Portekizli senarist ve film yapımcısı (d. 1931)
55. 2017 - Giorgio Pressburger, Macaristan doğumlu İtalyan romancı ve kısa öykü yazarı (d. 1937)
56. 2017 - Sylke Tempel, Alman kadın gazeteci ve yazar (d. 2017)
57. 2017 - Anne Wiazemsky, Alman asıllı Fransız oyuncu ve romancı (d. 1947)
58. 2018 - Ivar Odnes, Norveçli siyasetçi (d. 1963)
59. 2018 - Víctor Pey, İspanya doğumlu Şilili mühendis, siyasetçi, akademisyen ve iş insanı (d. 1915)
60. 2018 - Hege Skjeie, Norveçli siyaset bilimci, akademisyen ve yazar (d. 1955)
61. 2019 - Amalia Fuentes, Filipinli oyuncu (d. 1940)
62. 2019 - Marcello Giordani, İtalyan opera sanatçısı (d. 1963)
63. 2019 - Philippe Vandevelde, Belçikalı çizgi roman sanatçısı ve yazar (d. 1957)
64. 2020 - Béatrice Arnac, Amerika Birleşik Devletleri doğumlu Fransız oyuncu, şarkıcı ve besteci (d. 1931)
65. 2020 - Franco Bolelli, İtalyan filozof ve yazar (d. 1950)
66. 2020 - Rasheed Masood, Hint siyasetçi (d. 1947)
67. 2020 - Margaret Nolan, İngiliz görsel sanatçı, aktris ve model (d. 1943)
68. 2020 - Pietro Scandelli, Eski İtalyan profesyonel bisiklet yarışçısı (d. 1941)
69. 2021 - Fethali Üveysi, İranlı aktör ve film yönetmeni (d. 1946)
70. 2021 - Zoran Stanković, Sırp siyasetçi, asker ve hekim (d. 1954)
71. 2021 - Nikos Çumanis, Yunan profesyonel futbolcudur (d. 1990)
72. 2022 - Kristina Hautala, Fin şarkıcıdır (d. 1948)