Akarsular, yeryüzünde en etkili aşındırıcı güçlerden biridir ve akışları boyunca çeşitli aşınım şekilleri oluştururlar. Akarsu aşınım şekilleri, akarsuyun taşıdığı su miktarı, hızı, eğimi ve akarsu yatağının jeolojik özelliklerine bağlı olarak farklılık gösterir. İşte akarsuların oluşturduğu başlıca aşınım şekilleri:

1. Vadi
V Şeklinde Vadi: Genellikle genç akarsular tarafından oluşturulan bu vadiler, akarsuyun yatağını derine doğru aşındırması sonucu oluşur. Vadi kesiti V harfi şeklindedir.
U Şeklinde Vadi (Buzul Vadisi): Buzulların etkisiyle oluşan vadilerdir, ancak akarsular da zamanla bu vadilerin şekillenmesinde rol oynayabilir. U harfi şeklindedir ve geniş tabanlıdır.
Boğaz Vadi: Dar ve derin vadilerdir. Akarsuların, sert kayaçları derinlemesine aşındırmasıyla oluşur. Boğaz vadiler, genellikle dağlık bölgelerde görülür.
Kanyon: Derin ve dar vadilerdir. Akarsuların, kayaçları aşındırması sonucu oluşur. Kanyonlar, genellikle yatay tabakalı ve sert kayaçlı bölgelerde oluşur. Örnek: Grand Canyon (Büyük Kanyon).

2. Devkazanı
Devkazanı: Şelale veya çağlayanların bulunduğu yerlerde, suyun düşme kuvvetiyle oluşturduğu derin çukurlardır. Su, düşme noktasında zeminini aşındırarak devkazanı adı verilen büyük oyuklar oluşturur.

3. Peri Bacaları
Peri Bacaları: Volkanik tüf, kil ve kumtaşı gibi farklı dirençteki kayaçların bulunduğu bölgelerde, akarsuların ve sel sularının aşındırması sonucu oluşan konik yer şekilleridir. Peri bacaları, farklı aşınım hızlarına sahip kayaçların üst üste bulunmasıyla oluşur.

4. Peneplen (Yontukdüz)
Peneplen: Akarsuların, uzun bir jeolojik dönem boyunca bir bölgeyi aşındırarak neredeyse deniz seviyesine kadar indirdiği, hafif dalgalı düzlüklerdir. Peneplenler, aşınımın son aşamasında ortaya çıkar ve aşınım yüzeyi olarak da bilinir.

5. Plato
Plato: Akarsuların, geniş bir alanı yatay olarak aşındırması sonucu oluşan geniş ve düz yüksek yer şekilleridir. Platolar, yavaş yavaş aşınarak ve akarsu vadileriyle bölünerek oluşur. Örnek: Erzurum-Kars Platosu.

6. Menderes
Menderes: Akarsuların, yatak eğiminin azaldığı bölgelerde kıvrımlı akması sonucu oluşan şekillerdir. Akarsu, kıvrımın dış kenarını aşındırırken, iç kenarında alüvyon biriktirir. Bu süreç, mendereslerin zamanla daha da belirginleşmesine neden olur.

7. Kırgıbayır
Kırgıbayır (Badlands): Kurak ve yarı kurak bölgelerde, zayıf dirençli kayaçların akarsu aşındırmasıyla oluşan, dik yamaçlı ve derin yarıntılarla dolu alanlardır. Bitki örtüsünün az olduğu bölgelerde daha belirgindir.

8. Asimetrik Vadi
Asimetrik Vadi: Akarsuların, farklı dirençteki kayaçları aşındırması sonucu, bir yamacın diğerine göre daha dik veya daha yumuşak eğimli olduğu vadilerdir.

9. Çentik Vadi
Çentik Vadi: Akarsuyun yatak eğiminin fazla olduğu bölgelerde, derine doğru hızlı aşındırmasıyla oluşan dar ve derin vadilerdir. Çentik vadiler genellikle dağlık bölgelerde görülür.

Akarsular, yeryüzünü şekillendiren önemli dış kuvvetlerden biridir ve akışları boyunca çeşitli aşınım şekilleri oluştururlar. Bu şekiller, akarsuyun hızı, taşıdığı su miktarı, yatağının eğimi ve jeolojik özelliklerine bağlı olarak farklılık gösterir. Akarsu aşınım şekilleri, hem doğal güzellikler oluşturur hem de bölgenin jeolojik tarihine dair önemli bilgiler sunar.