Tarihte Bugün: 13 Aralıkta ne oldu?

Önemli Olaylar, Günler, Doğumlar ve Ölümler

Önemli Olaylar
 

13 Aralık tarihi, tarih boyunca birçok olaya tanıklık etmiştir. Bu yazımızda 13 Aralıkta Dünya tarihinde yaşanmış önemli olayları inceleyebilirsiniz.

1. 1522 - Osmanlı padişahı I. Süleyman, Rodos'un teslimini istedi.
2. 1642 - Hollandalı denizci Abel Tasman, Yeni Zelanda'yı keşfetti.
3. 1754 - Osmanlı Padişahı, III. Osman'ın saltanatı başladı.
4. 1789 - Fransa'da, Ulusal Muhafız Birliği (National Guard) kuruldu.
5. 1805 - Sırp İsyanları ve Kara Yorgi'nin önderliği altında Sırpların, Belgrad'ı ele geçirmesi.
6. 1877 - 2. Meclis-i Mebusan, çalışmalarına başladı.
7. 1903 - İtalyan asıllı Amerikalı dondurma satıcısı Italo Marcioni, ilk dondurma külahının patentini aldı.
8. 1914 - Mesudiye Zırhlısı, Çanakkale'de İngiliz denizaltısı HMS B11 tarafından batırıldı.
9. 1937 - Japon İmparatorluk Kara Kuvvetleri, Çin Cumhuriyeti'nin Başkenti Nankin'i ele geçirdi.
10. 1937 - İlk seloteyp satışa sunuldu.
11. 1939 - Kriegsmarine cep zırhlısı Admiral Graf Spee ile Kraliyet Donanması kruvazörleri HMS Exeter, HMS Ajax ve HMS Achilles arasında Río de la Plata Muharebesi başladı.
12. 1941 - II. Dünya Savaşı: Macaristan Krallığı ve Romanya Krallığı, Amerika Birleşik Devletleri'ne savaş ilan etti.
13. 1942 - Çorum'da deprem: 25 kişi öldü, 589 ev yıkıldı.
14. 1949 - İsrail, Kudüs'ü başkent ilan etti. Arap İsrail Savaşı'ndan sonra, Eski Kent ve Doğu Kudüs Ürdün'de, Batı Kudüs de İsrail'de kaldı. Kent, BM kararlarına göre uluslararası kent ilan edilmişti.
15. 1957 - İran'da deprem: 2 bin kişi öldü.
16. 1959 - Başpiskopos Makarios bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Cumhurbaşkanlığına seçildi.
17. 1960 - Fransa Cumhurbaşkanı Charles de Gaulle'ün Cezayir ziyareti olaylı geçti. Fransız milliyetçilerinin çıkardığı olaylarda 123 kişi öldü.
18. 1960 - Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı, Yeni Gün ve Öncü gazetelerini 3 gün süreyle kapattı.
19. 1967 - Yunanistan Kralı II. Konstantin'in, Cuntaya karşı darbe girişimi başarısız oldu. Albaylar Cuntası iktidarı devam etti. Kral ülkesini terk etmek zorunda kaldı.
20. 1969 - Sovyetler Birliği'nde, Kamaz otomobil fabrikasının temeli atıldı.
21. 1974 - Malta'da Cumhuriyet ilan edildi.
22. 1978 - Hollanda'da bir mahalle, kendisini "Bağımsız Devlet" ilan etti.
23. 1980 - Piyade Er Zekeriya Önge'yi öldürme suçundan yargılanıp ölüm cezasına çarptırılan 19 yaşındaki Erdal Eren'in infazı yapıldı.
24. 1981 - Polonya'da General Wojciech Witold Jaruzelski, sıkıyönetim ilan etti. 14 bin sendikalı işçi tutuklandı.
25. 1983 - 45. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti (13 Aralık 1983 - 21 Aralık 1987), göreve başladı.
26. 1986 - Dünya ve Olimpiyat Şampiyonu Halterci Naim Süleymanoğlu, Türkiye’ye iltica etti.
27. 1995 - Avrupa Parlamentosu, Türkiye ile imzalanan Gümrük Birliği anlaşmasını onayladı.
28. 1996 - Kofi Annan, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri seçildi.
29. 1998 - İtalya'da düzenlenen 5. Avrupa Kros Şampiyonası'nda Türk Genç Bayan milli takımı şampiyon oldu.
30. 2002 - Avrupa Birliği Genişlemesi: AB, 10 yeni devletin (Güney Kıbrıs, Çekya, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Malta, Polonya, Slovakya ve Slovenya) 1 Mayıs 2004'ten itibaren üye olacağını açıkladı.
31. 2003 - ABD askeri güçleri devrik Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'i, Irak'ta saklandığı yerde yakaladı.
32. 2004 - Şili'nin eski diktatörü Augusto Pinochet'nin, 1970 ve 1980'li yıllardaki Akbaba Operasyonu sırasında suç işlediği gerekçesiyle evinde gözetim altında tutulmasına ve hakkında yeni dava açılmasına karar verildi.
33. 2005 - TMSF'nin satışa çıkardığı Telsim, 4 milyar 550 milyon dolarla dünyanın en büyük mobil telekomünikasyon operatörlerinden olan Birleşik Krallık'tan Vodafone'un şirketi, Vodafone Telekomünikasyon A.Ş'ye ihale edildi.
34. 2011 - Belçika Liège'de düzenlenen intihar saldırısında 6 kişi öldü, 125 kişi yaralandı.

Doğumlar

Geçmişten günümüze kadar gelen süreçte milyarca insan gözlerini Dünya'ya açtı. Bu yazımızda 13 Aralık tarihinde hafızalarda yer edinmiş isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 1521 - V. Sixtus, Papa (ö. 1590)
2. 1533 - XIV. Eric, İsveç Kralı (ö. 1577)
3. 1553 - Henry IV, Fransa Kralı (ö. 1610)
4. 1678 - Yongzheng, Çin İmparatoru (ö. 1735)
5. 1724 - Franz Maria Aepinus, Alman bilim insanı (ö. 1802)
6. 1780 - Johann Wolfgang Döbereiner, Alman kimyacı (ö. 1849)
7. 1784 - Louis, Avusturya Arşidükü (ö. 1864)
8. 1797 - Heinrich Heine, Alman romantik şair ve yazar (ö. 1856)
9. 1816 - Ernst Werner von Siemens, Alman mühendis, mucit ve sanayici (ö. 1892)
10. 1818 - Mary Todd Lincoln, Amerika Birleşik Devletleri'nin 16. başkanı olan Abraham Lincoln'ün karısı (ö. 1882)
11. 1836 - Franz von Lenbach, Alman ressam (ö. 1904)
12. 1887 - Ramón Grau, Kübalı tıp doktoru ve Küba Devlet Başkanı (ö. 1969)
13. 1887 - George Pólya, Macar matematikçi (ö. 1985)
14. 1902 - Panayotis Kanellopoulos, Yunan yazar ve siyasetçi (ö. 1986)
15. 1902 - Talcott Parsons, Amerikalı sosyolog (ö. 1979)
16. 1908 - Elizabeth Alexander, İngiliz jeolog, akademisyen ve fizikçi (ö. 1958)
17. 1911 - Trygve Haavelmo, Norveçli istatistikci, iktisatçı ve ekonometrici (ö. 1999)
18. 1915 - Curd Jürgens, Alman-Avusturyalı oyuncu (ö. 1982)
19. 1915 - Balthazar Johannes Vorster, Güney Afrikalı siyasetçi (ö. 1983)
20. 1917 - Antonino Fernández Rodríguez, İspanyol iş insanı (ö. 2016)
21. 1919 - Hans-Joachim Marseille, Alman Luftwaffe pilotu (ö. 1942)
22. 1920 - George P. Shultz, Amerikalı iktisatçı, iş insanı ve devlet adamı (ö. 2021)
23. 1921 - Turgut Demirağ, Türk yapımcı ve film yönetmeni (ö. 1987)
24. 1923 - Philip Anderson, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 2020)
25. 1925 - Dick Van Dyke, Amerikalı aktör, şarkıcı, dansçı ve komedyen
26. 1929 - Christopher Plummer, Kanadalı film, tiyatro, dizi oyuncusu ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 2021)
27. 1934 - Richard D. Zanuck, Akademi ödüllü Amerikalı film yapımcısı (ö. 2012)
28. 1935 - Türkan Saylan, Türk tıp doktoru, akademisyen ve yazar (ö. 2009)
29. 1936 - IV. Ağa Han, Şiîliğin Nizârî İsmâil’îyye mezhebinin 49. İmamı
30. 1943 - İvan Kliun, Rus ressam (d. 1873)
31. 1953 - Ben Bernanke, Amerikalı ekonomist, finansçı, politikacı ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi
32. 1957 - Steve Buscemi, Amerikalı oyuncu ve yönetmen
33. 1967 - Jamie Foxx, Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
34. 1969 - Tony Curran, İskoç oyuncu
35. 1972 - Damien Comolli, Fransız futbol antrenörü
36. 1973 - Emre Aşık, Türk futbolcu
37. 1975 - Bahar Mert, Türk voleybolcu
38. 1975 - Erdem Akakçe, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu
39. 1978 - Okan Yalabık, Türk sinema, dizi ve TV oyuncusu
40. 1980 - Tülin Şahin, Türk top model
41. 1981 - Amy Lee, Amerikalı vokalist, besteci ve rock grubu Evanescence'ın kurucusu
42. 1982 - Elisa Di Francisca, İtalyan eskrimci
43. 1984 - Santi Gonzalez, İspanyol millî futbolcu
44. 1984 - Hanna-Maria Seppälä, Fin yüzücü
45. 1989 - Taylor Swift, Amerikalı country ve pop şarkıcısı

Ölümler

Bu yazımızda 13 Aralık tarihinde Dünya'ya veda ederken ismini Dünya'da bırakan isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 1051 - El-Birûni, Türk kökenli olduğu da ileri sürülen Farslı matematikçi (d. 973)
2. 1124 - II. Callistus, 1 Şubat 1119'dan öldüğü 1124 yılına kadar Katolik Kilisesi'nin başı ve Papalık Devleti'nin hükümdarı (d. 1065)
3. 1204 - Musa bin Meymūn, Sefaradi Yahudisi filozof, hahambaşı, Talmud bilgini ve çoğaltıcısı (d. 1135)
4. 1250 - II. Friedrich, Kutsal Roma İmparatoru (d. 1194)
5. 1466 - Donatello, Floransalı heykeltıraş (d. 1386)
6. 1557 - Niccolò Tartaglia, İtalyan matematikçi (d. 1500)
7. 1565 - Conrad Gesner, İsviçreli doğa bilimci (d. 1516)
8. 1721 - Alexander Selkirk, İskoç denizci (ıssız bir adada 4 yıl geçiren ve Robinson Crusoe romanına ilham kaynağı olan) (d. 1676)
9. 1754 - I. Mahmut, Osmanlı'nın 24. Padişahı (d. 1696)
10. 1784 - Samuel Johnson, İngiliz yazar ve leksikograf (d. 1709)
11. 1863 - Friedrich Hebbel, Alman oyun yazarı (d. 1813)
12. 1881 - August Šenoa, Hırvat romancı, eleştirmen, editör, şair ve oyun yazarı (d. 1838)
13. 1889 - Abraham Behor Kamondo, Fransız bankacı, koleksiyoncu ve hayırsever (d. 1829)
14. 1908 - Augustus Le Plongeon, Britanyalı amatör arkeolog, eski eserler uzmanı ve fotoğrafçı (d. 1825)
15. 1926 - Rudolf Eisler, Alman felsefeci (d. 1873)
16. 1927 - Riyaziyeci Mehmet Nadir Bey, Türk matematikçi (d. 1856)
17. 1930 - Fritz Pregl, Slovenyalı kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1869)
18. 1931 - Gustave Le Bon, Fransız sosyolog ve antropolog (d. 1841)
19. 1935 - Victor Grignard, Fransız kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1871)
20. 1943 - İvan Kliun, Rus ressam, heykeltıraş ve sanat teorisyeni (d. 1873)
21. 1944 - Vasiliy Kandinskiy, Rus ressam (d. 1866)
22. 1945 - Irma Grese, II. Dünya Savaşı sırasında Ravensbrück toplama kampı, Auschwitz Toplama Kampı ve Bergen-Belsen toplama kamplarında yaklaşık 30.000 kadın çalışanın sorumlusu (d. 1923)
23. 1945 - Josef Kramer, Nazi Almanyasında SS Subayı ve Bergen-Belsen Toplama Kampı'nın komutanı (d. 1906)
24. 1945 - Cezmi Or, Türk atlet (d. 1921)
25. 1955 - Egas Moniz, Portekizli nörolog, siyasetçi ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1874)
26. 1959 - Ali Rıza Artunkal, Türk asker ve politikacı (d. 1881)
27. 1966 - Ahilya Moshos, Rum asıllı Türk avukat ve siyasetçi
28. 1974 - Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Türk romancı, gazeteci ve siyasetçi (d. 1889)
29. 1974 - John Godolphin Bennett, İngiliz asker (d. 1897)
30. 1977 - Oğuz Atay, Türk öykücü ve romancı (d. 1934)
31. 1979 - Behçet Necatigil, Türk şair ve yazar (d. 1916)
32. 1980 - Erdal Eren, Türk TDKP üyesi (d. 1961)
33. 1994 - Antoine Pinay, Fransa başbakanı (d. 1891)
34. 2001 - Chuck Schuldiner, Amerikalı gitarist ve solist (d. 1967)
35. 2009 - Paul A. Samuelson, Amerikalı iktisatçı ve Nobel İktisat ödülü sahibi (d. 1915)
36. 2010 - Richard Holbrooke, Amerikalı diplomat, dergi yayımcısı ve yazar (d. 1941)
37. 2013 - Zafer Önen, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1921)
38. 2015 - Benedict Anderson, İngiliz-İrlanda kökenli Amerikalı politikbilimci (d. 1936)
39. 2016 - Thomas C. Schelling, Amerikalı ekonomist (d. 1921)
40. 2016 - Zübeyde Servet, Mısırlı oyuncu (d. 1940)
41. 2016 - Alan Thicke, Kanadalı oyuncu, şarkı sözü yazarı ve televizyon sunucusu (d. 1947)
42. 2017 - Mustafa Akgül, Türk akademisyen, mühendis, matematikçi, bilgisayar bilimci ve aktivist (d. 1948)
43. 2017 - Warrel Dane, Amerikalı heavy metal şarkıcısı, söz yazarı, müzisyen ve aktör (d. 1961)
44. 2017 - Ali Kızıltuğ, Türk halk ozanı (d. 1943)
45. 2018 - Matti Kassila, Fin film yönetmeni (d. 1924)
46. 2018 - Nancy Wilson, Amerikalı caz şarkıcısı (d. 1937)
47. 2019 - Gerd Baltus, Alman tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1932)
48. 2019 - Ushiomaru Motoyasu, Japon sumo güreşçisi (d. 1978)
49. 2020 - Catie Lazarus, Amerikalı yazar, komedyen ve talk show sunucusu (d. 1976)
50. 2020 - Otto Barić, Hırvat eski futbolcu ve teknik direktör (d. 1933)
51. 2020 - Mandvulo Ambrose Dlamini, Svazilandlı iş insanı ve siyasetçi (d. 1968)
52. 2020 - Nur Hossain Kasemi, Bangladeşli İslam alimi, siyasetçi, eğitimci, din adamı ve ruhani figür (d. 1945)
53. 2020 - Jaroslav Mostecký, Çek bilimkurgu yazarı (d. 1963)