Tarihte Bugün: 16 Ocakta ne oldu?

Önemli Olaylar, Günler, Doğumlar ve Ölümler

Önemli Olaylar

16 Ocak tarihi, tarih boyunca birçok olaya tanıklık etmiştir. Bu yazımızda 16 Ocakta Dünya tarihinde yaşanmış önemli olayları inceleyebilirsiniz.

1. 1547 - Rus Çarı Korkunç İvan taç giydi.
2. 1556 - II. Felipe, İspanya Kralı oldu.
3. 1595 - Padişah III. Murat, 48 yaşında öldü. III. Mehmet tahta çıktı.
4. 1795 - Fransa, Hollanda'nın Utrecht şehrini işgal etti.
5. 1804 - Fransız fizikçi Joseph Louis Gay-Lussac, bir hidrojen balonu içinde 7.016 m'ye yükselerek, sonraki 50 yıl içinde kırılamayacak olan bir rekora imza attı.
6. 1914 - Altay SK kuruldu.
7. 1920 - Milletler Cemiyeti, ilk toplantısını Paris'te yaptı.
8. 1925 - Sovyetler Birliği'nde Lev Troçki, Savaş Komiserliği görevinden alındı.
9. 1928 - Cemal Reşit Rey'in, "12 Anadolu Türküsü" adlı ses ve piyano için yapıtı ilk kez seslendirildi.
10. 1928 - Doktor Şefik Hüsnü Deymer ve arkadaşlarının Türkiye Komünist Partisi davası başladı.
11. 1929 - Josef Stalin'le anlaşmazlığa düşen Nikolay Buharin, Komünist Enternasyonal'in başkanlığından istifa etti.
12. 1945 - Adolf Hitler, Führerbunker'e taşındı.
13. 1952 - Gazeteci ve yazar Ercüment Ekrem Talu'ya, Fransız "Légion d'honneur" nişanı verildi. Yazar, bu ödüle Türk-Fransız kültür ilişkilerine katkılarından dolayı layık görüldü.
14. 1956 - Uluslararası Basın Enstitüsü, Türkiye'de basına baskı yapıldığını açıkladı.
15. 1960 - İşçi Sigortalıları Kurumu İstanbul Hastanesi, Cumhurbaşkanı Celal Bayar tarafından hizmete açıldı.
16. 1961 - Amerika Birleşik Devletleri, Türkiye'ye 43 milyon dolar yardımda bulundu.
17. 1969 - Metroliner treni hizmete girdi.
18. 1970 - Muammer Kaddafi, Libya Başbakanı oldu.
19. 1979 - Şah Muhammed Rıza Pehlevi, ailesi ile birlikte İran'ı terk ederek Mısır'a yerleşti.
20. 1979 - Türkiye'de 12 Eylül 1980 Darbesi'ne Giden Süreç (1979- 12 Eylül 1980): Devrimci Demokratik Kültür Derneklerinin, "Doğu'da Kürt halkından olmayan kamu görevlilerinin bölgeden uzaklaştırılması" kararı devlet tarafından yerine getirilmediği için Mardin Kızıltepe'de bir ilkokul öğretmeni bir grup militan tarafından dövüldü ve kendisine şehri terk etmesi için ihtarda bulunuldu.
21. 1980 - Bilim insanları, interferon üretmeyi başardı.
22. 1983 - Türk Hava Yolları'nın "Afyon" uçağı Ankara'da düştü: 47 kişi öldü.
23. 1985 - Halkçı Parti (HP) milletvekili Bahriye Üçok, zina yapan erkeklerin de cezalandırılmasını öngören yasa önerisi vermişti. TBMM yasa önerisini reddetti.
24. 1986 - New York'ta toplanan Uluslararası PEN Kongresi, Türk Hükûmetini yazarlarla ilgili tutumunu gözden geçirmeye çağırdı.
25. 1987 - 1 Ocak'ta Pekin'de Tiananmen Meydanı'nda öğrencilerin başlattığı gösteriler sonucunda, Çin Komünist Partisi Lideri Hu Yaobang istifa etti; yerine Zao Ziyang getirildi.
26. 1991 - ABD Irak'a hava akınları ve füze saldırısı başlattı. Çöl Fırtınası Harekatı, Irak'ın sanayi ve savaş potansiyeli tamamen imha edip, 2003 yılında ülkenin işgaline zemin hazırladı.
27. 1992 - El Salvador Hükûmeti ile isyancılar Meksiko'da bir antlaşma imzalayarak, en az 75 bin kişinin hayatına mal olan 12 yıllık iç savaşa son verdiler.
28. 1992 - Halkın Emek Partisi kökenli Hatip Dicle ve Leyla Zana, Sosyaldemokrat Halkçı Parti'den istifa etti.
29. 1996 - "Avrasya feribotu", silahlı eylemciler tarafından 177 yolcu ve 55 mürettebatıyla Trabzon limanında rehin alındı ve İstanbul'a doğru kaçırıldı. Eylemciler Çeçenistan sorununa dikkat çekmek istediklerini söylediler.
30. 1998 - Refah Partisi'nin Anayasa Mahkemesi'nce kapatılmasıyla, Necmettin Erbakan siyasi yasaklı duruma düştü.
31. 2000 - Ricardo Lagos, Şili'nin Salvador Allende'den bu yana ilk sosyalist başkanı seçildi.
32. 2002 - BM Güvenlik Konseyi, Usame bin Ladin'in ve Taliban üyelerinin tüm varlıklarını dondurma kararı aldı.
33. 2003 - Columbia uzay mekiği, Cape Canaveral (Amerika Birleşik Devletleri) üssünden ayrıldı. (Mekik, 1 Şubat'ta dünyaya dönüşü sırasında parçalandı ve 7 kişilik uçuş ekibi yaşamını yitirdi).
34. 2005 - Adriana Iliescu, 66 yaşında doğum yaparak dünyanın en yaşlı annesi unvanını aldı.
35. 2006 - Mehmet Ali Ağca, askerlik işlemlerini yaptırmak üzere avukatı Mustafa Demirbağ ile GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesine gitti. Demirbağ, muayene sonucu Ağca'ya askerliğe elverişsiz raporu verildiğini bildirdi.
36. 2010 - "2010 Avrupa Kültür Başkenti" olan İstanbul'da etkinlikler, şehrin yedi ayrı noktasındaki kutlamalarla başladı.

Doğumlar

Geçmişten günümüze kadar gelen süreçte milyarca insan gözlerini Dünya'ya açtı. Bu yazımızda 16 Ocak tarihinde hafızalarda yer edinmiş isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 1093 - İsaakios Komnenos, Bizans İmparatoru I. Aleksios (1081-1118 arası hükümdar) ile İrini Dukena'nin üçüncü oğlu (ö. 1152)
2. 1409 - I. René, Napoli ve Kudüs kralı (ö. 1480)
3. 1536 - Yi I, Koreli Neo-Konfüçyüsçü filozof ve yazar (ö. 1584)
4. 1728 - Niccolo Piccinni, İtalyan besteci (ö. 1800)
5. 1749 - Vittorio Alfieri, İtalyan drama yazarı (ö. 1803)
6. 1821 - John C. Breckinridge, Amerikalı siyasetçi, hukukçu, asker ve ABD'nin 14. başkan yardımcısı (ö. 1875)
7. 1836 - II. Francis, İki Sicilya'nın son kralı (ö. 1894)
8. 1836 - Inoue Kaoru, Japon siyasetçi (ö. 1915)
9. 1838 - Franz Brentano, Alman psikolog ve filozof (ö. 1917)
10. 1849 - Eugène Carrière, Fransız sembolist ressam ve taşbaskı sanatçısı (ö. 1906)
11. 1853 - André Michelin, Fransız mühendis ve sanayici (ö. 1931)
12. 1853 - Ian Hamilton, Britanya Ordusu'nda kıdemli subay (ö. 1947)
13. 1855 - Eleanor Marx, Marksist yazar ve politik eylemci (ö. 1898)
14. 1859 - Jón Magnússon, İzlanda Başbakanı (ö. 1926)
15. 1861 - Dilpesend Kadınefendi, II. Abdülhamid beşinci eşi (ö. 1901)
16. 1878 - Harry Carey, Amerikalı oyuncu (ö. 1947)
17. 1878 - Mehmed Abdülkadir Efendi, II. Abdülhamid'in ve Bidâr Kadınefendi'nin oğlu (ö. 1944)
18. 1885 - Michel Plancherel, İsviçreli matematikçi (ö. 1967)
19. 1890 - Karl Freund, Alman görüntü yönetmeni ve yönetmen (ö. 1969)
20. 1892 - Homer Burton Adkins, Amerikalı kimyager (ö. 1949)
21. 1895 - Evripidis Bakircis, Yunan subay ve politikacı (ö. 1947)
22. 1897 - Bedia Muvahhit, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (sahneye çıkan ilk Türk kadını) (ö. 1994)
23. 1901 - Fulgencio Batista, Küba Devlet Başkanı (ö. 1973)
24. 1906 - Abdullah Ziya Kozanoğlu, Türk mimar, müteahhit, romancı, çizgi-roman yazarı, spor yöneticisi ve Beşiktaş Jimnastik Kulübü'nün 11. Başkanı (ö. 1966)
25. 1908 - Andrew Hughes, Osmanlı İmparatorluğu doğumlu aktör ve şirket yöneticisi (ö. 1996)
26. 1911 - Eduardo Frei Montalva, Şilili siyasetçi (ö. 1982)
27. 1913 - Edoardo Detti, İtalyan mimar ve şehir planlamacısı (ö. 1984)
28. 1924 - Katy Jurado, Meksikalı aktris (ö. 2002)
29. 1929 - Shigeru Kōyama, Japon oyuncu (ö. 2017)
30. 1932 - Dian Fossey, Amerikalı etolojist (ö. 1985)
31. 1933 - Susan Sontag, Amerikalı yazar (ö. 2004)
32. 1935 - Udo Lattek, Alman teknik direktör ve eski futbolcu (ö. 2015)
33. 1936 - Halit Çapın, Türk gazeteci ve yazar (ö. 2006)
34. 1948 - John Carpenter, Amerikalı yönetmen, senarist ve yapımcı
35. 1950 - Daniel Vischer, İsviçreli siyasetçi (ö. 2017)
36. 1954 - Morten Meldal, Danimarkalı kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi
37. 1958 - Andrey Bal, Ukraynalı futbolcu ve antrenör (ö. 2014)
38. 1958 - Ayşenur İslam, Türk siyasetçi
39. 1959 - Sade, Nijeryalı şarkıcı ve söz yazarı
40. 1969 - Per Yngve Ohlin, İsveçli müzisyen ve söz yazarı
41. 1971 - Vuslat Doğan Sabancı, Türk gazeteci ve iş insanı
42. 1973 - Josie Davis, Amerikalı oyuncu
43. 1974 - Kate Moss, İngiliz manken
44. 1975 - Ayça Bingöl, Türk oyuncu
45. 1976 - Debbie Ferguson, Bahamalı atlet
46. 1979 - Aaliyah, Amerikalı şarkıcı (ö. 2001)
47. 1982 - Tuncay Şanlı, Türk futbolcu
48. 1983 - Emanuel Pogatetz, Avusturyalı futbolcu
49. 1983 - Erkan Kolçak Köstendil, Türk oyuncu ve şarkıcı
50. 1985 - Craig Jones, İngiliz motosiklet yarışçısı (ö. 2008)
51. 1985 - Anna Wallentheim, İsveçli öğretmen ve politikacı
52. 1985 - Şahika Ercümen, Türk serbest dalışçı ve sualtı hokeyi oyuncusu
53. 1996 - Jennie Kim, Güney Koreli şarkıcı

Ölümler

Bu yazımızda 16 Ocak tarihinde Dünya'ya veda ederken ismini Dünya'da bırakan isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 1263 - Shinran, Japon Budist keşiş (d. 1173)
2. 1299 - Hüsâmeddin Lâçin, Memluk sultanı (d. ?)
3. 1391 - V. Muhammed, Gırnata emiri (d. 1338)
4. 1595 - III. Murad, Osmanlı'nın 12. padişahı (d. 1546)
5. 1598 - I. Fyodor, Rus çarı (d. 1557)
6. 1710 - Higashiyama, Japonya'nın 113. imparatoru (d. 1675)
7. 1794 - Edward Gibbon, İngiliz tarihçi (d. 1737)
8. 1806 - Nicolas Leblanc, Fransız fizikçi, cerrah ve kimyacı (d. 1742)
9. 1852 - John Payne Todd, Annesi ABD başkanı olacak James Madison ile evlendi (d. 1792)
10. 1864 - Cheoljong, Joseon Krallığı'nın 25. kralı (d. 1831)
11. 1885 - Edmond About, Fransız yazar, romancı ve yayıncıdır (d. 1828)
12. 1886 - Amilcare Ponchielli, İtalyan besteci (d. 1834)
13. 1891 - Léo Delibes, Fransız besteci (d. 1836)
14. 1896 - Ali Şefkati, Osmanlı gazeteci (d. 1848)
15. 1933 - Bekir Sami Kunduh, Türk siyasetçi ve diplomat (Türkiye'nin ilk Dışişleri Bakanı) (d. 1867)
16. 1936 - ‎Albert Fish‎‎, Amerikalı doktor, seri katil, ve yamyam‎ (İdam) (d. 1870)
17. 1949 - Vasili Degtyaryov, Rus silah tasarımcısı (d. 1880)
18. 1957 - Arturo Toscanini, İtalyan orkestra şefi ve kemancı (d. 1867)
19. 1966 - Ahmet Fetgeri Aşeni, Türk jimnastikçi, Beşiktaş Jimnastik Kulübü'nün kurucularından ve 6. Başkanı (d. 1886)
20. 1969 - Petras Klimas, Litvanyalı diplomat, yazar ve tarihçi (d. 1891)
21. 1979 - August Heissmeyer, Schutzstaffel'in önde gelen üyesi (d. 1897)
22. 2004 - Kalevi Sorsa, Finlandiyalı sosyaldemokrat siyasetçi (d. 1930)
23. 2005 - Recep Birgit, Türk sanat müziği sanatçısı (d. 1920)
24. 2009 - Andrew Wyeth, Amerikalı görsel sanatçı (d. 1917)
25. 2013 - Burhan Doğançay, Türk ressam ve fotoğrafçı (d. 1929)
26. 2013 - Pauline Phillips, Amerikalı radyocu ve aktivist (d. 1918)
27. 2015 - Afet Ilgaz, Türk yazar (d. 1937)
28. 2016 - Joannis Avramidis, Yunan kökenli Avusturyalı heykeltıraş (d. 1922)
29. 2016 - Carina Jaarnek, İsveçli şarkıcı (d. 1962)
30. 2017 - Eugene Cernan, Amerikalı savaş pilotu ve NASA astronotu (d. 1934)
31. 2017 - Franz Jarnach, Alman oyuncu ve müzisyendir (d. 1944)
32. 2017 - Amin Nasir, Singapurlu eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1968)
33. 2018 - Madalena Iglésias, Portekizli şarkıcı ve oyuncu (d. 1939)
34. 2018 - Oliver İvanoviç, Kosovalı Sırp siyasetçi (d. 1953)
35. 2018 - Javiera Muñoz, İsveçli şarkıcıdır (d. 1977)
36. 2018 - Jo Jo White, eski Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu (d. 1946)
37. 2019 - Mirjam Pressler, Alman roman yazarı ve çevirmen (d. 1940)
38. 2019 - Chris Wilson, Avustralyalı blues müzisyeni, şarkıcı ve söz yazarıdır (d. 1956)
39. 2019 - Yu Min, Çinli nükleer fizikçi (d. 1926)
40. 2020 - Magda el-Sabahi, Mısırlı oyuncu ve film yapımcısı (d. 1931)
41. 2020 - Efraín Sánchez, Kolombiyalı millî futbolcu ve teknik direktördür (d. 1926)
42. 2020 - Zhao Zhongxiang, Çinli televizyon ve haber sunucusu (d. 1942)
43. 2020 - Christopher Tolkien, İngiliz yazar (J. R. R. Tolkien'in en küçük oğlu) (d. 1924)
44. 2021 - Sharon Begley, Amerikalı gazeteci, köşe yazarı ve yazar (d. 1956)
45. 2021 - Jerry Brandt, Amerikalı girişimci, gösteri sanatçısı, menajer, yönetici, organizatör (d. 1938)
46. 2021 - Charlotte Cornwell, İngiliz aktris (d. 1949)
47. 2021 - Dustin Higgs, Amerikalı seri katildir (d. 1972)
48. 2021 - Pave Maijanen, Fin şarkıcı (d. 1950)
49. 2021 - Christian Ntshangase, Estvatinili siyasetçi (d. ?)
50. 2021 - Bheki Ntuli, Güney Afrikalı siyasetçi (d. 1957)
51. 2021 - Feride Paşa, Endonezyalı aktris (d. 1952)
52. 2021 - Phil Spector, Amerikalı albüm yapımcısı ve şarkı yazarı (d. 1939)
53. 2021 - Muammer Sun, Türk besteci (d. 1932)
54. 2022 - Carmela Corren, İsrailli şarkıcı ve oyuncu (d. 1938)
55. 2022 - Ibrahim Boubacar Keïta, Malili bir politikacı (d. 1945)
56. 2022 - Bozkurt Kuruç, Türk tiyatro oyuncusu, yönetmen ve öğretim üyesi (d. 1935)
57. 2022 - Charles E. McGee, Afrikalı-Amerikalı savaş pilotu (d. 1919)
58. 2023 - Gina Lollobrigida, İtalyan sinema oyuncusu (d. 1927)