Tarihte Bugün: 31 Ocakta ne oldu?

Önemli Olaylar, Günler, Doğumlar ve Ölümler

Önemli Olaylar

31 Ocak tarihi, tarih boyunca birçok olaya tanıklık etmiştir. Bu yazımızda 31 Ocakta Dünya tarihinde yaşanmış önemli olayları inceleyebilirsiniz.

1. 1729 - Türkiye'de ilk kitap, Mehmet Bin Mustafa'nın (Vanlı) kaleme aldığı Sıhahı Cevheri (Vankulu) adlı sözlük basıldı. İbrahim Müteferrika, ilk Türk matbaasını İstanbul'da Sultanselim'deki konağında kurmuştu.
2. 1747 - İlk zührevi hastalıklar kliniği, Londra'da açıldı.
3. 1790 - Osmanlı-Prusya ittifakı.
4. 1865 - ABD Temsilciler Meclisi, köleliği yasaklayan yasayı onayladı.
5. 1876 - ABD'de ülkedeki tüm Kızılderililer, Kızılderili rezervasyonu olarak adlandırılan, kendilerine ayrılmış özel bölgelerde yaşamaya zorlandılar.
6. 1915 - I. Dünya Savaşı: Almanya, Ruslara karşı zehirli gaz kullandı.
7. 1927 - Müttefiklerin Almanya üzerindeki denetimi sona erdi; bundan sonra Almanya'nın yeniden silahlanmasını Milletler Cemiyeti denetleyecek.
8. 1928 - Türk Eğitim Derneği (TED) Ankara'da kuruldu.
9. 1928 - Sovyetler Birliği'nde 30 muhalefet lideri Almatı'ya sürgüne gönderildi. Sürgüne gidenler arasında Lev Troçki de vardı.
10. 1930 - Seloteyp, 3M şirketi tarafından pazara sürüldü.
11. 1931 - Gümrük ve Tekel Bakanlığı kuruldu.
12. 1931 - Kültür magazin dergisi, Resimli Ay kapandı.
13. 1931 - Yarın gazetesi Başyazarı Arif Oruç ve Sorumlu Müdürü İzmit'te birer yıldan fazla hapse mahkûm oldular.
14. 1934 - Nâzım Hikmet, Nail Vahtedi, Tosun Ömer ve Yonga Ömer beş yıl hapis cezasına mahkûm edildi.
15. 1938 - Atatürk, Gemlik'te sun'i ipek fabrikasını açtı.
16. 1942 - Öğrencilere sigara içme ve nişan yüzüğü takma yasağı getirildi.
17. 1943 - Stalingrad Muharebesi'nde Nazi Almanyası'nın 6. Ordu Komutanı Generalfeldmarschall Friedrich Paulus, Sovyet Birlikleri'ne teslim oldu.
18. 1946 - SSCB'den esinlenen yeni Yugoslavya Anayasasına göre ülke, altı cumhuriyetten oluşuyor: Bosna-Hersek, Hırvatistan, Makedonya, Karadağ, Sırbistan ve Slovenya.
19. 1950 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Harry S. Truman, hidrojen bombası geliştirme programı yürüttüklerini açıkladı.
20. 1952 - Yunanistan Dış İşleri Bakanı Sofoklis Venizelos'un Türkiye'ye yaptığı resmî gezi sırasında, Türk-Elen Dostluk Derneği'nin kurulması kararlaştırıldı.
21. 1953 - Kuzey Denizi taşkınlarında sadece Hollanda'da 1800'den fazla kişi öldü.
22. 1956 - "Nesebi sahih olmayan çocukların tescili" hakkındaki kanun Meclis'te kabul edildi.
23. 1956 - Guy Mollet, Fransa Başbakanı oldu.
24. 1958 - İlk başarılı Amerika Birleşik Devletleri uydusu Explorer 1, Dünya çevresindeki yörüngesine oturdu.
25. 1961 - İsrail Başbakanı David Ben Gurion istifa etti.
26. 1961 - Ahmet Emin Yalman, Vatan gazetesinden ayrıldı.
27. 1964 - 15 Ocak günü Kıbrıs sorununu görüşmek üzere toplanan III. Londra Konferansı, 19 günlük çalışmanın ardından bir sonuç alınamadan dağıldı.
28. 1965 - Sağlık Bakanlığı bir açıklama yaptı; Türkiye'de ortalama insan ömrü 33 yıl.
29. 1966 - Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası'nda 2400 işçi greve başladı.
30. 1968 - Vietkong büyük bir saldırıya geçti; Saygon'daki Amerikalı Elçiliği 6 saat işgal edildi.
31. 1968 - TRT Ankara Televizyonu, deneme yayınına başladı.
32. 1971 - İnsanlı ay yolculuklarında bir adım daha; Apollo 14 fırlatıldı. Görevli astronotlar: Alan Shepard, Edgar Mitchell ve Stuart Roosa.
33. 1973 - Çetin Altan'ın 4,5 yıl hapsi istendi; karikatürist Turhan Selçuk'u döven 3 polis hapse mahkûm edildi.
34. 1973 - Devlet Güvenlik Mahkemeleri'nin kurulmasına ilişkin kanun kabul edildi.
35. 1974 - Seyfi Demirsoy'un ölümüyle boşalan Türk-İş Genel Başkanlığına Halil Tunç seçildi.
36. 1976 - İlerici Kadınlar Derneği (İKD), Ankara'da "Evlat acısına son" mitingi düzenledi. Mitinge 5 bin kişi katıldı.
37. 1978 - Zonguldak'ta ikramiyesi ödenmeyen 20 bin maden işçisi direnişe geçti.
38. 1980 - Tariş olayları: Tariş'te direniş bitti, işçiler işbaşı yaptılar. 22 Ocak'ta güvenlik güçleri arama yapma gerekçesiyle Tariş işletmelerine girmek istemiş, 600 işçi gözaltına alınmıştı.
39. 1985 - Başbakan Turgut Özal, Gökova'da termik santral kurulacağını açıkladı.
40. 1986 - İşkence konusunda itiraflarda bulunan polis memuru Sedat Caner, Ankara Cumhuriyet Savcılığı'na teslim oldu.
41. 1986 - Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) İçel Milletvekili Fikri Sağlar, Türkiye'de 5 yılda 800'den fazla insanın "kayıp" olduğunu söyledi.
42. 1990 - Atatürkçü Düşünce Derneği ve Türk Hukuk Kurumu Başkanı Muammer Aksoy, 73 yaşında Ankara'da evinin önünde kurşunlanarak öldürüldü.
43. 1990 - SSCB satranç şampiyonu Gary Kasparov, vatandaşı Anatoli Karpov'u yenerek dünya satranç şampiyonu oldu.
44. 1990 - Moskova'da ilk McDonald's açıldı.
45. 1996 - Patlayıcı yüklü bir kamyon Kolombo'da (Sri Lanka) Merkez Bankasının kapılarına çarparak infilak etti: en az 86 kişi öldü, 1400 kişi yaralandı.
46. 2000 - Alaska Havayollarına ait bir yolcu uçağı, Büyük Okyanus'a düştü: 88 kişi öldü.
47. 2004 - TL'den 6 sıfır atılması ve Türkiye Devleti para biriminin Yeni Türk Lirası olmasını öngören yasa, Resmi Gazete'de yayımlandı.
48. 2005 - Dünyaca ünlü pop yıldızı Michael Jackson hakkında, 13 yaşındaki bir çocuğa tacizde bulunduğu gerekçesiyle dava açıldı.
49. 2005 - Afganistan'daki Türk birlikleri, Kabil'deki uluslararası hava alanının sorumluluğunu üstlendi.
50. 2006 - Abdullah Öcalan'ın avukatlarından İrfan Dündar, müvekkilinin yeniden yargılanmaya ilişkin dilekçesini, bu konuda yetkili olan Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesine göndererek başvuruda bulunduğunu bildirdi.
51. 2008 - İstanbul'un Zeytinburnu ilçesinde ruhsatsız bir binada maytapların yanarak doğalgaz kazanını patlatmasıyla oluşan olayda 23 kişi öldü, 120 kişi yaralandı.
52. 2019 - Wrapped Bitcoin piyasaya sürüldü.
53. 2020 - Birleşik Krallık Avrupa Birliği'nden ayrıldı.

Doğumlar

Geçmişten günümüze kadar gelen süreçte milyarca insan gözlerini Dünya'ya açtı. Bu yazımızda 31 Ocak tarihinde hafızalarda yer edinmiş isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 1543 - Tokugawa İeyasu, Orta Çağ Japonya'sının en önemli shōgunlarından (askeri hükümdar) biri (ö. 1616)
2. 1620 - Georg Friedrich, Almanya ve Hollanda kökenli mareşal (ö. 1692)
3. 1624 - Arnold Geulincx, Fransız Descartesçı düşünür (ö. 1669)
4. 1763 - Jens Esmark, Danimarkalı-Norveçli mineraloji profesörü (ö. 1839)
5. 1769 - André-Jacques Garnerin, Fransız havacı ve çerçevesiz paraşütün mucidi (ö. 1823)
6. 1797 - Franz Schubert, Avusturyalı besteci (ö. 1828)
7. 1799 - Rodolphe Töpffer, İsviçreli yazar, öğretmen, ressam, karikatürist ve çizgi romancı (ö. 1846)
8. 1858 - André Antoine, Fransız oyuncu, film yönetmeni, yazar, eleştirmen (ö. 1943)
9. 1865 - Henri Desgrange, Fransız bisiklet yarışçısı ve spor muhabiri (ö. 1940)
10. 1868 - Theodore Richards, Amerikalı kimyacı (ö. 1928)
11. 1869 - Henri Carton de Wiart, Belçika'nın 23'üncü Başbakanı (ö. 1951)
12. 1869 - Wilhelm Heye, Alman asker (ö. 1947)
13. 1881 - Irving Langmuir, Amerikalı Nobel Kimya ödülüne sahip kimyager (ö. 1957)
14. 1884 - Mehmed Emin Resulzade, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyetinin kurucusu (ö. 1955)
15. 1884 - Theodor Heuss, Batı Almanya'nın ilk Cumhurbaşkanı (ö. 1963)
16. 1892 - Eddie Cantor, Amerikalı şarkıcı, komedyen, dansçı ve oyuncu (ö. 1964)
17. 1893 - Arkadiy Plastov, sosyalist gerçekçilik akımının öncülerinden olan Rus Sovyet ressam (ö. 1972)
18. 1894 - Kurt Blome, Nazi bilim insanı (ö. 1969)
19. 1896 - Sofya Yanovskaya, Sovyet matematikçi ve tarihçi (ö. 1966)
20. 1902 - Tallulah Bankhead, Amerikalı oyuncudur (ö. 1968)
21. 1902 - Alva Myrdal, İsveçli diplomat ve siyasetçi (ö. 1986)
22. 1905 - John O'Hara, Amerikalı yazar (ö. 1970)
23. 1910 - Faruk Kenç, Türk film yönetmeni (ö. 2000)
24. 1911 - Baba Vanga, Bulgar kadın kâhin (ö. 1996)
25. 1918 - Kerim Korcan, Türk yazar (ö. 1990)
26. 1919 - Jackie Robinson, ilk Afrikalı Amerikalı profesyonel bir beyzbol oyuncusuydu (ö. 1972)
27. 1921 - Carol Channing, Amerikalı stand-up komedyen, oyuncu, şarkıcı, dansçı ve seslendirme sanatçısıdır (ö. 2019)
28. 1921 - Mario Lanza, Amerikalı tenor ve oyuncu (ö. 1959)
29. 1923 - Norman Mailer, Amerikan romancı ve Pulitzer Ödülü sahibi (ö. 2007)
30. 1923 - Adela Forestello, Arjantinli insan hakları aktivisti
31. 1929 - Rudolf Mössbauer, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 2011)
32. 1929 - Jean Simmons, İngiliz asıllı Amerikalı aktris ve seslendirme sanatçısı (ö. 2010)
33. 1931 - Ernie Banks, Amerikalı efsanevi profesyonel beyzbolcudur (ö. 2015)
34. 1933 - Bernardo Provenzano, İtalyan suç ögrütü lideri (ö. 2016)
35. 1934 - Muhammed Taki Misbah Yezdi, İranlı siyasetçi (ö. 2021)
36. 1935 - Kenzaburo Oe, Japon romancı ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 2023)
37. 1936 - Can Bartu, Türk futbolcu (Fenerbahçeli efsanevi futbolcu) (ö. 2019)
38. 1937 - Philip Glass, Amerikalı besteci
39. 1937 - Suzanne Pleshette, Amerikalı aktris (ö. 2008)
40. 1938 - Beatrix, Hollanda Kraliçesi
41. 1938 - Lynn Carlin, Amerikalı eski bir aktris
42. 1941 - Jessica Walter, Amerikalı aktris (d. 2021)
43. 1942 - Daniela Bianchi, İtalyan aktris
44. 1942 - Derek Jarman, İngiliz sinema yönetmeni (ö. 1994)
45. 1942 - Zeynep Kerman, Türk edebiyat araştırmacısı ve akademisyen
46. 1945 - Temel Gürsu, Türk yönetmen, yapımcı, senarist, oyuncu ve seslendirme sanatçısı
47. 1947 - Jonathan Banks, Amerikalı oyuncudur
48. 1947 - Bernard Guignedoux, Fransız futbolcu ve teknik direktör (ö. 2021)
49. 1951 - Selma Güneri, Türk sinema ve ses sanatçısı
50. 1956 - Guido van Rossum, Hollandalı bir bilgisayar programcısıdır
51. 1956 - John Lydon, İngiliz müzisyen
52. 1959 - Anthony LaPaglia, Avustralyalı oyuncu
53. 1959 - Kelly Lynch, ABD doğumlu oyuncu
54. 1960 - Ekber Genci, İranlı yazar ve gazeteci
55. 1960 - Grant Morrison, çizgi roman yazarı
56. 1960 - Željko Šturanović, Karadağ'lı siyasetçi (ö. 2014)
57. 1961 - Fatih Kısaparmak, Türk besteci ve yorumcu
58. 1961 - Filiz Kerestecioğlu, Türk hukukçu ve siyasetçi
59. 1961 - Latif Demirci, Türk karikatürist
60. 1963 - Ergün Poyraz, Türk araştırmacı yazar
61. 1964 - Jeff Hanneman, Amerikalı müzisyen ve Slayer grubunun gitaristi (ö. 2013)
62. 1964 - Ofra Harnoy, Kanadalı çellist'tir
63. 1966 - Anne Berge, Norveçli kayakçı
64. 1968 - John Collins, İskoç millî futbolcu ve tekni direktördür
65. 1970 - Minnie Driver, İngiliz oyuncu ve şarkıcı
66. 1971 - Patricia Velásquez, Venezuelalı aktris ve model
67. 1973 - Amanda Lee Rogers, Avusturyalı eski aktris
68. 1975 - Preity Zinta, Bollywood'un (Hint Sineması) oyuncularından biri
69. 1976 - Traianos Dellas, Yunan millî futbolcu ve teknik direktör
70. 1977 - Kerry Washington, Amerikalı oyuncudur
71. 1979 - Eduardo Navarro, İspanyol profesyonel futbolcu (ö. 2022)
72. 1980 - James Adomian, İngiltere doğumlu Amerikalı oyuncu
73. 1981 - Justin Timberlake, Amerikalı pop şarkıcısı ve aktör
74. 1982 - Salvatore Masiello, İtalyan futbolcu
75. 1982 - Allan James McGregor, İskoç kaleci
76. 1982 - Elena Paparizou, Yunan şarkıcı
77. 1983 - Fabio Quagliarella, İtalyan futbolcu
78. 1984 - Jeremy Wariner, Amerikalı atlet
79. 1985 - Adam Federici, Avustralyalı eski millî futbolcu
80. 1986 - Walter Dix, Amerikan kısa mesafe koşucusu
81. 1986 - Megan Ellison, Amerikalı yapımcı
82. 1988 - Taijo Teniste, Eston millî futbolcu

Ölümler

Bu yazımızda 31 Ocak tarihinde Dünya'ya veda ederken ismini Dünya'da bırakan isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 1398 - Sukō, Japonya'da Nanboku-chō dönemi sırasında üçüncü Kuzey Talibi (d. 1334)
2. 1435 - Xuande, Çin'in Ming Hanedanı'nın beşinci imparatoru (d. 1399)
3. 1606 - Guy Fawkes, İngiliz isyancı asker (d. 1570)
4. 1644 - Kemankeş Kara Mustafa Paşa, Osmanlı devlet adamı (d. ?)
5. 1788 - Charles Edward Stuart, İngiltere, İskoçya, Fransa ve İrlanda tahtlarının ikinci jakobit talibi (d. 1720)
6. 1828 - Aleksandros İpsilantis, Yunan komutan (d. 1792)
7. 1854 - Silvio Pellico, İtalyan yurtsever, şair ve oyun yazarı (d. 1788)
8. 1882 - James Spriggs Payne, Liberyalı siyasetçi (d. 1819)
9. 1888 - Giovanni Bosco, İtalyan eğitimci, yazar ve Katolik rahip (d. 1815)
10. 1914 - Recaizade Mahmud Ekrem, Türk edebiyatçı (d. 1847)
11. 1945 - Eddie Slovik, Amerikalı er rütbesinde asker (II. Dünya Savaşı sırasında firardan dolayı idam edilen tek ABD askeri) (d. 1920)
12. 1946 - İsmail Hakkı İzmirli, Türk felsefeci ve İslam felsefesi tarihçisi (d. 1869)
13. 1956 - A. A. Milne, İngiliz yazar (d. 1882)
14. 1969 - Stoyan Zagorçinov, Bulgar yazar (d. 1889)
15. 1973 - Ragnar Anton Kittil Frisch, Norveçli ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (d. 1895)
16. 1974 - Samuel Goldwyn, Amerikalı film yapımcısı (d. 1882)
17. 1974 - Ekrem Cemilpaşa, Kürt siyaset adamı (d. 1891)
18. 1984 - Pembe Marmara, Kıbrıs Türk şair (d. 1925)
19. 1990 - Muammer Aksoy, Türk hukukçu ve siyasetçi (d. 1917)
20. 2005 - İsmail Hakkı Şen, Türk oyuncu (d. 1927)
21. 2006 - George Koval, Amerikalı casus, bilim insanı ve kandidat (d. 1913)
22. 2012 - Dorothea Tanning, Amerikalı ressam, matbaacı, heykeltıraş, yazar ve şairdi (d. 1910)
23. 2013 - Hasan Habibi, İranlı siyasetçi, avukat ve akademisyen (d. 1937)
24. 2014 - Miklós Jancsó, Macar sinema yönetmenidir (d. 1921)
25. 2015 - Tomás Bulat, Arjantinli ekonomist, gazeteci ve yazar (d. 1964)
26. 2016 - Celal Aliyev, Azeri akademisyen, biyolog ve siyasetçi (d. 1928)
27. 2016 - Ülkü Ülker, Türk oyuncu ve şarkıcı (d. 1950)
28. 2016 - Terry Wogan, İrlandalı radyo ve televizyon sanatçısı (d. 1938)
29. 2017 - Thomas Barlow, Amerikalı siyasetçidir (d. 1940)
30. 2017 - John Wetton, İngiliz şarkıcı, müzisyen, basçı ve gitaristtir (d. 1949)
31. 2017 - Tokitenkū Yoshiaki, Moğol sumo güreşçisidi (d. 1979)
32. 2018 - Rasual Butler, Amerikalı basketbolcudur (d. 1979)
33. 2018 - Erwin de Vries, Surinamlı ressam ve heykeltıraştır (d. 1929)
34. 2018 - Ann Gillis, Amerikalı oyuncudur (d. 1927)
35. 2018 - Leonid Kadenyuk, Bağımsız Ukrayna'nın ilk astronotu unvanına sahip test pilotu (d. 1951)
36. 2018 - Olavi Mäenpää, Fin siyasetçi ve eski parti başkanıdır (d. 1950)
37. 2019 - Candice Earley, Amerikalı oyuncudur (d. 1950)
38. 2019 - A. Ernest Fitzgerald, Amerikalı mühendis ve yazar (d. 1926)
39. 2019 - Kálmán Ihász, Macar eski millî futbolcudur (d. 1941)
40. 2019 - Ron Joyce, Kanadalı milyarder iş insanı ve hayırseverdir (d. 1930)
41. 2019 - Johnny Lion, Hollandalı şarkıcı, gazeteci ve oyuncu (d. 1941)
42. 2019 - Pierre Nanterme, Fransız yönetici ve iş insanı (d. 1959)
43. 2019 - Georges Sarre, Fransız siyasetçidir (d. 1935)
44. 2020 - Mary Higgins Clark, Amerikalı hikâye yazarı ve romancı (d. 1927)
45. 2020 - Halid Bişara, Mısırlı yönetici ve iş insanı (d. 1971)
46. 2020 - Mirza Hazar, Azeri yazar, siyasi analist, spiker, radyocu, yayıncı (d. 1947)
47. 2020 - Dalip Kaur Tiwana, Hint romancı, akademisyen ve kısa hikâye yazarı (d. 1935)
48. 2021 - Zoila Águila Almeida, Kübalı devrimci ve siyasi hükümlüdür (d. 1939)
49. 2021 - Douglas Bravo, Venezuelalı siyasetçi ve direnişçi örgüt lideri (d. 1932)
50. 2021 - Alejandro Gómez, İspanyol uzun mesafe koşucusu (d. 1967)
51. 2021 - Andrej Hryc, Slovak aktör (d. 1949)
52. 2021 - Tozama Mantashe, Güney Afrikalı siyasetçi (d. 1960)
53. 2021 - Michel Murr, Lübnanlı iş insanı ve siyasetçi (d. 1932)
54. 2021 - Yitzchok Scheiner, Amerika Birleşik Devletleri doğumlu İsrailli haham (d. 1922)
55. 2021 - Meshulam Dovid Soloveitchik, Belarus doğumlu İsrailli Haredi hahamı ve rosh yeshivası (d. 1921)
56. 2021 - Abraham J. Twerski, Amerika Birleşik Devletleri doğumlu Hasidik hahamı ve bilim insanı (d. 1930)
57. 2022 - Ekkehardt Belle, Alman aktör (d. 1954)
58. 2022 - Pierre Bellon, Fransız milyarder iş insanı (d. 1930)
59. 2022 - Carleton Carpenter, Amerikalı aktör, sihirbaz, dansçı, söz yazarı ve romancı (d. 1926)
60. 2022 - Onésimo Cepeda Silva, Meksikalı Roma Katolik piskopos (d. 1937)
61. 2023 - Cleonice Berardinelli, Brezilyalı akademisyen (d. 1916)
62. 2023 - Anna Czerwińska, Polonyalı dağcı (d. 1949)
63. 2023 - Alan Hurst, İngiliz siyasetçi (d. 1945)
64. 2023 - Jan Kudra, Polonyalı eski bisikletçi (d. 1937)
65. 2023 - Kadriye Nurmambet, Romanyalı Kırım Tatarı azınlıktan halk müziği sanatçısı ve folklorist (d. 1933)
66. 2023 - Luigi Pasinetti, Keynes sonrası ekolün İtalyan bir ekonomisti (d. 1930)