Tarihte Bugün: 19 Mart'ta ne oldu?

Önemli Olaylar, Günler, Doğumlar ve Ölümler

Önemli Olaylar

19 Mart tarihi, tarih boyunca birçok olaya tanıklık etmiştir. Bu yazımızda 19 Mart'ta Dünya tarihinde yaşanmış önemli olayları inceleyebilirsiniz.

1. 1279 - Yamen Muharebesi'nde 20 bin kişilik kuvveti bulunan Moğol Yuan Hanedanı, 200 binlik Çinli Güney Song Hanedanı'nı mağlup ederek tüm Çin'de hakimiyet sağladı.
2. 1452 - III. Frederik, Papa tarafından taç takılan son Kutsal Roma imparatoru oldu.
3. 1839 - Louis-Jacques-Mandé Daguerre, dagerreyotipi icat etti.
4. 1866 - Osmanlı Hükûmeti, Süveyş Kanalı'nın açılması konusunda izin verdi.
5. 1877 - Ayan Meclisi görevine başladı.
6. 1883 - Amerikalı ayakkabıcı ustası Jan Ernst Matzeliger, bir ayakkabıyı bir seferde bütünüyle imal eden ilk makineyi icat ederek ayakkabı sanayisinde bir devrim yarattı.
7. 1899 - Otomobil yağı üreten Castrol şirketi kuruldu.
8. 1915 - Güneş Sistemi gezegenlerinden Plüton'un ilk fotoğrafı çekildi. Ancak Plüton'un yeni bir gezegen olduğu o tarihte anlaşılamadı.
9. 1920 - ABD Senatosu, Versay Antlaşması'nı onaylamayı reddetti.
10. 1945 - ABD Deniz Kuvvetleri'ne ait USS Franklin uçak gemisi, Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetleri'ne ait bombardıman uçağı "Ginga" tarafından bombalandı.
11. 1945 - SSCB, bir nota ile 1925 tarihli Türk-Sovyet Dostluk ve Tarafsızlık Antlaşması'nı yenilemeyeceğini bildirdi.
12. 1955 - Agence France-Presse'in (AFP) Ankara temsilcisi Erol Güney, Türkiye yurttaşlığından çıkarıldı.
13. 1965 - Merzifon'un Çeltek Linyit İşletmesi'ndeki grizu patlamasında; 69 işçi öldü, 58 işçi de yaralandı.
14. 1970 - Batı Almanya'nın Başbakanı Willy Brandt ile Doğu Almanya'nın Başbakanı Willi Stoph ilk defa görüştü.
15. 2003 - ABD askerleri, Irak-Kuveyt sınırındaki askerden arındırılmış bölgeye girdi. ABD uçakları da Irak'ın batısını bombalamaya başladı.
16. 2006 - Azerbaycan Millî Direniş Teşkilatı kuruldu.
17. 2007 - New York'ta "United for Peace and Justice" örgütünün düzenlediği, "Savaşa Hayır" yürüyüşüne on binlerce kişi katıldı.
18. 2007 - Rusya'nın Kemerovo Oblastındaki Novokuznetsk şehrinde bulunan Ulyanovskaya maden işletmesinde, yerin 270 m altında meydana gelen patlamada 108 madenci öldü.
19. 2011 - 2011 Libya ayaklanması'na müdahale etmek için Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 1973 sayılı kararı doğrultusunda Koalisyon Kuvvetleri, 2011 Libya bombardımanını başlattı.
20. 2016 - Dubai şehrinden gelen ve Rusya'nın Rostov-na-Donu şehrindeki havalimanına inişe geçen, Flydubai şirketine ait yolcu uçağı iniş esnasında düştü. Uçaktaki 55 yolcu ile 7 mürettebat öldü.
21. 2023 - Ekvador'da 6,8 şiddetinde deprem meydana geldi. 15 kişi öldü, 400'den fazla kişi yaralandı.

Doğumlar

Geçmişten günümüze kadar gelen süreçte milyarca insan gözlerini Dünya'ya açtı. Bu yazımızda 19 Mart tarihinde hafızalarda yer edinmiş isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 1206 - Güyük Han, Cengiz Han'ın torunu (ö. 1248)
2. 1434 - Ashikaga Yoshikatsu, Ashikaga şogunluğunun yedinci şogunu (ö. 1443)
3. 1496 - Mary Tudor, Fransa Kraliçesi (ö. 1533)
4. 1534 - José de Anchieta, İspanyol Cizvit misyoner (ö. 1597)
5. 1604 - IV. João, Braganza Dükü (ö. 1656)
6. 1641 - Abdülgani Nablus, Şam'lı alim ve Sufi (ö. 1731)
7. 1661 - Francesco Gasparini, İtalyan barok bestecisi (ö. 1727)
8. 1750 - Andre Joseph Abrial, Fransız siyasetçi (ö. 1828)
9. 1792 - José María Carreño, Venezuela devlet başkanı (ö. 1849)
10. 1801 - Salvadore Cammarano, İtalyan librettist ve oyun yazarı (ö. 1852)
11. 1807 - Johann Nepomuk Hiedler, Adolf Hitler'in baba tarafından büyükbabası (ö. 1888)
12. 1813 - David Livingstone, İskoç misyoner ve kâşif (ö. 1873)
13. 1816 - Ekaterine Dadiani, Megrelya Prensliği'nin son prensesi (ö. 1882)
14. 1821 - Richard Francis Burton, İngiliz kâşif (ö. 1890)
15. 1832 - Arminius Vambery, Macar oryantalist (ö. 1913)
16. 1848 - Wyatt Earp, Amerikalı kanun adamı (ö. 1929)
17. 1849 - Alfred von Tirpitz, Alman amiral (ö. 1930)
18. 1855 - David Peck Todd, Amerikalı gök bilimci (ö. 1939)
19. 1866 - Emilio De Bono, İtalyan Mareşal (ö. 1944)
20. 1873 - Max Reger, Alman besteci, piyanist, orgcu, orkestra şefi ve öğretmen (ö. 1916)
21. 1882 - Gaston Lachaise, Amerikalı figüratif heykelci (ö. 1935)
22. 1883 - Norman Haworth, İngiliz kimyager (ö. 1950)
23. 1883 - Joseph Stilwell, Amerikalı general (ö. 1946)
24. 1888 - Josef Albers, Amerikalı ressam (ö. 1976)
25. 1891 - Earl Warren, Amerikalı avukat, politikacı ve hukukçuydu (ö. 1974)
26. 1892 - Meksikalı Joe Rivers, Amerikalı hafif sıklet boksör (ö. 1957)
27. 1894 - Sabiha Sultan, Sultan Vahdettin’in kızı (ö. 1971)
28. 1897 - Joseph Darnand, Fransız asker (ö. 1945)
29. 1900 - Carmen Carbonell, İspanyol tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 1988)
30. 1900 - Frédéric Joliot-Curie, Fransız fizikçi ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (1958)
31. 1905 - Albert Speer, Alman siyasetçi (ö. 1981)
32. 1906 - Adolf Eichmann, Alman Schutzstaffel subayı (ö. 1962)
33. 1912 - Adolf Galland, Nazi Almanyası'nın Luftwaffe as pilotu (ö. 1996)
34. 1914 - Leonidas Alaoğlu, Yunan asıllı Kanadalı bir matematikçi (ö. 1981)
35. 1914 - Jiang Qing, Çinli siyasetçi ve Mao Zedong'un 3. karısı (ö. 1991)
36. 1915 - Patricia Morison, Amerikalı oyuncu ve şarkıcıdır (ö. 2018)
37. 1917 - László Szabó, Macar satranç ustası (ö. 1998)
38. 1919 - Larned B. Asprey, Amerikalı kim yager (ö. 2005)
39. 1922 - Hirō Onoda, Japon İmparatorluk Kara Kuvvetleri teğmeni Japon asker (ö. 2014)
40. 1923 - Pamela Britton, Amerikalı oyuncu (ö. 1974)
41. 1924 - Joe Gaetjens, Haitili futbolcudur (ö. 1964)
42. 1924 - Abdullah Gegiç, Yugoslav asıllı Türk futbolcu ve teknik direktör (ö. 2008)
43. 1925 - Julio Canessa, Şilili asker ve siyasetçi (ö. 2015)
44. 1925 - Brent Scowcroft, ABD'li asker ve siyasetçi (ö. 2020)
45. 1928 - Hans Küng, İsviçreli Roma Katolik ilahiyatçı din adamı (ö. 2021)
46. 1932 - Gay Brewer, Amerikalı golfçü (ö. 2007)
47. 1932 - Gail Kobe, Amerikalı oyuncu ve yönetmen (ö. 2013)
48. 1933 - Phyllis Newman, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (ö. 2019)
49. 1933 - Philip Roth, Amerikalı yazar (ö. 2018)
50. 1936 - Güner Sümer, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 1977)
51. 1936 - Ursula Andress, İsviçre doğumlu Amerikalı sinema oyuncusu
52. 1937 - Egon Krenz, Doğu Alman politikacı
53. 1938 - Dinçer Sümer, Türk tiyatro yazarı, yönetmen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı (ö. 2019)
54. 1943 - Mario Molina, Meksikalı kimyager (ö. 2020)
55. 1943 - Mario Monti, İtalyan ekonomist ve siyasetçi
56. 1944 - Said Musa, Belizeli hukukçu ve siyasetçi
57. 1947 - Glenn Close, Amerikalı sinema ve tiyatro sanatçısı
58. 1952 - Harvey Weinstein, Amerikalı eski film yapımcısı
59. 1954 - Cho Kwang-rae, Güney Koreli millî futbolcu ve teknik direktördür
60. 1955 - Bruce Willis, Amerikalı oyuncu
61. 1955 - Pino Daniele, İtalyan şarkıcı, gitarist ve söz yazarı (ö. 2015)
62. 1956 - Yegor Gaydar, Rus siyasetçi ve iş adamıdı (ö. 2009)
63. 1957 - Abdülkadir Mesduva, Cezayirli bürokrat
64. 1959 - Ralph David Abernathy III, Amerikalı siyasetçi ve iş insanı (ö. 2016)
65. 1963 - Neil LaBute, Amerikalı oyun yazarı ve bağımsız film yönetmeni
66. 1964 - Mesut Bakkal, Türk teknik direktör
67. 1971 - Faruk Beşok, Türk basketbolcu
68. 1973 - Tolga Tekin, Türk oyuncu
69. 1976 - Derek Chauvin, Amerikalı eski polis memuru
70. 1976 - Andre Miller, Amerikalı profesyonel basketbolcu
71. 1976 - Alessandro Nesta, İtalyan futbolcu
72. 1978 - Lenka, Avustralyalı şarkıcı
73. 1979 - Hidayet Türkoğlu, Türk basketbolcu
74. 1979 - Lara, Türk şarkıcı
75. 1979 - Hristos Paçacoglu, Yunan millî futbolcudur
76. 1979 - Rıza Kocaoğlu, Türk sinema ve dizi oyuncusu
77. 1981 - Burcu Çetinkaya, Türk ralli pilotu
78. 1981 - Kolo Touré, Fildişi Sahilli futbolcu
79. 1982 - Brad Jones, Avustralyalı Futbolcu
80. 1982 - Eduardo Saverin, Brezilya asıllı Amerikalı girişimci
81. 1983 - Evan Bourne, Amerikalı profesyonel güreşçi
82. 1985 - Christine Guldbrandsen, Norveçli müzisyen
83. 1985 - Yolanthe Cabau, İspanyol-Hollandalı oyuncu ve televizyon sunucusu
84. 1987 - Miloš Teodosić, Sırp millî profesyonel basketbolcu
85. 1990 - Jonathan Urretaviscaya, Uruguaylı futbolcu
86. 1991 - Aleksandr Kokorin, Rus millî futbolcudur
87. 1993 - Hakim Ziyech, Hollandalı futbolcu

Ölümler

Bu yazımızda 19 Mart tarihinde Dünya'ya veda ederken ismini Dünya'da bırakan isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 953 - Mansur, 18 Mayıs 946 – 19 Mart 953 arasında Fatımi Devleti halifesi (d. 915)
2. 1279 - Bing, Çin'in Song Hanedanı'nın 18. ve son imparatoru (d. 1272)
3. 1406 - İbn-i Haldun, Tunuslu düşünür ve tarihçi (d. 1332)
4. 1534 - Ayşe Hafsa Sultan, Osmanlı'nın ilk Valide Sultanı (d. 1479)
5. 1698 - Władysław Konstanty, Lehistan kralı IV. Władysław Waza'nın gayrimeşru oğlu (d. 1635)
6. 1721 - XI. Clemens, Papa (d. 1649)
7. 1790 - Cezayirli Hasan Paşa, Osmanlı devlet adamı ve Sadrazamı (d. 1713)
8. 1800 - Joseph de Guignes, Fransız doğubilimci, sinolog ve Türkolog (d. 1721)
9. 1865 - Joseph Lebeau, Belçika Başbakanı (d. 1794)
10. 1884 - Elias Lönnrot, Fin fizikçi, filolog ve şair (d. 1802)
11. 1897 - Antoine Thomson d'Abbadie, Fransız seyyah (d. 1810)
12. 1897 - Andrey Dostoyevski, Rus bir mimar, mühendis, memo, bina tamircisi (d. 1825)
13. 1916 - Vasili Surikov, Rus ressamı (d. 1848)
14. 1928 - Emil Wiechert, Alman jeofizikçi (d. 1861)
15. 1930 - Arthur Balfour, İngiliz politikacı (d. 1848)
16. 1940 - Besim Ömer Akalın, Türk tıp profesörü, bilim insanı, sivil toplum örgütçüsü ve milletvekili (d. 1862)
17. 1943 - Frank Nitti, İtalyan mafya lideri (d. 1886)
18. 1950 - Edgar Rice Burroughs, Amerikalı yazar ("Tarzan"ı kaleme alan) (d. 1875)
19. 1950 - Norman Haworth, İngiliz kimyager (d. 1883)
20. 1955 - Leonid Govorov, Yüksek Sovyet üyesi ve Savunma Bakanı yardımcısı (d. 1897)
21. 1955 - Mihály Károlyi, Macaristan'ın ilk devlet başkanı (d. 1875)
22. 1965 - Gheorghe Gheorghiu-Dej, Rumen siyasetçi (d. 1901)
23. 1968 - Celil Kiyekbayev, Sovyet Başkurt bilim insanı, Türkolog ve filolog (d. 1911)
24. 1980 - Bedrettin Tuncel, Türk akademisyen, çevirmen, edebiyatçı ve siyasetçi (d. 1910)
25. 1982 - Randy Rhoads, Amerikalı müzisyen (d. 1956)
26. 1987 - Louis de Broglie, Fransız fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1892)
27. 1997 - Eugène Guillevic, Fransız şair (d. 1907)
28. 1997 - Willem de Kooning, Hollanda'nın Rotterdam şehrinde dünyaya gelmiş soyut dışavurumcu ressam (d. 1904)
29. 1998 - Hanzade Sultan, Osmanlı'nın son Padişahı Sultan Vahdettin ve son Halife Abdülmecit Efendi’nin torunu (d. 1923)
30. 1999 - Tofilau Eti Alesana, Samoalı siyasetçi (d. 1924)
31. 2003 - Suna Korad, Türk opera sanatçısı (d. 1935)
32. 2004 - Haldun Derin, Türk bürokrat (Atatürk, İsmet İnönü ve Celal Bayar'ın özel kalem müdürlüğünü yapan) (d. 1912)
33. 2005 - John DeLorean, Amerikalı mühendis ve DeLorean Motor Company'nin kurucusu (d. 1925)
34. 2008 - Hugo Claus, Flaman romancı, şair, oyun yazarı, ressam ve film yönetmeni (d. 1929)
35. 2008 - Sir Arthur C. Clarke, İngiliz bilimkurgu yazarı ve mucit (d. 1917)
36. 2008 - Paul Scofield, İngiliz oyuncu (d. 1922)
37. 2010 - Bülent Düzgit, Türk karikatürist (d. 1947)
38. 2015 - Margarete Bagshaw, Amerikalı bir sanatçıdır (d. 1964)
39. 2016 - Roger Agnelli, Brezilyalı bankacı, şirket yöneticisi ve iş insanı (d. 1959)
40. 2016 - José Artetxe, İspanyol eski millî futbolcudur (d. 1930)
41. 2016 - Jack Mansell, İngiliz futbolcu ve teknik direktör (d. 1927)
42. 2017 - Jimmy Breslin, Amerikalı gazeteci ve yazardır (d. 1928)
43. 2017 - Li Li-Hua, Çinli-Hong-Kong bir oyuncu (d. 1924)
44. 2018 - Linda Bement, Amerikalı manken (d. 1941)
45. 2018 - Hasan Celal Güzel, Türk siyasetçi ve bürokrat (d. 1945)
46. 2018 - Luo Fu (yazar), Tayvanlı yazar ve romancı (d. 1928)
47. 2019 - Boris Dubrovin, Rus matematikçi (d. 1950)
48. 2019 - Chuck Harmon, Amerikalı eski profesyonel beyzbol oyuncusu (d. 1924)
49. 2019 - Marlen Hutsiyev, Gürcistan doğumlu Rus film yönetmeni ve senarist (d. 1925)
50. 2019 - Ümit Yesin, Türk oyuncu (d. 1954)
51. 2020 - Innocenzo Donina, eski İtalyan futbolcudur (d. 1950)
52. 2020 - Hamid Kahram, İranlı siyasetçi ve veteriner (d. 1958)
53. 2020 - Hans Knudsen, Danimarkalı sprint kanocu (d. 1944)
54. 2020 - Aurlus Mabélé, Kongolu şarkıcı ve besteci (d. 1953)
55. 2020 - Antonio Michele Stanca, İtalyan genetikçi (d. 1942)
56. 2021 - Jordi Cornet, İspanyol siyasetçi ve iş insanı (d. 1965)
57. 2021 - Cristian Cuturrufo, Şilili caz trompetçisi (d. 1972)
58. 2021 - Irmão Lázaro, Brezilyalı gospel şarkıcısı ve siyasetçi (d. 1966)
59. 2022 - Lyell Cresswell, Yeni Zelandalı besteci (d. 1944)
60. 2022 - Joel Hasse Ferreira, Portekizli siyasetçi (d. 1944)
61. 2022 - Alan Hopwood, Avustralyalı aktör, yapımcı, senarist, yayıncı, oyun yazarı ve eğitimci (d. 1934)
62. 2022 - Marian Zembala, Polonyalı bir kalp cerrahı, tıp profesörü (d. 1950)
63. 2023 - Walter Gassire, Uruguaylı futbolcudur (d. 1946)
64. 2023 - Marisol Malaret Contreras, Porto Rikolu manken (d. 1949)
65. 2023 - Petar Nadoveza, Eski Hırvat profesyonel futbolcu ve teknik adam (d. 1942)
66. 2023 - Pohiva Tuʻiʻonetoa, Tongalı siyasetçi (d. 1951)