Tarihte Bugün: 13 Ekim'de ne oldu?

Önemli Olaylar, Günler, Doğumlar ve Ölümler

Özel ve Önemli Günler

13 Ekim'in tarihi toplumlar ve kültürler için farklı anlamlar taşır. 13 Ekim'de kutlanan özel ve önemli günler hakkında bilgi almak için yazımızı inceleyebilirsiniz.

1. Ankara'nın başkent oluşu
   
   

Önemli Olaylar
 

13 Ekim tarihi, tarih boyunca birçok olaya tanıklık etmiştir. Bu yazımızda 13 Ekim'de Dünya tarihinde yaşanmış önemli olayları inceleyebilirsiniz.

1. 54 - Neron, Roma tahtına oturdu.
2. 1492 - Kristof Kolomb, Bahamalar'da Yerlilerce Guanahani olarak adlandırılan, San Salvador ismini verdiği adaya ayak bastı.
3. 1773 - Fransız astronom Charles Messier, Girdap gökadası'nı keşfetti.
4. 1775 - ABD Deniz Kuvvetleri kuruldu.
5. 1792 - Amerika Birleşik Devletleri'nde Beyaz Saray olarak bilinen binanın temeli atıldı.
6. 1827 - 658 yılından beri Müslüman egemenliğinde olan Erivan, Ruslar tarafından ele geçirildi.
7. 1843 - Bilinen en eski Yahudi yardımlaşma örgütü B'nai B'rith (İttifak Evlatları) New York'ta kuruldu.
8. 1845 - Teksas'ta yapılan referandumda ABD'ye katılma kararı alındı.
9. 1884 - Greenwich Gözlemevi'nden geçen meridyen, 0 derece ve uluslararası zaman kuşakları için başlangıç noktası olarak kabul edildi.
10. 1886 - Amerikalı eczacı Pemberton, Coca Cola'nın formülünü buldu.
11. 1900 - Avusturyalı nörolog Sigmund Freud, ünlü kitabı Düşlerin Yorumu'nu yayınladı.
12. 1911 - İtalya Krallığı, Derne'yi işgal etti.
13. 1914 - Garrett Morgan, gaz maskesini icat etti ve patentini aldı.
14. 1918 - Talat Paşa liderliğindeki İttihat ve Terakki Hükûmeti istifa etti.
15. 1921 - TBMM Hükûmeti, Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan ile Kars Antlaşması'nı imzaladı ve Doğu Cephesi'nde Türk Kurtuluş Savaşı sona erdi.
16. 1923 - TBMM'de, Ankara'nın Hükûmet merkezi ve başkent olması kararlaştırıldı.
17. 1935 - Türkiye'de faaliyet gösteren Mason Locaları Atatürk tarafından kapatıldı.
18. 1943 - II. Dünya Savaşı: İtalya'da Mussolini'yi devirip başa geçen yeni Hükûmet taraf değiştirdi ve Müttefik Devletler'le ittifak oluşturarak Almanya'ya savaş ilan etti.
19. 1944 - Letonya'nın günümüzdeki başkenti Riga, Sovyetler Birliği kontrolüne geçti.
20. 1946 - Fransa'da Dördüncü Cumhuriyet'in Anayasası kabul edildi.
21. 1951 - Cumhuriyet gazetesinin düzenlediği güzellik yarışmasında, Günseli Başar Türkiye Güzellik Kraliçesi seçildi.
22. 1955 - Suna Kan, "Viotti Keman Yarışması"nda birinci oldu. Yarışma, ünlü İtalyan kemancı Giovanni Battista Viotti adına düzenlenmişti.
23. 1968 - Avustralya'ya ilk Türk işçi kafilesi hareket etti.
24. 1970 - Fiji Birleşmiş Milletler'e üye oldu.
25. 1972 - Bir Uruguay askeri uçağı And dağlarında (Arjantin ve Şili sınırında) düştü. Sağ kalan 16 kişiye 23 Aralık'ta ulaşılarak kurtarıldı. Bkn: Uruguay Hava Kuvvetleri Uçuş 571
26. 1972 - Sovyetler Birliği Hava Yolları Aeroflot'a ait İlyuşin Il-62 tipi bir yolcu uçağı, Moskova yakınlarında Şeremetyevo Uluslararası Havalimanı'na yaklaşırken düştü; 164 yolcu ve 10 kişilik mürettebatın tümü öldü.
27. 1976 - Bolivya Hava Yolları'na ait bir kargo uçağı, Santa Cruz'da (Bolivya) düştü; 97'si yerde ve çoğunluğu çocuk olmak üzere 100 kişi öldü.
28. 1977 - Dört Filistinli, bir yolcu uçağını Somali'ye kaçırdı ve Kızıl Ordu Fraksiyonu mensubu 11 tutuklunun salıverilmesini istedi.
29. 1980 - 16 Nisan 1980'de İstanbul'da Amerikalı bir astsubay ile bir Türk arkadaşını öldüren sol görüşlü militanlar Ahmet Saner ve Kadir Tandoğan, ölüm cezasına çarptırıldı.
30. 1986 - Büyük Vatan Partisi kendini feshetti.
31. 1990 - 1975'ten beri devam etmekte olan Lübnan İç Savaşı sona erdi.
32. 1991 - Bulgaristan'da reel sosyalizm sonrası ilk parlamento seçimleri yapıldı.
33. 1991 - Eski Millî İstihbarat Teşkilatı Müsteşarı Emekli Orgeneral Adnan Ersöz öldürüldü. Ersöz'ü Dev-Sol örgütü militanlarının öldürdüğü açıklandı.
34. 1994 - Mali polis, Halil Bezmen'e ait trilyonlarca lira değerindeki antika, tarihî eser ve tabloyu, Amerika Birleşik Devletleri'ne kaçırılmak üzereyken ele geçirdi.
35. 1995 - İngiliz fizikçi Joseph Rotblat ve içinde bulunduğu antinükleer grup, Nobel Barış Ödülü'nü aldı.
36. 1995 - Prag'daki Dünya Güreş Şampiyonası'nda, 82 kiloda Hamza Yerlikaya Dünya şampiyonu oldu.
37. 1996 - Radikal gazetesi yayın hayatına başladı.
38. 1997 - Altın Koza Film Festivali sonuçlandı. Zeki Demirkubuz'un yönettiği Masumiyet filmi birinciliği aldı.
39. 2002 - Sırbistan'da, Slobodan Milošević'in devrilmesinden sonra düzenlenen ilk Devlet Başkanlığı seçimi katılımın düşük olması nedeniyle geçersiz sayıldı.
40. 2002 - Yeniçağ gazetesi yayın hayatına başladı.
41. 2006 - Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, Güney Kore Dış İşleri Bakanı Ban Ki-moon'u yeni BM Genel Sekreteri olarak resmen atadı. Moon görevi Kofi Annan'dan 1 Ocak 2007'de devraldı.
42. 2006 - Nobel Barış Ödülü, Bangladeşli Muhammed Yunus ve Grameen Bank arasında paylaştırıldı.
43. 2010 - Şili'deki maden kazasında yer altında mahsur kalan 33 madenci 69 gün sonra sağ olarak kurtarıldı.
44. 2020 - Microsoft Office 2010 için genişletilmiş desteğe son verildi.
    
    

Doğumlar

Geçmişten günümüze kadar gelen süreçte milyarca insan gözlerini Dünya'ya açtı. Bu yazımızda 13 Ekim tarihinde hafızalarda yer edinmiş isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 467 - Xiaowen, Çin'de Kuzey Vey Hanedanı'nın altıncı imparatorudur (ö. 499)
2. 1474 - Mariotto Albertinelli, İtalyan ressam (ö. 1515)
3. 1820 - John William Dawson, Kanadalı jeolog ve üniversite yöneticisi (ö. 1899)
4. 1853 - Lillie Langtry, Amerikalı (İngiliz) sosyetik, oyuncu ve yapımcı (ö. 1929)
5. 1887 - Jozef Tiso, Slovak Katolik rahip ve Slovakya Halk Partisi'nin önde gelen siyasetçilerinden biri (ö. 1947)
6. 1890 - Conrad Richter, Amerikalı romancı (ö. 1968)
7. 1903 - Takiji Kobayashi, Japon proleter edebiyatı yazarı (ö. 1933)
8. 1909 - Art Tatum, Amerikalı caz piyanisti (ö. 1956)
9. 1920 - Laraine Day, Amerikalı oyuncu (ö. 2007)
10. 1921 - Yves Montand, Fransız şarkıcı ve sinema oyuncusu (ö. 1991)
11. 1923 - Süha Özgermi, Türk iş insanı ve organizatör (ö. 2013)
12. 1924 - Roberto Eduardo Viola, Arjantinli asker ve diktatör (ö. 1994)
13. 1925 - Lenny Bruce, Amerikalı komedyen (ö. 1966)
14. 1925 - Margaret Hilda Thatcher, Britanyalı kimyager, siyasetçi ve Birleşik Krallık Başbakanı (ö. 2013)
15. 1925 - Gustav Winckler, Danimarkalı şarkıcı (ö. 1979)
16. 1927 - Lee Konitz, Amerikalı caz müziği sanatçısı, besteci ve alto saksofoncu (ö. 2020)
17. 1927 - Nur Ali Tabende, İranlı insan hakları aktivisti (ö. 2019)
18. 1927 - Turgut Özal, Türk elektrik mühendisi, siyasetçi ve Türkiye Cumhuriyeti'nin 8. Cumhurbaşkanı (ö. 1993)
19. 1931 - Raymond Kopa, Fransız eski futbolcu (ö. 2017)
20. 1932 - Liliane Montevecchi, Fransız-İtalyan şarkıcı, dansçı ve oyuncu (ö. 2018)
21. 1934 - Nana Mouskouri, Yunan şarkıcı
22. 1936 - Christine Nöstlinger, Avusturyalı yazar (ö. 2018)
23. 1936 - Shirley Bunnie Foy, Amerikalı şarkıcı (ö. 2016)
24. 1937 - Aytaç Yürükaslan, Türk Tiyatro ve Sinema Oyuncusu, Mimar
    
    

Ölümler

Bu yazımızda 13 Ekim tarihinde Dünya'ya veda ederken ismini Dünya'da bırakan isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 54 - Claudius, Roma İmparatoru (d. MÖ 10)
2. 1282 - Niçiren, Japon Budist keşiş ve Niçiren Budizmi'nin kurucusu (d. 1222)
3. 1605 - Théodore de Bèze, Fransız Kalvinist Protestan ilahiyatçı, reformcu ve bilgin (d. 1519)
4. 1687 - Geminiano Montanari, İtalyan gök bilimci (d. 1633)
5. 1715 - Nicholas Malebranche, Fransız filozof ve Katolik teolog (d. 1638)
6. 1815 - Joachim Murat, Fransız mareşal, Grandük ve Napoli Kralı (kurşuna dizilerek idam) (d. 1767)
7. 1822 - Antonio Canova, İtalyan heykeltıraş (d. 1757)
8. 1825 - I. Maximilian Joseph, Bavyera Krallığı'nın ilk Hükümdarı (d. 1756)
9. 1863 - Philippe Antoine d'Ornano, Fransız asker ve politikacı (d. 1784)
10. 1882 - Arthur de Gobineau, Fransız diplomat, yazar ve filozof (d. 1816)
11. 1890 - Samuel Freeman Miller, Amerikalı tıp doktoru ve avukat (d. 1816)
12. 1905 - Henry Irving, İngiliz oyuncu (d. 1838)
13. 1919 - Karl Adolph Gjellerup, Danimarkalı şair ve yazar (d. 1857)
14. 1928 - Maria Fyodorovna, Rusya İmparatoriçesi (d. 1847)
15. 1937 - Kazimierz Nowak, Polonyalı seyyah, muhabir ve fotoğrafçı (d. 1897)
16. 1938 - E. C. Segar, Amerikalı karikatürist ve Temel Reis'in (Popeye) yaratıcısı (d. 1894)
17. 1945 - Milton S. Hershey, Amerikalı çikolata imalatçısı (d. 1857)
18. 1946 - Helen Bannerman, İskoç yazar (d. 1862)
19. 1955 - Manuel Ávila Camacho, Meksika Cumhurbaşkanı olarak görev yapmış siyasetçi ve askeri lider (d. 1897)
20. 1961 - Augustus John, İngiliz ressam ve grafik sanatçısı (d. 1876)
21. 1968 - Bea Benaderet, Amerikalı oyuncu ve komedyen (d. 1906)
22. 1971 - Ömer Nasuhi Bilmen, Türk din âlimi ve 5. Diyanet İşleri Başkanı (d. 1882)
23. 1973 - Cevat Şakir Kabaağaçlı (Halikarnas Balıkçısı), Türk yazar (d. 1890)
24. 1974 - Ed Sullivan, Amerikalı eğlence programı sunucusu (d. 1901)
25. 1978 - Ferih Egemen, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu, yönetmen, yazar ve seslendirme sanatçısı (d. 1917)
26. 1981 - Antonio Berni, Arjantinli ressam (d. 1905)
27. 1986 - Kâmuran Yüce, Türk tiyatro sanatçısı (trafik kazası) (d. 1926)
28. 1987 - Nilgün Marmara, Türk şair (d. 1958)
29. 1987 - Walter Houser Brattain, Amerikalı fizikçi (d. 1902)
30. 1990 - Le Duc Tho, Vietnamlı devrimci, diplomat ve Vietnam Komünist Partisi kurucusu (d. 1911)
31. 1991 - Adnan Ersöz, Türk asker (d. 1917)
32. 1994 - Selim Turan, Türk ressam ve heykeltıraş (d. 1915)
33. 1999 - Mahmut Tali Öngören, Türk sinema ve tiyatro yazarı (d. 1931)
34. 2003 - Bertram Brockhouse, Kanadalı fizikçi (d. 1918)
35. 2008 - Guillaume Depardieu, Fransız oyuncu (d. 1971)
36. 2010 - Gérard Berliner, Fransız şarkıcı, söz yazarı, besteci ve oyuncu (d. 1958)
37. 2011 - Hasan Güngör, Türk güreşçi (d. 1934)
38. 2013 - Dottie Berger MacKinnon, Amerikalı hayırsever (d. 1942)
39. 2013 - Lou Scheimer, Amerikalı dünyaca ünlü yapım şirketi Filmation Studios'un kurucusu, yapımcı ve animatör (d. 1928)
40. 2014 - Elizabeth Norment, Amerikalı oyuncu (d. 1952)
41. 2016 - Bhumibol Adulyadej, Tayland Kralı (d. 1927)
42. 2016 - Dario Fo, İtalyan oyun yazarı, tiyatro yönetmeni, oyuncu ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1926)
43. 2016 - Andrzej Kopiczyński, Polonyalı oyuncu (d. 1934)
44. 2017 - Pierre Hanon, Belçikalı eski millî futbolcu ve teknik direktör (d. 1936)
45. 2017 - Albert Zafy, Madagaskarlı siyasetçi ve Madakaskar'ın 6. Devlet Başkanı (d. 1927)
46. 2018 - William Coors, Amerikalı iş insanı (d. 1916)
47. 2018 - Patricia Lesley Hollis, İngiliz kadın siyasetçi ve eğitimci (d. 1941)
48. 2018 - Nikolay Pankin, Rus yüzücü ve yüzme antrenörü (d. 1949)
49. 2020 - Jean Cardot, Fransız heykeltıraş (d. 1930)
50. 2020 - Marisa de Leza, İspanyol aktris (d. 1933)
51. 2021 - Dale Kildee, Amerikalı siyasetçi ve eğitimci (d. 1929)
52. 2021 - Conrado Miranda, El Salvadorlu futbolcu ve teknik direktördür (d. 1928)
53. 2021 - Gary Paulsen, ABD'li bir yazar (d. 1939)
54. 2021 - Agnes Jebet Tirop, Kenyalı uzun mesafe koşucusu (d. 1995)
55. 2022 - James McDivitt, Amerikalı eski bir test pilotu ve NASA Astronotuydu (d. 1929)
56. 2022 - Jan Rabson, Amerikalı aktör ve seslendirme sanatçısı (d. 1954)
57. 2022 - Stavros Sarafis, eski Yunan millî futbolcu ve antrenör (d. 1950)
58. 2022 - Joyce Sims, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı (d. 1959)
59. 2023 - Louise Glück, Amerikalı şair, yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1943)