Tarihte Bugün: 14 Ocakta ne oldu?

Önemli Olaylar, Günler, Doğumlar ve Ölümler

Önemli Olaylar

14 Ocak tarihi, tarih boyunca birçok olaya tanıklık etmiştir. Bu yazımızda 14 Ocakta Dünya tarihinde yaşanmış önemli olayları inceleyebilirsiniz.

1. 1539 - Küba, İspanya'nın sömürgesi oldu.
2. 1897 - İsviçreli Matthias Zurbriggen, Aconcagua zirvesine tırmanan ilk kişi oldu.
3. 1900 - Giacomo Puccini'nin Tosca operası, Roma'da ilk kez icra edildi.
4. 1903 - Makedonya'daki Osmanlı yönetimine karşı gelişen şiddet olayları nedeniyle Sadrazam Mehmed Said Paşa azledildi, yerine Rumeli Islahat Komisyonu Başkanı Avlonyalı Mehmed Ferid Paşa getirildi.
5. 1907 - Jamaika'da deprem: 1000'den fazla kişi öldü.
6. 1915 - Swakopmund, Güney Afrika birlikleri tarafından işgal edildi.
7. 1923 - Mustafa Kemal, Batı Anadolu'da geziye çıktı.
8. 1923 - Londra - New York arası ilk telefon görüşmesi yapıldı.
9. 1923 - Atatürk'ün annesi Zübeyde Hanım, İzmir'de öldü.
10. 1932 - Amerika Birleşik Devletleri'nde işsizlerin sayısının 8,2 milyona ulaştığı açıklandı.
11. 1938 - Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı kuruluş kanunu kabul edildi.
12. 1938 - Türkiye-Irak-İran-Afganistan arasında akdedilen Sadabat Paktı, TBMM'de onaylandı.
13. 1938 - Norveç, Antarktika'nın Kraliçe Maud Toprakları olarak anılan bölgesi üzerinde hak iddia etti.
14. 1943 - Sir Winston Churchill, Franklin Roosevelt ve Charles de Gaulle Kazablanka Konferansı'nda bir araya geldiler.
15. 1950 - Sovyetler Birliği'nde MiG-17 jet uçağının ilk prototipi uçuş denemesini tamamladı.
16. 1953 - Josip Broz Tito, Yugoslavya Devlet Başkanı oldu.
17. 1954 - Amerikalı sinema oyuncusu Marilyn Monroe, beyzbol oyuncusu Joe Dimaggio ile evlendi.
18. 1963 - Fransa Cumhurbaşkanı Charles de Gaulle, Birleşik Krallık'ın Avrupa Ekonomik Topluluğuna (AET) girmesine karşı çıktı.
19. 1964 - Meclis, 12 Eylül 1963 tarihinde imzalanan Ortak Pazar anlaşmasını onayladı.
20. 1969 - Amerika Birleşik Devletleri'ne ait uçak gemisi USS Enterprise (CVN-65)'da, Hawaii açıklarında patlama meydana geldi: 25 ölü.
21. 1970 - Türk lirası, 1211 sayılı kanuna göre çıkarıldı.
22. 1985 - Martina Navratilova, kendisinin 100. tenis turnuvasını kazandı.
23. 1987 - Uluslararası Ticaret Odası Vehbi Koç'u "Dünyada Yılın İş insanı" seçti.
24. 1990 - Yugoslavya Komünistler Birliği’nin olağanüstü toplantısında yayınlanan "Yugoslavya için Demokratik Sosyalizm Deklarasyonu" şiddetli tartışmalara sebep oldu.
25. 1993 - Nubar Terziyan, Ankara Uluslararası Film Festivali'nde "Emek Ödülü"ne değer bulundu.
26. 1994 - Bill Clinton ile Boris Yeltsin, füzelerin herhangi bir ülkeye hedeflenmesine son verilmesi ve Ukrayna'nın nükleer silah stokunun yok edilmesi üzerinde anlaştılar.
27. 1995 - İlk kez verilen Uluslararası Nâzım Hikmet Şiir Ödülü, İstanbul'da yapılan bir törenle Lübnan'lı şair Adonis'e verildi.
28. 1998 - Afganistan'a ait bir kargo uçağı güneybatı Pakistan'da bir dağa düştü: 50 kişi öldü.
29. 2000 - Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi, beş Bosnalı Hırvat'ı, 1993 yılında Ahmiçi köyünde en az 103 Müslüman'ın katledilmesiyle ilgili olarak 25 yıl hapse mahkûm etti.
30. 2005 - Avrupa Uzay Ajansına (ESA) ait Huygens adlı uzay sondası Satürn'ün uydusu Titan'ın yüzeyine indi.
31. 2005 - Afganistan'daki Uluslararası Güvenlik Yardım Kuvveti harekâtına katılarak, Kabil Çok Uluslu Tugay Komutanlığı görevini 27 Ocak'ta 6 ay süreyle üstelenecek olan, 28'inci Mekanize Piyade Tugayı için uğurlama töreni düzenlendi.
32. 2007 - Venezuela'ya ait, Panama-Karakas seferini yapan çift motorlu bir yolcu uçağı, Kolombiya'nın kuzey doğusunda düştü: 14 kişi öldü.
33. 2011 - Tunus'ta bir kişinin kendini yakmasıyla başlayan gösterilerin ardından, Devlet Başkanı Zeynel Abidin Bin Ali ülkeden kaçtı, geçiş hükûmeti kuruldu.
    
    

Doğumlar

Geçmişten günümüze kadar gelen süreçte milyarca insan gözlerini Dünya'ya açtı. Bu yazımızda 14 Ocak tarihinde hafızalarda yer edinmiş isimleri inceleyebilirsiniz.

1. MÖ 83 - Marcus Antonius, Romalı general ve politikacı (ö. MÖ 30)
2. 1702 - Nakamikado, Japonya'nın 114. imparatoru (ö. 1737)
3. 1770 - Adam Czartoryski, Polonyalı devlet adamı ve siyasetçi (ö. 1861)
4. 1787 - Semyon Korsakov, Rus mucit (ö.1853)
5. 1798 - Johan Rudolph Thorbecke, Hollandalı politikacı ve liberal devlet adamı (ö. 1872)
6. 1800 - Ludwig von Köchel, Avusturyalı müzikolojist (ö. 1877)
7. 1801 - Jane Welsh Carlyle, İskoç yazar (ö. 1866)
8. 1806 - Matthew Fontaine Maury, Amerikalı astronom, deniz subayı, oşinograf, meteorolog, haritacı, jeolog ve eğitimci (ö. 1873)
9. 1818 - Zachris Topelius, Fin yazar (ö. 1898)
10. 1818 - Ole Jacob Broch, Norveçli matematikçi, fizikçi, ekonomist ve politikacı (ö. 1889)
11. 1824 - Vladimir Stasov, Rus eleştirmen (ö. 1906)
12. 1834 - Todor Burmov, Bulgaristan'ın ilk Başbakanı (ö. 1906)
13. 1836 - Henri Fantin-Latour, Fransız ressam (ö. 1904)
14. 1841 - Berthe Morisot, Fransız ressam (ö. 1895)
15. 1850 - Pierre Loti, Fransız romancı (ö. 1923)
16. 1851 - Ernst Hartwig, Alman astronom (ö. 1923)
17. 1863 - Lyubomir Miletiç, Bulgar dilbilimci, etnograf ve tarihçi (ö. 1937)
18. 1863 - Paul Horn, Alman filolog (ö. 1908)
19. 1868 - Noe Jordania, Gürcü siyaset adamı, gazeteci (ö. 1953)
20. 1870 - George Pearce, Avustralyalı politikacı (ö. 1952)
21. 1870 - Ali Ekber Tufan, Türk siyasetçi (ö. 1970)
22. 1875 - Albert Schweitzer, Alman din bilgini, filozof, misyoner, doktor ve 1952 Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1965)
23. 1875 - Felix Hamrin, İsveçli siyasetçi (ö. 1937)
24. 1886 - Franz Josef Popp, BMW AG'nin kurucu (ö. 1954)
25. 1887 - Hugo Steinhaus, Polonyalı matematikçi ve eğitimci (ö. 1972)
26. 1892 - Emil Gustav Friedrich Martin Niemöller, Alman Nazi karşıtı din bilgini, vaiz ve Bekennende Kirche'nin kurucusu (ö. 1984)
27. 1894 - Ecaterina Teodoroiu, Romanya'nın bir kahramanı olarak kabul edilen bir Rumen kadındı (ö. 1917)
28. 1896 - John Rodrigo Dos Passos, Amerikalı yazar (ö. 1970)
29. 1897 - Hasso von Manteuffel, Batı Almanyalı siyaset adamı (ö. 1978)
30. 1899 - Fritz Bayerlein, Alman Panzer generali (ö. 1970)
31. 1901 - Alfred Tarski, bir Polonyalı-Amerikalı, mantıkçı ve matematikçi (ö. 1983)
32. 1902 - Nâzım Hikmet, Türk şair (ö. 1963)
33. 1905 - Takeo Fukuda, Japon siyasetçi (ö. 1995)
34. 1914 - Harold Russell, Kanadalı bir oyuncu (ö. 2002)
35. 1914 - Selahattin Ülkümen, Türk diplomat (ö. 2003)
36. 1919 - Giulio Andreotti, İtalyan Hristiyan demokrat siyasetçi ve 1972-1992 arasında pek çok kez İtalya Başbakanı (ö. 2013)
37. 1921 - Murray Bookchin, Amerikalı sosyal teorisyen, yazar, tarihçi ve siyaset felsefecisi (ö. 2006)
38. 1924 - Carole Cook, Amerikalı aktris (ö. 2023)
39. 1924 - Renate Lasker-Harpprecht, Alman yazar ve gazeteci (ö. 2021)
40. 1925 - Yukio Mishima, Japon yazar (ö. 1970)
41. 1932 - Carlos Borges, Uruguaylı futbolcu (ö. 2014)
42. 1936 - Clarence Carter, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı, müzisyen ve plak yapımcısıdır
43. 1938 - Morihiro Hosokawa, Japan siyasetçi
44. 1940 - Bilge Olgaç, Türk sinema yönetmeni ve senarist (ö. 1994)
45. 1940 - John Castle, İngiliz oyuncu
46. 1941 - Faye Dunaway, Amerikalı sinema oyuncusu
47. 1941 - Milan Kučan, Sloven bir siyasetçi
48. 1943 - Mariss Jansons, Leton kökenli Sovyet-Rus orkestra şefi (ö. 2019)
49. 1943 - Shannon Lucid, Amerikalı bir biyokimyacı ve emekli bir NASA astronotudur
50. 1943 - Ralph Steinman, Kanadalı immünolog, hücre biyoloğu ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 2011)
51. 1943 - Holland Taylor, Amerikalı aktris, oyun yazarı ve dublaj sanatçısı
52. 1944 - Jan Aas, Norveçli eski futbolcu ve çalıştırıcı (ö. 2016)
53. 1944 - Nina Totenberg, bir Amerikan hukuk işleri muhabiridir
54. 1947 - José Pacheco, İspanyol profesyonel futbolcu (ö. 2022)
55. 1948 - Carl Weathers, Amerikalı oyuncudur
56. 1949 - Lawrence Kasdan, Amerikalı film yapımcısı, yönetmeni ve senaristidir
57. 1949 - Tarık Papuççuoğlu, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
58. 1949 - İlyas Salman, Türk sinema, tiyatro, dizi oyuncusu, yönetmen ve köşe yazarı
59. 1952 - Călin Popescu-Tăriceanu, Rumen siyasetçi ve inşaat mühendisi
60. 1953 - Denzil Douglas, Saint Kitts ve Nevisli tıp doktoru ve siyasetçi
61. 1955 - Dominique Rocheteau, Fransız futbolcu
62. 1959 - Rasim Öztekin, Türk oyuncu (ö. 2021)
63. 1963 - Steven Soderbergh, Amerikalı yapımcı ve senarist
64. 1964 - Mark Addy, İngiliz aktör
65. 1964 - Yılmaz Morgül, Türk şarkıcı
66. 1965 - Şamil Basayev, Çeçen lider (ö. 2006)
67. 1965 - Jemima Redgrave, İngiliz oyuncu
68. 1965 - Jill Saward; cinsel istismarlara karşı mücadelesiyle bilinen İngiliz girişimci, aktivist ve siyasetçi (ö. 2017)
69. 1966 - Marco Hietala, Fin müzisyen
70. 1966 - Dan Schneider, Amerikalı söz yazarı, oyuncu, yazar ve yapımcı
71. 1967 - Leo Ortolani, İtalyan karikatürist
72. 1967 - Emily Watson, İngiliz oyuncu
73. 1967 - Zakk Wylde, Amerikalı ünlü müzisyen
74. 1968 - LL Cool J, Amerikalı rapçi, girişimci ve aktör
75. 1968 - Ruel Fox, İngiliz millî futbolcu ve teknik direktör
76. 1969 - Jason Bateman, Altın Küre Ödülü kazanmış Amerikalı oyuncu
77. 1969 - Dave Grohl, Amerikalı müzisyen ve Foo Fighters grubunun kurucusu
78. 1970 - Fazıl Say, Türk piyanist ve besteci
79. 1971 - Lasse Kjus, Norveçli sporcu
80. 1971 - Antonios Nikopolidis, Yunan eski millî futbolcudur
81. 1973 - Giancarlo Fisichella, İtalyan Formula 1 pilotu
82. 1981 - Abdelmalek Cherrad, Cezayirli millî futbolcudur
83. 1981 - Jadranka Đokić, Hırvat oyuncu
84. 1982 - Víctor Valdés, İspanyol eski kaleci
85. 1983 - Cesare Bovo, İtalyan eski futbolcudur
86. 1986 - Yohan Cabaye, Fransız eski millî futbolcudur
87. 1990 - Grant Gustin, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
88. 1993 - Damla Colbay, Türk oyuncu
89. 1994 - Kai, Güney Koreli şarkıcı, oyuncu, dansçı ve modeldir
90. 1999 - Declan Rice, orta saha mevkiinde oynayan İngiliz millî futbolcudur

Ölümler

Bu yazımızda 14 Ocak tarihinde Dünya'ya veda ederken ismini Dünya'da bırakan isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 1585 - Malûlzade Mehmed Efendi, Osmanlı şeyhülislamı (d. 1533)
2. 1676 - Francesco Cavalli, İtalyan besteci (d. 1602)
3. 1742 - Edmond Halley, İngiliz bilim insanı (d. 1656)
4. 1753 - George Berkeley, İngiliz düşünür (d. 1685)
5. 1766 - V. Frederik, Danimarka-Norveç ve Schleswig-Holstein dükü (d. 1723)
6. 1824 - Atanasios Kanakaris, Yunanistan'ın ikinci başbakanı (d. 1760)
7. 1866 - Giovanni Gussone, İtalyan akademisyen ve botanikçi (d. 1787)
8. 1867 - Jean Auguste Dominique Ingres, Fransız ressam (d. 1780)
9. 1883 - William Alexander Forbes, İngiliz zoolog (d. 1855)
10. 1891 - Aimé Millet, Fransız heykeltıraş (d. 1819)
11. 1892 - Albert Victor, Galler Prensi (d. 1864)
12. 1898 - Lewis Carroll, İngiliz yazar, matematikçi ve mantıkçı ("Alice Harikalar Diyarında" adlı fantastik romanıyla ünlü) (d. 1832)
13. 1899 - Nubar Paşa, Mısırlı-Amerikalı devlet adamı (d. 1825)
14. 1905 - Ernst Abbe, Alman fizikçi ve sanayici (d. 1840)
15. 1923 - Zübeyde Hanım, Atatürk’ün annesi (d. 1857)
16. 1925 - Harry Furniss, İngiliz sanatçı ve illüstratör (d. 1854)
17. 1927 - Mario Bezzi, İtalyan zooloji profesörüydü (d. 1868)
18. 1940 - Heinrich August Meissner, Alman mühendis (Hicaz Demiryolu'nun başmühendisi) (d. 1862)
19. 1944 - Mehmet Emin Yurdakul, Türk şair ve milletvekili ("Millî Şair" olarak anılır) (d. 1869)
20. 1957 - Humphrey Bogart, Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1899)
21. 1961 - Barry Fitzgerald, İrlandalı aktör (d. 1888)
22. 1970 - Asım Gündüz, Türk asker ve siyasetçi, Millî Mücadele komutanlarından (d. 1880)
23. 1972 - IX. Frederik, Danimarka Kralı (d. 1899)
24. 1974 - Seyfi Demirsoy, Türk sendikacı ve Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) Genel Başkanı (d. 1920)
25. 1977 - Anais Nin, Fransız yazar (d. 1903)
26. 1977 - Anthony Eden, Britanyalı siyasetçi (d. 1897)
27. 1977 - Peter Finch, Birleşik Krallık doğumlu Avustralyalı oyuncu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1916)
28. 1986 - Daniel Balavoine, Fransız şarkıcı (d. 1952)
29. 1986 - Donna Reed, Amerikalı oyuncu (d. 1921)
30. 1986 - Rikkat Kunt, Türk tezhip sanatçısı (d. 1903)
31. 1987 - Douglas Sirk, Alman asıllı Amerikalı sinema yönetmeni (d. 1897)
32. 1987 - Turgut Demirağ, Türk yapımcı ve film yönetmeni (d. 1921)
33. 1988 - Georgi Malenkov, Sovyet devlet adamı, Josef Stalin'in yakın mesai arkadaşı ve Stalin'in ölümünden sonra SSCB Başbakanı (d. 1902)
34. 1990 - Sabri Dino, Türk millî futbol takımı kalecisi ve iş insanı (Boğaziçi Köprüsü’nden atlayarak intihar etti) (d. 1942)
35. 1994 - Behçet Cantürk, Kürt asıllı Türk uyuşturucu kaçakçısı (d. 1950)
36. 1994 - Nubar Terziyan, Türk sinemasının karakter oyuncusu (d. 1909)
37. 1996 - Onno Tunç, Ermeni asıllı Türk vatandaşı müzisyen ve besteci (tek motorlu uçağının Armutlu'da düşmesi sonucu) (d. 1948)
38. 1998 - Safiye Ayla, Türk sanat müziği sanatçısı (d. 1907)
39. 2006 - Shelley Winters, Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1920)
40. 2007 - Darlene Conley, Amerikalı oyuncu (d. 1934)
41. 2009 - Ricardo Montalbán, Meksika asıllı Amerikalı oyuncu (d. 1920)
42. 2012 - Rosy Varte, Fransız oyuncu (d. 1923)
43. 2012 - Abamüslüm Güven, Türk Akademisyen, Kars Kafkas Üniversitesi eski rektörü
44. 2014 - Mae Young, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1923)
45. 2015 - Mordechai Shmuel Ashkenazi, İsrailli Ortodoks haham ve yazar (d. 1943)
46. 2015 - Lotte Hass, Avusturyalı natüralist, oyuncu ve dalış sporcusu (d. 1928)
47. 2015 - Nélida Romero, Arjantinli aktris (d. 1926)
48. 2015 - Darren Shahlavi, İngiliz aktör, dövüş sanatçısı ve dublör idi (d. 1972)
49. 2015 - Zhang Wannian, Çinli general (d. 1928)
50. 2016 - René Angelil, kanadalı Müzisyen, menajer, direktör ve prodüktör (d. 1942)
51. 2016 - Franco Citti, İtalyan oyuncu (d. 1935)
52. 2016 - Şefik Döğen, Türk oyuncu (d. 1947)
53. 2016 - Alan Rickman, İngiliz oyuncu ve yönetmen (d. 1946)
54. 2016 - Rajesh Vivek, Hint oyuncu (d. 1949)
55. 2016 - Shaolin, Brezilyalı çizgi film yapımcısı, çizer, komedyen, oyuncu ve televizyon programcısı (d. 1971)
56. 2017 - Surjit Singh Barnala, Hint politikacı ve bürokrat (d. 1925)
57. 2017 - Barry Cassin, İrlandalı tiyatro, sinema ve dizi oyuncusudur (d. 1924)
58. 2017 - Eldar Kuliev, Sovyet film yönetmeni ve senarist (d. 1951)
59. 2017 - Yama Buddha, Nepalli rap şarkıcısı ve müzisyeni (d. 1987)
60. 2017 - Zhou Youguang, Çinli ekonomist, bankacı ve dilbilimci (d. 1906)
61. 2018 - Dan Gurney, Amerikalı eski Formula 1 pilotu (d. 1931)
62. 2018 - Max Labovitch, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu (d. 1924)
63. 2018 - Erling Mandelmann, Danimarkalı fotoğrafçıdır (d. 1935)
64. 2018 - Pablo Garcia Baena, İspanyol şair ve yazar (d. 1923)
65. 2019 - Paweł Adamowicz, Polonyalı siyasetçi ve avukattır (d. 1965)
66. 2019 - Eli Grba, Amerikan beyzbolcu (d. 1934)
67. 2019 - Lenin Rajendran, Hint film yönetmeni ve senaristtir (d. 1951)
68. 2019 - Wilf Rosenberg, Güney Afrikalı ragbi oyuncusudur (d. 1934)
69. 2019 - Gavin Smith, Kanadalı profesyonel poker oyuncusu (d. 1968)
70. 2019 - Julio Vallejo-Ruiloba, İspanyol psikiyatr, yazar ve akademisyen (d. 1945)
71. 2020 - John N. Brandenburg, Amerikalı rütbeli askerdir (d. 1929)
72. 2020 - Chamín Correa, Meksikalı gitarist ve müzik yapımcısı (d. 1929)
73. 2021 - Mehmet Necmettin Ahrazoğlu, Türk siyasetçi (d. 1955)
74. 2021 - Vincent Logan, İskoç Roma Katolik piskopos (d. 1941)
75. 2021 - Elijah Moshinsky, Avustralyalı yönetmen (d. 1946)
76. 2021 - Leonidas Pelekanakis, Yunan yelkenci (d. 1962)
77. 2021 - Jan de Vries, Hollandalı motosiklet yarışçısı (d. 1944)
78. 2022 - Ricardo Bofill, İspanyol mimar (d. 1939)
79. 2022 - Boris Brojovskiy, Sovyet-Rus görüntü yönetmeni (d. 1935)
80. 2022 - Aykut Edibali, Türk siyasetçi, yazar ve Millet Partisi Genel Başkanı (d. 1942)
81. 2022 - Anastasiya Voznesenskaya, Rus oyuncudur (d. 1943)
82. 2023 - Wally Campo, Amerikalı aktör (d. 1923)
83. 2023 - İnna Çurikova, Rus aktris (d. 1943)