Tarihte Bugün: 30 Ocakta ne oldu?

Önemli Olaylar, Günler, Doğumlar ve Ölümler

Önemli Olaylar

30 Ocak tarihi, tarih boyunca birçok olaya tanıklık etmiştir. Bu yazımızda 30 Ocakta Dünya tarihinde yaşanmış önemli olayları inceleyebilirsiniz.

1. 1517 - Kahire Muharebesi (1517)
2. 1648 - Hollanda ile İspanya arasında, Münster Antlaşması imzalandı ve Seksen Yıl Savaşı sona erdi.
3. 1662 - Çinli general Koxinga, dokuz ay süren kuşatmadan sonra Tayvan adasını ele geçirdi.
4. 1847 - Kaliforniya'nın Yerba Buena şehrinin adı, San Francisco olarak değiştirildi.
5. 1867 - Mutsuhito, Japonya'nın İmparatoru oldu.
6. 1919 - Paris Barış Konferansı'nda İtilaf Devletleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun parçalanmasını kararlaştırdılar.
7. 1925 - Türk Hükûmeti, Piskopos VI. Konstantin'in İstanbul dışına çıkarılmasını kararlaştırdı.
8. 1923 - Yunanistan ile Ahali Mübadelesi Antlaşması yapıldı. Aralık 1923'te başlayıp 1927 yılına kadar süren uygulamayla, 400 bin Türk ve 1 milyonu aşkın Rum yer değiştirdi.
9. 1930 - Millî İktisat ve Tasarruf Cemiyeti kuruldu.
10. 1931 - Boksör Küçük Kemal, Yunanistan şampiyonu Angelidis'i yendi.
11. 1933 - Adolf Hitler Şansölye oldu.
12. 1942 - İran'da Tudeh Partisi kuruldu.
13. 1942 - Türkiye'de pasta yapımı ve ticareti yasaklandı, stokçulara uygulanacak cezalar belirlendi.
14. 1943 - Churchill Adana’ya gelerek, İsmet İnönü ile "Adana Görüşmesi" olarak bilinen görüşmeyi gerçekleştirdi.
15. 1946 - Macaristan'da komünist rejim ilan edildi: Macaristan Halk Cumhuriyeti
16. 1948 - Kış Olimpiyat Oyunları St. Moritz'de (İsviçre) başladı.
17. 1948 - Hindistan lideri Mahatma Gandi, Yeni Delhi'de öldürüldü.
18. 1948 - British South American Airways'e ait bir uçak, Atlas Okyanusu'ndaki Bermuda Şeytan Üçgeni'nde kayboldu.
19. 1950 - Sovyetler Birliği, Kuzey Vietnam rejimini tanıdı. Fransa, Sovyetler Birliği'ni protesto etti.
20. 1951 - Sağlık Bakanı Ekrem Üstündağ, bakımsızlıktan her yıl 300 bin yurttaşın hayatını kaybettiğini açıkladı.
21. 1967 - İlk resmi televizyon yayını Ankara'da yapıldı.
22. 1969 - The Beatles son konserini verdi. (The Beatles Çatı Konseri)
23. 1969 - Türkiye'de ilk böbrek nakli, Beyoğlu Devlet Hastanesi'nde Yusuf Özer adlı hastaya yapıldı. Ancak Yusuf Özer, kendisine takılan böbreğin bir akıl hastasından alındığını öne sürerek savcılığa başvurdu.
24. 1971 - İstanbul'da Dev-Genç'liler "Özel Eğitimin Devletleştirilmesi" isteğiyle yürüyüş düzenledi.
25. 1972 - İngiliz askerleri, Kuzey İrlanda'da gösteri yapanların üzerine ateş açarak, 14 insan hakları savunucusunun ölümüne neden oldu. Bugün Birleşik Krallık tarihine Kanlı Pazar olarak geçti.
26. 1972 - Pakistan, İngiliz Milletler Topluluğu'ndan ayrıldı.
27. 1975 - THY'nin İzmir-İstanbul seferini yapan Bursa uçağı Marmara Denizi'ne düştü: 41 kişi öldü.
28. 1976 - George H. W. Bush, CIA'nin başına getirilen 11. yönetici oldu.
29. 1979 - İran Hükûmeti, Fransa'da sürgünde bulunan dini lider Ayetullah Humeyni'nin ülkeye geri dönmesine izin verdiklerini açıkladı.
30. 1980 - Yabancı bankaların Türkiye'de şube açmaları Yabancı Sermaye ile ilgili kanun kapsamına alındı. Banka şubelerine kârlarını transfer etme hakkı tanındı.
31. 1982 - İlk PC virus kodu, Richard Skrenta tarafından yazıldı. Bu program 400 satır uzunluğundaydı ve kendisini "Elk Cloner" adlı bir Apple boot programı olarak kamufle ediyordu.
32. 1983 - Nijerya Hükûmeti, 1 milyondan fazla Ganalı ve 700 bine yakın Batı Afrikalı işçiyi sınır dışı etti.
33. 1983 - 12 Eylül Darbesi'nin 36. idamı: 22 Mayıs 1979'da dükkânında çalışmakta olan sol görüşlü bakkal Battal Türkaslan'ı 6-7 el ateş ederek öldüren sağ görüşlü militan Ahmet Kerse, idam edildi.
34. 1985 - Ege Denizi'nde düzenlenen "Deniz Kurdu-85" tatbikatı sırasında, bir tank çıkarma gemisi fırtına yüzünden battı: 39 denizci öldü.
35. 1987 - Bakanlar Kurulu, askerlik yasasındaki yeni düzenlemeyi onayladı. Çağdışı kalma yaşı 46'dan 41'e indirildi, mesleği öğretmen olanlar, askerliğini öğretmen olarak yapacak; her isteyen bedelli askerlikten yararlanacak.
36. 1989 - Kabil'deki (Afganistan) Amerika Birleşik Devletleri Elçiliği kapatıldı.
37. 2000 - Kenya Havayolları'na ait bir yolcu uçağı, [[Fildişi Sahili açıklarında okyanusa düştü: 169 kişi öldü.
38. 2001 - TBMM'deki iç tüzük görüşmeleri sırasında çıkan arbedede DYP Milletvekili Fevzi Şıhanlıoğlu, kalp krizi geçirerek öldü.
39. 2002 - Slobodan Miloseviç, Birleşmiş Milletler örgütünün uluslararası savaş suçluları mahkemesinin kendisine karşı şeytani ve düşmanca bir tutum içinde olduğunu iddia etti.
40. 2003 - Belçika'da aynı cinsiyetteki çiftlerin evliliği yasallaştı, böylece Belçika, dünyada Hollanda'dan sonra bu yasayı çıkartan ikinci ülke oldu.
41. 2005 - Irak'ta 50 yıldır ilk kez çok partili seçimler yapıldı. Sünniler seçimi boykot etti. Seçimin galibi Şiiler oldu. Celal Talabani, ülkenin ilk Kürt asıllı Devlet Başkanı seçildi. Şii İbrahim el-Caferi de Başbakan oldu.
42. 2020 - Dünya Sağlık Örgütü SARS-CoV-2 virüsünü bir pandemiye neden olabileceği sebebiyle "Küresel Acil Durum" ilan etti. Zaten bundan birkaç ay sonra virüs hala devam eden bir Pandemi ilan edildi.

Doğumlar

Geçmişten günümüze kadar gelen süreçte milyarca insan gözlerini Dünya'ya açtı. Bu yazımızda 30 Ocak tarihinde hafızalarda yer edinmiş isimleri inceleyebilirsiniz.

1. MÖ 58 - Livia, Roma İmparatorluğunun ilk imparatoru Augustus'un karısı (ö. 29)
2. 133 - Didius Julianus, Roma İmparatoru (ö. 193)
3. 1621 - II. György Rákóczi, Erdel Prensi (ö. 1660)
4. 1720 - Bernardo Bellotto, İtalyan veduta ressamı ve resim klişe kalıpcısı (ö. 1780)
5. 1781 - Adelbert von Chamisso, Alman yazar (ö. 1838)
6. 1807 - William Henry Leonard Poe, Amerikalı denizci, amatör şair (ö. 1831)
7. 1828 - Rainilaiarivony, Madagaskarlı siyasetçi (ö. 1896)
8. 1841 - Félix Faure, Fransa'da Üçüncü Cumhuriyet'in altıncı cumhurbaşkanı (ö. 1899)
9. 1846 - Francis Bradley, İngiliz idealist filozof (ö. 1924)
10. 1872 - Eduard Bloch, Avusturya'lı tıp uzmanı (ö. 1945)
11. 1882 - Franklin D. Roosevelt, Amerikalı siyasetçi ve ABD'nin 32. Başkanı (ö. 1945)
12. 1894 - III. Boris, Bulgaristan Çarı (ö. 1943)
13. 1895 - Wilhelm Gustloff, Nasyonal Sosyalist Alman lider (ö. 1936)
14. 1899 - Max Theiler, Güney Afrikalı virolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (ö. 1972)
15. 1912 - Barbara Tuchman, Amerikalı tarihçi, yazar ve Pulitzer Ödülü sahibi (ö. 1989)
16. 1920 - Delbert Mann, Amerikalı yönetmen ve En İyi Yönetmen Akademi Ödülü sahibi (ö. 2007)
17. 1927 - Olof Palme, İsveç Başbakanı (ö. 1986)
18. 1930 - Gene Hackman, Amerikalı sinema oyuncusu ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü, En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
19. 1932 - Leydi Mary Colman, İngiliz soylu ve hayırsever (ö. 2021)
20. 1935 - Richard Brautigan, Amerikalı yazar (ö. 1984)
21. 1937 - Boris Spassky, Rus satranç oyuncusu
22. 1937 - Vanessa Redgrave, İngiliz tiyatro, televizyon ve sinema oyuncusu
23. 1938 - İslam Kerimov, Özbekistan Devlet Başkanı (ö. 2016)
24. 1938 - Mohamed Salah Dembri, Cezayirli siyasetçi ve diplomat (ö. 2020)
25. 1941 - Dick Cheney, Amerikalı siyasetçi ve ABD'nin 46. Başkan Yardımcısı
26. 1956 - Feridun Sinirlioğlu, Türk diplomat ve siyasetçi
27. 1962 - II. Abdullah, Ürdün Kralı
28. 1963 - Thomas Brezina, Avusturyalı çocuk kitapları yazarı
29. 1965 - Hazım Körmükçü, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
30. 1968 - VI. Felipe, mevcut İspanya kralı
31. 1973 - Hakan Kaygusuz, Türk futbolcu
32. 1973 - Jalen Rose, emekli Amerikan profesyonel basketbol oyuncusu
33. 1974 - Abdüzzâhir es-Saka, Mısırlı futbolcu
34. 1974 - Christian Bale, Galli sinema oyuncu ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahib
35. 1974 - Olivia Colman, İngiliz oyuncui
36. 1975 - Juninho Pernambucano, Brezilyalı futbolcu
37. 1976 - Cristian Brocchi, İtalyan futbolcu
38. 1984 - Kid Cudi, Amerikalı rapçi
39. 1984 - Kotoshōgiku Kazuhiro, Japon profesyonel sumo güreşçisi
40. 1985 - Gisela Dulko, Arjantinli tenisçi
41. 1987 - Rebecca Quin, İrlandalı profesyonel güreşçi
42. 1987 - Phil Lester, İngiliz YouTuber
43. 1987 - Arda Turan, Türk futbolcu
44. 1989 - Tomás Mejías, İspanyol kaleci
45. 1989 - Giacomo Nizzolo, İtalyan yarış bisikletçisi
46. 1989 - Kemal Cingirt, Türk futbolcu
47. 1989 - Franck Tabanou, Fransız futbolcu
48. 1989 - Liam McLean, İngiliz müzik prodüktörü ve DJ
49. 1997 - Meltem Avcı, Türk basketbolcu

Ölümler

Bu yazımızda 30 Ocak tarihinde Dünya'ya veda ederken ismini Dünya'da bırakan isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 970 - I. Petr, 927-969 yılları arasında hüküm süren Tuna Bulgar Devleti çarı (d. 927)
2. 1181 - Takakura, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 80. imparatorudur (d. 1161)
3. 1649 - I. Charles, 1625'ten 30 ocak 1649'da idam edilmesine kadar İskoçya Krallığı ve İngiltere ile İrlanda krallıkları kralı (d. 1600)
4. 1730 - II. Petro, Rusya İmparatoru (d. 1715)
5. 1806 - Vicente Martín y Soler, İspanyol besteci (d. 1754)
6. 1838 - Osceola, Seminole yerli lideri (d. 1804)
7. 1847 - Virginia Eliza Clemm Poe, Amerikalı yazar (d. 1822)
8. 1858 - Coenraad Jacob Temminck, Hollandalı aristokrat, zoolog, ornitolog ve küratör (d. 1778)
9. 1867 - Kōmei, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 121. imparatoru (d. 1831)
10. 1872 - Francis Rawdon Chesney, İngiliz general ve kaşif (d. 1789)
11. 1889 - Rudolf, Avusturya veliaht prensi (d. 1858)
12. 1890 - Tunuslu Hayreddin Paşa, Osmanlı devlet adamı (d. 1823)
13. 1891 - Charles Joshua Chaplin, Fransız manzara, portre ressamı ve grafiker (d. 1825)
14. 1893 - Grigori Gagarin, Rus ressam, Tümgeneral ve yönetici (d. 1810)
15. 1923 - Arthur Kinnaird, Britanyalı futbolcu (d. 1847)
16. 1928 - ‎Johannes Fibiger‎‎, Danimarkalı doktor, akademisyen‎ ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1867)
17. 1930 - Georgi Pyatakov, Bolşevik devrimci lider, komünist politikacı. Büyük Temizlik döneminde anti-sovyet eylemleri olduğu iddiasıyla idam edildi. (d. 1890)
18. 1934 - Frank Nelson Doubleday, Amerikalı yayımcı (d. 1862)
19. 1940 - Jules Payot, Fransız eğitimci ve pedagog (d. 1859)
20. 1948 - Mahatma Gandi, Hint politikacı ve özgürlük savaşçısı (suikast) (d. 1869)
21. 1948 - Orville Wright, Amerikalı öncü havacı (d. 1871)
22. 1951 - Ferdinand Porsche, Avusturyalı otomotiv mühendisi (d. 1875)
23. 1955 - Mim Kemal Öke, Türk tıp akademisyeni ve hekim (d. 1884)
24. 1963 - Francis Poulenc, Fransız besteci (d. 1899)
25. 1969 - Dominique Pire, Belçikalı Dominikan rahibi (d. 1910)
26. 1970 - Fritz Bayerlein, Alman Panzer generali (d. 1899)
27. 1991 - Hulusi Sayın, Türk asker (Ankara'da evinin önünde uğradığı silahlı saldırıda) (d. 1926)
28. 1991 - John Bardeen, Amerikalı fizikçi ve Nobel Ödülü sahibi (d. 1908)
29. 1998 - Ali Ulvi Ersoy, Türk karikatürist (d. 1924)
30. 2001 - Jean-Pierre Aumont, Fransız aktör (d. 1911)
31. 2007 - Sidney Sheldon, Amerikalı yazar, oyun yazarı ve senarist (d. 1917)
32. 2010 - Fatma Refet Angın, Türk eğitimci ve Türkiye'nin ilk kadın öğretmenlerinden (d. 1915)
33. 2013 - Patty Andrews, Amerikalı şarkıcı ve oyuncu (d. 1918)
34. 2015 - Hakkı Kıvanç, Türk sinema ve dizi oyuncusu (d. 1931)
35. 2015 - Seyfi Doğanay, Türk halk ve arabesk müzik sanatçısı (d. 1964)
36. 2016 - Frank Finlay, İngiliz sinema, dizi ve Tv oyuncusu dublör (d. 1926)
37. 2017 - Dore Ashton, Amerikalı akademisyen, yazar, sanat tarihçisi ve eleştirmeni (d. 1928)
38. 2017 - Marta Becket, Amerikalı dansçı, koreograf ve ressam (d. 1924)
39. 2018 - Mark Salling, Amerikalı oyuncu ve müzisyen (d. 1982)
40. 2018 - Azeglio Vicini, emekli İtalyan futbolcu ve teknik direktör (d. 1933)
41. 2019 - Per Jorsett, Norveçli spor gazetecisi, yazar, sunucu, tarihçi ve eski atıcılık sporcusudur (d. 1920)
42. 2019 - Dick Miller, Amerikalı karakter oyuncusudur (d. 1928)
43. 2019 - Lori Wilson, Amerikalı avukat ve siyasetçidir (d. 1937)
44. 2020 - John Andretti, Amerikalı otomobil yarışçısıdır (d. 1963)
45. 2020 - Miguel Arroyo, Meksikalı yol yarışı bisiklet sporcusu (d. 1966)
46. 2020 - Vidya Bal, Hint yazar, yayıncı, editör ve gazeteci (d. 1937)
47. 2020 - Lucien Barbarin, Amerikalı caz müzisyeni ve tromboncu (d. 1956)
48. 2020 - Luboš Dobrovský, Çek gazeteci, aktivist ve siyasetçi (d. 1932)
49. 2020 - Jörn Donner, Finlandiyalı yazar, film yönetmeni, aktör, eleştirmen, film yapımcısı ve siyasetçi (d. 1933)
50. 2021 - Michel Le Bris, Fransız yazar (d. 1944)
51. 2021 - Neelo, Pakistanlı aktris (d. 1940)
52. 2021 - Pantelei Sandulache, Moldovalı siyasetçi (d. 1956)
53. 2021 - Alla Yoshpe, Rus pop şarkıcısı (d. 1937)
54. 2022 - Roberto Digón, Arjantinli siyasetçi ve spor yöneticisi (d. 1935)
55. 2022 - Cheslie Kryst, Amerikalı manken ve sunucu (d. 1991)
56. 2022 - Leonid Kuravlyov, Sovyet-Rus aktör (d. 1936)
57. 2022 - Hermann Rappe, Alman Sosyal Demokrat siyasetçi ve sendikacı (d. 1929)
58. 2023 - K. V. Tirumalesh, Hintli yazar, şair, eleştirmen ve akademisyen (d. 1940)