Tarihte Bugün: 10 Mart'ta ne oldu?

Önemli Olaylar, Günler, Doğumlar ve Ölümler

Özel ve Önemli Günler

10 Mart tarihi toplumlar ve kültürler için farklı anlamlar taşır. 10 Mart'ta kutlanan özel ve önemli günler hakkında bilgi almak için yazımızı inceleyebilirsiniz.

1. Rize'nin Ardeşen ilçesinin Rus ve Ermeni işgalinden kurtuluşu (1918)
2. Rize'nin Pazar ilçesinin Rus ve Ermeni işgalinden kurtuluşu (1918)

Önemli Olaylar

10 Mart tarihi, tarih boyunca birçok olaya tanıklık etmiştir. Bu yazımızda 10 Mart'ta Dünya tarihinde yaşanmış önemli olayları inceleyebilirsiniz.

1. 1864 - Ulysses S. Grant, Amerikan İç Savaşı sırasında, Abraham Lincoln tarafından Kuzeyli Birlik (Union) Genel Komutanlığı'na tayin edildi.
2. 1876 - Graham Bell ile yardımcısı Thomas Watson, ilk telefon görüşmesini yaptılar.
3. 1905 - İngiltere futbol kulübü olan Chelsea FC kuruldu.
4. 1910 - Hollywood'da çekilen ilk film olan In Old California gösterime girdi.
5. 1919 - Çin'de kölelik kaldırıldı.
6. 1919 - Ali Fethi Okyar İngilizler tarafından tutuklandı.
7. 1919 - Osmanlı İmparatorluğu'nda Ahmed Tevfik Paşa hükûmeti düştü yerine Damat Ferit Paşa hükûmeti kuruldu.
8. 1920 - Yunanistan başbakanı Venizelos'un da katıldığı toplantıda, İstanbul'un resmi işgaline ve Kuvâ-yi Milliye öncülerinin tutuklanmasına karar verildi.
9. 1939 - Büyük Temizlik toplanan Tüm Birlik Komünist Partisi (Bolşevik) 18. Kongresi başladı. Kongrede Bolşevik Parti Marşı partinin yeni marşı olarak belirlendi.
10. 1944 - Yunan İç Savaşı: Ulusal Kurtuluş Siyasi Komitesi, Ulusal Kurtuluş Cephesi tarafından kuruldu.
11. 1945 - II. Dünya Savaşı: ABD tarafından Tokyo Bombardımanı başladı.
12. 1952 - Küba'da Fulgencio Batista önderliğinde askerî darbe.
13. 1956 - Kıbrıs Başepiskoposu III. Makarios'un, 9 Mart günü sınır dışı edilmesinden sonra Kıbrıs'ta ayaklanmalar başladı.
14. 1956 - ABD'nin Florida eyaletinden Fas'a giden ve iki adet nükleer başlık kapsülü taşıyan uçak Akdeniz üzerinde kayboldu, uçağın enkazı ise bulunamadı.
15. 1969 - Amerikalı siyahi lider Martin Luther King'in katili James Earl Ray, 99 yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı.
16. 1971 - Bir gün önceki başarısız askeri darbe teşebbüsünün ardından, Genelkurmay Başkanı Memduh Tağmaç'ın Başkanlığında toplanan "Genişletilmiş Komuta Konseyi" toplantısında, "Olayları önlemede Hükümetin yetersiz kaldığı" ifade edildi ve 12 Mart günü Hükûmete muhtıra verilmesi kararı alındı.
17. 1972 - Türkiye Büyük Millet Meclisi, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan hakkındaki idam kararlarını, 53 red, altı çekimser, 238 kabul oyuyla onayladı.
18. 1978 - 1978 tarihli Nükleer Yayılmanın Önlenmesi Yasası yürürlüğe girdi.
19. 2000 - Diyarbakır 1 Numaralı Devlet Güvenlik Mahkemesi, kapatılan Refah Partisi Genel Başkanı Necmettin Erbakan'ı, halkı ırk ve din farklılığı gözeterek, kin ve düşmanlığa açıkça tahrik ettiği gerekçesiyle bir yıl hapisle cezalandırdı.
20. 2004 - Yargıtay Birinci Ceza Dairesi, yedi TİP'li öğrenciyi öldürdüğü için yedi kez idam cezasına çarptırılan Haluk Kırcı'nın cezasının, 48 ayı hücrede olmak üzere müebbet ağır hapis cezasına dönüştürülmesine ilişkin kararı onadı.
21. 2004 - Kostas Karamanlis Yunanistan başbakanı oldu.
22. 2005 - Garri Kasparov satranç turnuvalarına katılmayacağını açıkladı.

Doğumlar

Geçmişten günümüze kadar gelen süreçte milyarca insan gözlerini Dünya'ya açtı. Bu yazımızda 10 Mart tarihinde hafızalarda yer edinmiş isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 1503 - I. Ferdinand, Kutsal Roma imparatoru (ö. 1564)
2. 1515 - Injong, Joseon Krallığı'nın 12. Kralı (ö. 1545)
3. 1628 - Marcello Malpighi, İtalyan biyolog (ö. 1694)
4. 1654 - Giuseppe Bartolomeo Chiari, İtalyan ressam (ö. 1727)
5. 1695 - Adrian Manglard, Fransız ressam (ö. 1760)
6. 1748 - John Playfair, İskoç bilim insanı ve matematikçi (ö. 1819)
7. 1749 - Lorenzo Da Ponte, Venedikli opera yazarı ve şair (ö. 1838)
8. 1760 - Leandro Fernández de Moratín, İspanyol tiyatro yazarı ve şair (ö. 1828)
9. 1775 - Marc-Antoine Jullien de Paris, Fransız eğitmen (ö. 1848)
10. 1786 - José María Vargas, Venezuela devlet başkanı (ö. 1854)
11. 1787 - William Etty, İngiliz ressam (ö. 1849)
12. 1788 - Joseph Freiherr von Eichendorff, Alman yazar (ö. 1857)
13. 1794 - Henriette d'Angeville, İsveçli tırmanıcı (ö. 1871)
14. 1822 - Willem Roelofs, Felemenk ressam, hakkak, litografisit ve tasarımcı (ö. 1897)
15. 1833 - Pedro Antonio de Alarcón, İspanyol romancı (ö. 1891)
16. 1844 - Pablo de Sarasate, İspanyol kemancı ve besteci (ö. 1908)
17. 1845 - III. Aleksandr, Rus Çarı (ö. 1894)
18. 1850 - Mary Mills Patrick, Amerikalı öğretmen ve yazar (ö. 1940)
19. 1858 - Henry Watson Fowler, İngiliz öğretmen, sözlükbilimci ve yorumcu (ö. 1933)
20. 1866 - Bedros Baltazar, Osmanlı Ermenisi tiyatro oyuncusu ve operet sanatçısı (ö. 1953)
21. 1867 - Hector Guimard, Fransız mimar (ö. 1942)
22. 1870 - David Ryazanov, Rus Marksist ve Marksist kuramcı (ö. 1938)
23. 1873 - Jakob Wassermann, Alman yazar (ö. 1934)
24. 1873 - Maria Perini, İtalyan bale öğretmeni (ö. 1939)
25. 1876 - Ali Faik Ozansoy, Türk şair (ö. 1950)
26. 1879 - Hans Luther, Alman siyasetçi (ö. 1962)
27. 1888 - Barry Fitzgerald, İrlandalı bir sahne, film ve televizyon oyuncusuydu (ö. 1961)
28. 1889 - Toshitsugu Takamatsu, Japon dövüş sanatları ustası (ö. 1972)
29. 1891 - Sam Jaffe, Amerikalı aktör (ö. 1984)
30. 1892 - Arthur Honegger, İsviçreli besteci (ö. 1955)
31. 1892 - Gregory La Cava, İtalyan asıllı Amerikalı film yönetmenidir (ö. 1952)
32. 1898 - Zati Sungur, Türk illüzyonist (ö. 1984)
33. 1903 - Bix Beiderbecke, Amerikalı müzisyen, caz tarihinin en özgün beyaz trompetçilerinden (ö. 1931)
34. 1904 - Ralph Kronig, Alman fizikçi (ö. 1995)
35. 1919 - Leonor Oyarzún, eski Şili First Ladysi (ö. 2022)
36. 1920 - Boris Vian, Fransız yazar ve müzisyen (ö. 1959)
37. 1920 - Kenan Pars, Türk oyuncu (ö. 2008)
38. 1923 - Val Fitch, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 2015)
39. 1927 - Jupp Derwall, Alman futbolcu ve teknik direktör (ö. 2007)
40. 1928 - Sara Montiel, İspanyol oyuncu ve şarkıcı (ö. 2013)
41. 1930 - Galip Erdem, Türk gazeteci (ö. 1997)
42. 1931 - Edip Günay, Türk müzikolog (ö. 2010)
43. 1934 - Gergely Kulcsár, Macar cirit atıcı (ö. 2020)
44. 1936 - Sepp Blatter, İsviçreli futbol adamıdır
45. 1937 - Joe Viterelli, Amerikalı aktör (ö. 2004)
46. 1940 - Chuck Norris, Amerikalı yapımcı ve oyuncu
47. 1940 - Defne Yalnız, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı
48. 1943 - Fikret Ünlü, Türk siyasetçi (ö. 2019)
49. 1946 - Gérard Garouste, Fransız ressam ve heykaltıraş
50. 1947 - Kim Campbell, Kanadalı siyasetçi, diplomat ve avukat
51. 1947 - Tom Scholz, Amerikan rock müzisyeni, söz yazarı, mucit, mühendis ve hayırsever
52. 1950 - Abdurrahman Yalçınkaya, Türk hukukçu ve eski Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı
53. 1951 - Gloria Diaz, Filipinli oyuncu
54. 1952 - Morgan Tsvangirai, Zimbabve'nin eski başbakanı (ö. 2018)
55. 1953 - Paul Haggis, Oscar ödüllü Kanadalı senarist, yapımcı ve yönetmen
56. 1955 - Mehmet Necmettin Ahrazoğlu, Türk siyasetçi (ö. 2021)
57. 1958 - Garth Crooks, Jamaika asıllı emekli bir İngiliz futbolcudur
58. 1958 - Sharon Stone, Amerikalı sinema oyuncusu
59. 1959 - Sinan Aygün, Türk iş insanı ve siyasetçi
60. 1961 - Laurel Clark, ABD'li astronotu
61. 1962 - Yaşar Alptekin, Türk manken, dansçı ve oyuncu
62. 1962 - Valérie Dréville, Fransız oyuncu ve komedyen
63. 1963 - Jeff Ament, ABD'li bir müzisyen
64. 1963 - Rick Rubin, Amerikalı müzik yapımcısıdır
65. 1964 - Neneh Cherry, İsveçli şarkıcı
66. 1964 - Edward, Birleşik Krallık Kralı III. Charles'ın kardeşi
67. 1965 - Deezer D, Amerikalı aktör ve rap şarkıcısı (ö. 2021)
68. 1968 - Pavel Srníček, Çek profesyonel kaleci (ö. 2015)
69. 1968 - Alma Čardžić, Bosnalı sunucu ve şarkıcıdır
70. 1971 - Jon Hamm, Amerikalı oyuncudur
71. 1972 - Timbaland, Amerikalı yapımcı, söz yazarı ve rap şarkıcısıdır
72. 1973 - John LeCompt, Amerikalı müzisyen
73. 1973 - Chris Sutton, İngiliz eski futbolcu ve teknik direktör
74. 1975 - DJ Aligator, İran asıllı Danimarkalı DJ ve prodüktör
75. 1976 - Frantz Granvorka, Fransız voleybolcu
76. 1976 - Barbara Schett, eski Avusturyalı tenis oyuncusu
77. 1977 - Robin Thicke, Amerikalı R&B şarkıcısı, söz yazarı, müzisyen, besteci, oyuncu
78. 1979 - Alexander Khuon, Alman oyuncu
79. 1981 - Samuel Eto'o, Kamerunlu futbolcu
80. 1981 - Monika Bejnar, Leh atlet
81. 1981 - Daniel Carvalho da Silva, Brezilyalı futbolcu
82. 1981 - Ángel López, İspanyol millî futbolcu
83. 1981 - Steven Reid, İrlandalı millî futbolcu ve teknik direktördür
84. 1982 - Kwame Brown, Amerikalı eski basketbolcu
85. 1983 - Carrie Underwood, Amerikalı şarkıcı
86. 1983 - Matteo Bugli, San Marinolu futbolcu
87. 1984 - Olivia Wilde, Amerikalı oyuncudur
88. 1986 - Grete Havnesköld, İsveçli sinema oyuncusu
89. 1986 - Samet Gül, Türk futbolcu
90. 1986 - Gizem Yavuz, Türk basketbolcu
91. 1988 - Ivan Rakitić, Hırvat millî futbolcudur
92. 1992 - Neeskens Kebano, Demokratik Kongo'lu futbolcudur
93. 1993 - Jack Butland, İngiliz millî futbolcudur
94. 1994 - Bad Bunny, Porto Rikolu şarkıcı
95. 1995 - Zach LaVine, Amerikalı profesyonel basketbolcudur
96. 1997 - Belinda Bencic, İsviçreli tenisçi
97. 2001 - Alyssa Carson, Amerikalı astronot

Ölümler

Bu yazımızda 10 Mart tarihinde Dünya'ya veda ederken ismini Dünya'da bırakan isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 1291 - Argon, Moğol İmparatorluğu İlhanlılar'ın 1284 ile 1291 yılları arasındaki hükümdarı (d. 1258)
2. 1615 - John Ogilvie, İskoç Cizvit şehidi (d. 1580)
3. 1832 - Muzio Clementi, İtalyan besteci (d. 1752)
4. 1861 - Taras Grigoroviç Şevçenko, Ukraynalı şair ve ressam (d. 1914)
5. 1872 - Giuseppe Mazzini, İtalyan milliyetçisi, siyasetçi, avukat, aktivist, gazeteci, yazar ve mason (d. 1805)
6. 1873 - Mirza Fetali Ahundov, Azerbaycan'ın ilk ateist aydını yazar ve filozof (d. 1812)
7. 1889 - Antonio de Trueba, İspanyol şair, roman yazarı ve halkbilimci (d. 1821)
8. 1913 - Harriet Tubman, Siyahi Amerikalı kölelik karşıtı eylemci, Süfrajet, Sivil haklar eylemcisi ve Amerikan İç Savaşı sırasında Konfederasyon aleyhine çalışıp Birlik lehine casusluk yapmış hemşire (d. 1822)
9. 1937 - Yevgeni İvanoviç Zamyatin, Rus yazar (d. 1884)
10. 1938 - Mehmet Şükrü Koç, Türk hukukçu ve milletvekili (d. 1887)
11. 1940 - Mikhail Bulgakov, Rus romancı (d. 1891)
12. 1945 - Aleksandr Hatisyan, Ermeni siyasetçi ve gazeteci (d. 1874)
13. 1952 - Richard Hildebrandt, Nazi Almanyasında Reichstag üyesi ve siyasetçi (d. 1897)
14. 1965 - Jean Boyer, Fransız film yönetmeni ve şarkı sözü yazarı (d. 1901)
15. 1966 - Frits Zernike, Nobel Fizik Ödülü'nü kazanan Hollandalı fizikçi (d. 1888)
16. 1980 - José Américo de Almeida, Brezilyalı yazar (d. 1887)
17. 1982 - Tacülmüluk, İran Kraliçesi (d. 1896)
18. 1985 - Konstantin Çernenko, Sovyet politikacı (d. 1911)
19. 1986 - Ray Milland, İngiliz oyuncu (d. 1907)
20. 1988 - Andy Gibb, Birleşik Krallık doğumlu Avustralyalı şarkıcı (Bee Gees topluluğu) (d. 1958)
21. 1993 - Emil Galip Sandalcı, Türk gazeteci (d. 1922)
22. 1996 - Marc de Jonge, Fransız aktör (d. 1949)
23. 1998 - II. Karekin Kazancıyan, İstanbul Ermeni Patriği ve Türkiye Ermenileri Ruhani Başkanı (d. 1927)
24. 1998 - Lloyd Bridges, Amerikalı oyuncu (d. 1913)
25. 1999 - Salah Birsel, Türk şair ve deneme yazarı (d. 1919)
26. 1999 - Oswaldo Guayasamin, Ekvadorlu ressam, heykeltıraş, grafik sanatçısı ve muralist (d. 1919)
27. 2004 - Nesibe Zeynalova, Azeri oyuncu (d. 1916)
28. 2008 - Kenan Pars, Türk oyuncu (d. 1920)
29. 2010 - Corey Haim, Kanadalı oyuncu (d. 1971)
30. 2012 - Jean Giraud, Fransız çizgi film yapımcısı, çizer ve yazar (d. 1938)
31. 2013 - Metin Serezli, Türk film ve dizi oyuncusu, seslendirme sanatçısı (d. 1934)
32. 2017 - Joni Sledge, Amerikalı siyahi kadın pop-dans müziği şarkıcısı, yapımcı ve söz yazarı (d. 1956)
33. 2017 - John Surtees, Britanyalı motosiklet ve otomobil yarışçısı (d. 1934)
34. 2018 - Hubert de Givenchy, Fransız moda tasarımcısı (d. 1927)
35. 2018 - Nur Subaşı, Türk tiyatro ve seslendirme sanatçısı (d. 1942)
36. 2019 - İrsen Küçük, Kuzey Kıbrıslı politikacı (d. 1940)
37. 2019 - Paul Talalay, Alman asıllı Amerikalı biyolog ve bilim insanı (d. 1923)
38. 2019 - Pius Adesanmi, Nijeryalı-Kanadalı akademisyen, yazar, edebiyat eleştirmeni, hicivci ve köşe yazarı (d. 1972)
39. 2020 - Muhammed Kiyaveş, İranlı politikacı (d. 1930)
40. 2020 - Marcelo Peralta, Arjantinli sanatçı, öğretmen, besteci ve aranjör (d. 1961)
41. 2020 - Roberto Stella, İtalyan doktor (d. 1952)
42. 2021 - Hamed Bakayoko, Fildişi Sahilli siyasetçi ve başbakan (d. 1965)
43. 2021 - Lyudmila Lyadova, Sovyet-Rus şarkıcı, besteci ve tiyatro sanatçısı (d. 1925)
44. 2021 - Ali Mahdi Muhammad, Somalili girişimci ve politikacı (d. 1939)
45. 2022 - Emilio Delgado, Amerikalı aktör, dublaj sanatçısı ve şarkıcı (d. 1940)
46. 2022 - Jürgen Grabowski, Alman futbolcudur (d. 1944)
47. 2023 - Jesús Alou, Dominikli beyzbol oyuncusu (d. 1942)
48. 2023 - Antonín Hájek, Çek kayaklı atlayıcı (d. 1987)
49. 2023 - Napoleon XIV, Amerikalı şarkıcı, söz yazarı ve müzik yapımıcısı (d. 1938)
50. 2023 - Vefa Tanır, Türk siyasetçi (d. 1927)