Tarihte Bugün: 19 Mayıs'da ne oldu?

Önemli Olaylar, Günler, Doğumlar ve Ölümler

Özel ve Önemli Günler

19 Mayıs tarihi toplumlar ve kültürler için farklı anlamlar taşır. 19 Mayıs'da kutlanan özel ve önemli günler hakkında bilgi almak için yazımızı inceleyebilirsiniz.

1. 19 Mayıs Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı
2. 19 Mayıs Cebel Günü (Bulgaristan)
3. Rum Kırımı Anma Günü (Yunanistan)
4. Hồ Chí Minh'in Doğum Günü (Vietnam)
5. Malcolm X Günü (Amerika Birleşik Devletleri)
6. Ulusal Asya ve Pasifik Adalı HIV/AIDS Farkındalık Günü (Amerika Birleşik Devletleri)
7. Hepatit Test Günü (Amerika Birleşik Devletleri)
8. Anneler Günü (Kırgızistan)
9. Fırtına: Kokulya Fırtınası (2 Gün)

Önemli Olaylar

19 Mayıs tarihi, tarih boyunca birçok olaya tanıklık etmiştir. Bu yazımızda 19 Mayıs'da Dünya tarihinde yaşanmış önemli olayları inceleyebilirsiniz.

1. 639 - Chieh-she-shuai ve yandaşları, Tang İmparatoru Tai Tsung'un yazlık sarayı olan Chiucheng Sarayı'nı bastılar.
2. 1515 - Kemah Kuşatması
3. 1884 - Ringling Kardeşler, ABD Baraboo'da ilk sirklerini açtılar. 1919'da Ringling Bros. and Barnum & Bailey Sirki ile birleştiler.
4. 1897 - Oscar Wilde, 1895'ten beri "ahlak dışı yaşam" suçlamasıyla kürek cezası çekmekte olduğu Reading Zindanı'ndan çıktı.
5. 1910 - Halley kuyruklu yıldızı, Dünya'ya yaklaştı.
6. 1919 - Mustafa Kemal Paşa'nın 9. Ordu Müfettişi olarak Anadolu'ya Samsun'dan ayak basması ve Millî Mücadele'yi başlatması.
7. 1924 - Musul sorunuyla ilgili Türk-İngiliz heyetleri arasında, "Haliç Konferansı" diye adlandırılan görüşmeler başladı. 9 Haziran'a kadar sürecek görüşmelerden sonuç alınamayınca, konu Milletler Cemiyeti'ne götürüldü.
8. 1934 - Bulgaristan'da faşistler darbeyle iktidarı ele geçirdi.
9. 1935 - Frankfurt - Darmstadt arasında ilk Autobahn açıldı.
10. 1938 - Atatürk, son defa Gençlik ve Spor Bayramı gösterilerini izledi ve Hatay sorunu ile ilgili olarak -rahatsızlığına rağmen- Güney gezisine çıktı.
11. 1939 - Hatay sınırına dair Antakya Protokolü imzalandı.
12. 1939 - Kırşehir'deki elektrik santrali törenle açıldı.
13. 1939 - Atılay Denizaltısı İstanbul'da kızaktan indirildi.
14. 1940 - İstanbul’da Dolmabahçe Stadı’nın temeli atıldı.
15. 1943 - Ankara'da Gençlik Parkı törenle açıldı.
16. 1968 - Türkiye İşçi Partisi'nin Kayseri'deki toplantısına saldırıldı; konuşmacılar yaralandı, bayrak ve flamalar yırtıldı.
17. 1975 - ABD Senatosu, Türkiye'ye silah ambargosunun kaldırılmasını kararlaştırdı.
18. 1979 - 1 Mayıs günü sokağa çıktıkları için tutuklanan Türkiye İşçi Partisi Genel Başkanı Behice Boran ve 330 partili serbest bırakıldı.
19. 1981 - Türkiye'de Atatürk Yılı kutlamaları kapsamında "Gençlik ve Spor Bayramı"nın adı Kenan Evren tarafından "19 Mayıs Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı" olarak değiştirildi ve ülkenin her yerinde törenler yapıldı.
20. 1981 - Atatürk'ün Selanik'te doğduğu ev yeniden düzenlenerek Devlet Bakanı İlhan Öztrak tarafından hizmete açıldı. Atatürk Orman Çiftliği'nde, Atatürk'ün evinin benzerinin temeli, Başbakan Bülend Ulusu tarafından atıldı.
21. 1981 - Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Samsun'da gençlere seslendi: "Gerici, bölücü, yıkıcı ve aşırı değil; yapıcı, yaratıcı, dengeli ve yurdunu, ulusunu her şeyden çok seven, Atatürk gibi seven gerçek Atatürkçüler olunuz."
22. 1982 - Türkiye, Fransa'dan Yılmaz Güney'in iadesini istedi.
23. 1989 - Kadın Kurultayı toplandı. İlk kez kapalı bir salonda yapılan kadın toplantısına yaklaşık 2 bin 500 kadın katıldı.
24. 1989 - Atatürkçü Düşünce Derneği kuruldu.
25. 1990 - Polis, Kadıköy'de bir eve baskın düzenledi. Çıkan çatışmada, Hatice Dilek Aslan ve İsmail Oral öldü.
26. 1991 - Hırvatistan'da referandum yapıldı. Halkın %94’ü bağımsızlık için oy kullandı. Referanduma katılım oranı %86 oldu.
27. 2000 - Fiji’de, silahlı bir grup parlamento binasını basıp, Başbakan Mahendra Chaudhry ile 7 bakanı rehin alarak darbe yaptı.
28. 2004 - ABD işgal güçleri, Irak’ın batısındaki Ramadi kentinde bir eve düzenlediği bombalı saldırıda 45 kişiyi öldürdü.
29. 2006 - Türkiye Gençlik Birliği kuruldu.
30. 2011 - Kütahya Simav'da 5.9 şiddetinde bir deprem oldu. 3 kişi hayatını kaybetti, 120 kişi yaralandı.

Doğumlar

Geçmişten günümüze kadar gelen süreçte milyarca insan gözlerini Dünya'ya açtı. Bu yazımızda 19 Mayıs tarihinde hafızalarda yer edinmiş isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 1584 - Miyamoto Musaşi, Japon kılıç üstadı (ö. 1645)
2. 1701 - Alvise Giovanni Mocenigo, Venedik Dükü (ö. 1778)
3. 1744 - Charlotte (Mecklenburg-Strelitz), Büyük Britanya ve İrlanda kraliçesi (ö. 1818)
4. 1762 - Johann Gottlieb Fichte, Alman filozof (ö. 1814)
5. 1773 - Arthur Aikin, İngiliz kimyager (ö. 1854)
6. 1881 - Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu (ö. 1938) (19 Mayıs, onun Samsun'a çıktığı güne atfedilmiş sembolik doğum günüdür.)
7. 1890 - Ho Şi Mingh, Vietnam bağımsızlık hareketinin lideri (ö. 1969)
8. 1891 - Oswald Bölcke, Alman asker (ö. 1916)
9. 1898 - Julius Evola, İtalyan filozof (ö. 1974)
10. 1909 - Nicholas Winton, İngiliz hayırsever (ö. 2015)
11. 1910 - Burhan Arpad, Türk gazeteci ve yazar (ö. 1994)
12. 1911 - Ahmet Orhan Arda, Türk yüksek mimar ve Anıtkabir mimarlarından (ö. 2003)
13. 1914 - Max Perutz, Avusturyalı-İngiliz moleküler biyolog (ö. 2002)
14. 1918 - Abraham Pais, Hollandalı-Amerikalı fizikçi ve bilim tarihçisi (ö. 2000)
15. 1919 - Georgie Auld, Amerikalı Tenor Saksofon ve Klarnet müzisyeni, grup lideri (ö. 1990)
16. 1921 - Daniel Gélin, Fransız sinema oyuncusu (ö. 2002)
17. 1923 - Peter Lo Sui Yin, Malezyalı siyasetçi (ö. 2020)
18. 1924 Sandy Wilson, İngiliz besteci ve söz yazarı (ö. 2014)
19. 1925 - Malcolm X, Amerikalı siyahi lider (ö. 1965)
20. 1925 - Pol Pot, Kamboçyalı komünist lider (ö. 1998)
21. 1928 - Colin Chapman, İngiliz otomobil tasarımcısı,Lotus arabalarının kurucusu (ö. 1982)
22. 1928 - Dolph Schayes, Amerikalı basketbolcu (ö. 2015)
23. 1932 - Alma Cogan, İngiliz şarkıcı (ö. 1966)
24. 1934 - Jim Lehrer, Amerikalı gazeteci ve yazar (ö. 2020)
25. 1939 - James Fox, İngiliz oyuncu
26. 1941 - Nora Ephron, Amerikalı senarist ve yönetmen (ö. 2012)
27. 1944 - Peter Mayhew, İngiliz-Amerikalı oyuncu (ö. 2019)
28. 1946 - André the Giant, Fransız profesyonel güreşçi ve aktör (ö. 1993)
29. 1946 - Antonio Gasset, İspanyol gazeteci, televizyon sunucusu ve sinema eleştirmeni
30. 1946 - Michele Placido, İtalyan aktör ve film yönetmeni
31. 1947 - David Helfgott, Avustralyalı piyanist
32. 1948 - Grace Jones, Jamaikalı şarkıcı, oyuncu ve model
33. 1950 - Anne Brasseur, Lüksemburglu siyasetçi
34. 1950 - Tadeusz Ślusarski , Polonyalı sırıkla atlayıcı (ö. 1998)
35. 1951 - Dick Slater, Amerikalı profesyonel güreşçi (ö. 2018)
36. 1952 - Bert van Marwijk, Hollandalı futbolcu ve teknik direktör
37. 1953 - Victoria Wood, İngiliz oyuncu ve komedyen (ö. 2016)
38. 1954 - Hōchū Ōtsuka, Japon seslendirme sanatçısı
39. 1954 - Phil Rudd, Avustralyalı davulcu
40. 1954 - Gürbüz Çapan, Türk siyasetçi ve Esenyurt Kurucu Belediye Başkanı
41. 1954 - Nükhet Duru, Türk pop şarkıcısı
42. 1955 - James Gosling, Kanadalı bilgisayar bilimci
43. 1959 - Mūza Rubackytė, Litvan piyanist
44. 1962 - Serpil Çakmaklı, Türk sinema oyuncusu
45. 1963 - Filippo Galli, İtalyan futbolcu ve teknik direktör
46. 1966 - Polly Walker, İngiliz oyuncu
47. 1967 - Alexia, İtalyan şarkıcı
48. 1972 - Jenny Berggren, İsveçli şarkıcı
49. 1972 - Claudia Karvan, Avustralyalı oyuncu ve film yapımcısı
50. 1972 - Özcan Deniz, Türk şarkıcı, besteci, oyuncu ve yönetmen
51. 1973 - Bülent İnal, Türk oyuncu
52. 1973 - Servet Kocakaya, Türk müzisyen
53. 1974 - Emma Shapplin, Fransız soprano
54. 1974 - Zhang Jin, Çinli dövüş sanatçısı
55. 1975 - Eva Polna, Rus şarkıcı, söz yazarı ve besteci
56. 1975 - Jonas Renkse, İsveçli şarkıcı
57. 1975 - Kentaro Sakai, Japon futbolcu
58. 1975 - Ozan Güven, Türk oyuncu
59. 1976 - Åsa Westlund, İsveçli politikacı
60. 1976 - Kevin Garnett, Amerikalı basketbolcu
61. 1976 - Todor Yançev, Bulgar futbolcu
62. 1977 - Manuel Almunia, İspanyol futbolcu
63. 1977 - Natalia Oreiro, Arjantinli şarkıcı ve oyuncu
64. 1977 - Muharem Bazdulj, Sırp ve Boşnak yazar ve gazeteci
65. 1978 - Marcus Bent, İngiliz futbolcu
66. 1979 - Andrea Pirlo, İtalyan futbolcu
67. 1979 - Bérénice Marlohe, Fransız oyuncu ve manken
68. 1979 - Diego Forlán, Uruguaylı futbolcu
69. 1979 - Koray Avcı, Türk futbolcu
70. 1979 - Aysu Baçeoğlu, Türk Pop Müziği sanatçısı ve manken
71. 1980 - Daniel Ngom Kome, Kamerunlu futbolcu
72. 1980 - Moeneeb Josephs, Güney Afrikalı futbolcu
73. 1981 - Doğukan Manço, Türk şarkıcı ve DJ
74. 1981 - Isabella Ragonese, İtalyan oyuncu
75. 1981 - Luciano Figueroa, Arjantinli futbolcu
76. 1981 - Yo Gotti, Amerikalı rapçi
77. 1983 - Facundo Erpen, Arjantinli futbolcu
78. 1983 - Yağmur Atacan, Türk oyuncu
79. 1984 - Jesús Dátolo, Arjantinli millî futbolcu
80. 1984 - Julius Wobay, Sierra Leoneli millî futbolcu
81. 1985 - Jon Kortajarena, Bask model ve aktör
82. 1985 - Malakai Black, Hollandalı profesyonel güreşçi
83. 1985 - Yavuz Özkan, Türk futbolcu
84. 1986 - Alessandro De Marchi, İtalyan profesyonel yol ve pist bisiklet yarışçısı
85. 1986 - Dame Traoré, Katarlı futbolcu
86. 1986 - Mario Chalmers, Amerikalı profesyonel basketbolcu
87. 1987 - Waldemar Sobota, Polonyalı futbolcu
88. 1988 - Antonija Sandrić, Hırvat basketbolcu
89. 1988 - Can Bozok, Türk rapçi ve söz yazarı
90. 1989 - Alex Cisak, Polonya asıllı Avustralyalı futbolcu
91. 1989 - Dulcita Lieggi, Dominikli manken ve oyuncu
92. 1990 - Víctor Ibarbo, Kolombiyalı futbolcu
93. 1991 - Álvaro Giménez, İspanyol futbolcu
94. 1991 - Moses Sumney, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı
95. 1992 - Eleanor Tomlinson, İngiliz aktris
96. 1992 - Marshmello, Amerikalı elektronik müzik yapımcısı ve DJ
97. 1992 - Mehdi Zeffane, Fransız futbolcu
98. 1992 - Ola John, Hollandalı oyuncu
99. 1992 - Sam Smith, İngiliz şarkıcı ve söz yazarı
100. 1993 - João Schmidt, Brezilyalı futbolcu
101. 1993 - Josef Martínez, Venezuelalı futbolcu
102. 1994 - Alberto Munarriz, İspanyol su topu oyuncusu
103. 1994 - Carlos Guzmán, Meksikalı futbolcu
104. 1994 - Cristian Benavente, Perulu futbolcu
105. 1994 - Gabriela Guimarães, Brezilyalı voleybol oyuncusu
106. 1994 - Shogo Nakahara, Japon futbolcu
107. 1995 - Yahya Hassan, Filistin kökenli Danimarkalı şair ve aktivist (ö. 2020)
108. 1996 - Brenna Harding, Avustralyalı aktris
109. 1996 - Joao Rodríguez, Kolombiyalı futbolcu
110. 1996 - Sarah Grey, Kanadalı oyuncu
111. 2002 - Başar Oktar, Türk artistik buz patenci

Ölümler

Bu yazımızda 19 Mayıs tarihinde Dünya'ya veda ederken ismini Dünya'da bırakan isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 639 - Chieh-she-shuai, (Kürşad) Göktürk Hükümdarı Çuluk Kağan'ın küçük oğlu (d.?)
2. 1102 - Stephen, Blois kontu (d. 1045)
3. 1125 - II. Vladimir Monomak, Rus Knezi (d. 1053)
4. 1218 - IV. Otto, Kutsal Roma İmparatoru (d. 1175)
5. 1296 - V. Celestinus, 5 Temmuz 1294-13 Aralık 1294 arasında görev yapan papadır (d. 1209)
6. 1389 - Dmitri Donskoy, 1359'dan itibaren Moskova Büyük Prensi ve 1363'ten itibaren Vladimir Büyük Prensi olarak ölümüne kadar hükmetmiştir (d. 1350)
7. 1526 - Go-Kashiwabara, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 104. İmparatoru (d. 1462)
8. 1536 - Anne Boleyn, İngiltere Kraliçesi (VIII. Henry'nin 2. karısı ve I. Elizabeth'in annesi) (d. 1501)
9. 1647 - Sebastiaen Vrancx, Flaman ressam (ö. 1573)
10. 1762 - Francesco Loredan, Venedik Cumhuriyeti'nin 106. Dükası (d. 1685)
11. 1795 - Josiah Bartlett, Amerikan doktor ve devlet adamı (d. 1729)
12. 1795 - James Boswell, İskoç avukat ve biyografi yazarı (Dr. Samuel Johnson'ın ("Sözlük Johnson") biyografi yazarı) (d. 1740)
13. 1825 - Henri de Saint Simon, Fransız filozof ve iktisatçı (d. 1760)
14. 1831 - Johann Friedrich von Eschscholtz, Baltık Alman doktor ve doğa bilimci (d. 1793)
15. 1859 - Heinrich Zollinger, İsviçreli botanikçi (d. 1818)
16. 1864 - Nathaniel Hawthorne, Amerikalı yazar (d. 1804)
17. 1895 - Jose Julian Marti, Kübalı şair ve yazar (Küba bağımsızlık mücadelesinin öncüsü) (d. 1853)
18. 1898 - William Ewart Gladstone, İngiliz politikacı ve Birleşik Krallık Başbakanı (d. 1809)
19. 1904 - Camsetci Tata, Hint sanayici (d. 1839)
20. 1912 - Bolesław Prus, Polonyalı Yazar (d. 1847)
21. 1918 - Ferdinand Hodler, İsviçreli ressam (d. 1853)
22. 1927 - Ahmet Hikmet Müftüoğlu, Türk yazar, diplomat ve Millî Edebiyat Akımı'nın öncülerinden (d. 1870)
23. 1932 - Charles Wallace Richmond, Amerikalı ornitolog (d. 1868)
24. 1935 - T. E. Lawrence (Arabistanlı Lawrence), İngiliz arkeolog, asker, casus ve yazar (d. 1888)
25. 1936 - Muhammad Marmaduke Pickthall, Batılı İslam yazarı (d. 1875)
26. 1939 - Ahmet Ağaoğlu, Türk siyaset adamı, hukukçu, yazar ve gazeteci (d. 1869)
27. 1945 - Philipp Bouhler, Alman (Nazi) asker (d. 1889)
28. 1946 - Booth Tarkington, Amerikalı oyun ve roman yazarı (d. 1869)
29. 1950 - Daniel Ciugureanu, Rumen siyasetçi (d. 1885)
30. 1954 - Charles Ives, Amerikalı besteci (d. 1874)
31. 1958 - Ronald Colman, İngiliz aktör (d. 1891)
32. 1969 - Coleman Hawkins, Amerikalı saksafoncu (d. 1904)
33. 1973 - Osman Fuad Efendi, Osmanlı Hanedanı'ndan şehzade (d. 1895)
34. 1986 - Behçet Uz, Türk doktor (d. 1893)
35. 1987 - James Tiptree Jr., Amerikalı bilim kurgu yazarı (d. 1915)
36. 1992 - Bruno Pradal, Fas asıllı Fransız oyuncu (d. 1949)
37. 1994 - Jacques Ellul, Fransız filozof, sosyolog ve amatör ilahiyatçı (d. 1912)
38. 1994 - Luis Ocaña, İspanyol bir yarış bisikletçisiydi (d. 1945)
39. 1994 - Jacqueline Kennedy Onassis, 35. Amerika Birleşik Devletleri başkanı John F. Kennedy'nin dul eşi (d. 1929)
40. 1998 - Sōsuke Uno, Japon siyasetçidir (d. 1922)
41. 2001 - Aleksey Petroviç Maresyev, Sovyet as pilot, Sovyetler Birliği Kahramanı (d. 1916)
42. 2002 - Leyla Yeniay Köseoğlu, Türk siyasetçi ve Anavatan Partisi kurucu üyesi (d. 1926)
43. 2009 - Andrey Yevgenyeviç İvanov, Sovyet-Rus millî futbolcu (d. 1967)
44. 2009 - Herbert York, Amerikalı nükleer fizikçi (d. 1921)
45. 2009 - Robert F. Furchgott, Amerikalı biyokimyacı ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1916)
46. 2011 - Garret FitzGerald, İrlandalı siyasetçi (d. 1926)
47. 2011 - Kathy Kirby, İngiliz şarkıcı (d. 1938)
48. 2011 - Paul Henze, Amerikalı strateji uzmanı, tarih ve jeopolitik doktoru (d. 1924)
49. 2013 - Murat Öztürk, Türk akrobasi pilotu ve haber muhabiri (d. 1953)
50. 2014 - Jack Brabham, Avustralyalı Formula 1 pilotu (d. 1926)
51. 2015 - Burhan Muhammed, Endonezyalı diplomat ve bürokrat (d. 1957)
52. 2015 - Happy Rockefeller, Amerikalı hayırsever ve Rockefeller ailesi mensubu (d. 1926)
53. 2016 - Alexandre Astruc, Fransız yönetmen (d. 1923)
54. 2017 - Kid Vinil, Brezilyalı şarkıcı, radyo yayıncısı, besteci ve gazeteci (d. 1955)
55. 2017 - Noşirvan Mustafa, Iraklı Kürt entelektüel politikacı ve yazar (d. 1944)
56. 2017 - Rich Buckler, Amerikalı çizgi roman sanatçısı ve çizer (d. 1949)
57. 2017 - Stanislav Petrov, Sovyet asker (d. 1939)
58. 2018 - Bernard Lewis, İngiliz asıllı Amerikalı tarihçi (d. 1916)
59. 2018 - Harvey Hall, Amerikalı iş insanı ve siyasetçi (d. 1941)
60. 2018 - Houmane Jarir, Faslı millî futbolcu (d. 1944)
61. 2018 - Maya Jribi, Tunuslu siyasetçi (d. 1960)
62. 2018 - Reggie Lucas, Amerikalı müzisyen, söz yazarı ve müzik yapımcısı (d. 1953)
63. 2019 - Carlos Altamirano, Şilili siyasetçi, eski atlet, hukukçu ve yazar (d. 1922)
64. 2019 - Amédée Grab, İsviçreli Roma Katolik piskopos (d. 1930)
65. 2019 - Nickey Iyambo, Namibyalı siyasetçi ve fizikçi (d. 1936)
66. 2020 - Annie Glenn, Amerikalı aktivist ve hayırsever (d. 1920)
67. 2020 - Ken Nightingall, İngiliz ses mühendisi (d. 1928)
68. 2020 - Gil Vianna, Brezilyalı siyasetçi ve bürokrat (d. 1965)
69. 2020 - Ravi Zacharias, Hindistan doğumlu Kanadalı-Amerikalı Hristiyan apolojesti (d. 1946)
70. 2021 - Alix Dobkin, Amerikalı folk müzik şarkıcısı (d. 1940)
71. 2021 - Piet van Eijsden, Hollandalı tenisçi (d. 1936)
72. 2021 - Lee Evans, Amerikalı kısa mesafe koşucusu ve aktivist (d. 1947)
73. 2021 - Jagannath Pahadia, Hint siyasetçi (d. 1932)
74. 2021 - Tatyana Protsenko, Sovyet-Rus oyuncudur (d. 1968)
75. 2021 - Ebubekir Şekau, Nijeryalı Boko Haram'ın lideri (d. 1965)
76. 2021 - Oğuz Yılmaz, Türk şarkıcı ve şarkı sözü yazarı (d. 1968)
77. 2022 - Şehrazad Alam, Pakistanlı kadın seramik sanatçısı (d. 1948)