Tarihte Bugün: 20 Ocakta ne oldu?

Önemli Olaylar, Günler, Doğumlar ve Ölümler

Önemli Olaylar

20 Ocak tarihi, tarih boyunca birçok olaya tanıklık etmiştir. Bu yazımızda 20 Ocakta Dünya tarihinde yaşanmış önemli olayları inceleyebilirsiniz.

1. 1265 - İlk İngiliz parlamentosu toplandı.
2. 1815 - Napolyon, 140.000 kişilik bir ordu ve 200.000 kişilik gönüllü birliği ile Paris'e girdi.
3. 1841 - Hong Kong Adası (Hong Kong'un güneyinde bir ada), Afyon Savaşları sırasında Birleşik Krallık'a verildi.
4. 1861 - Arjantin'in Mendoza şehri, şiddetli bir depremle harabeye döndü.
5. 1892 - Springfield, Massachusetts'te ilk resmi basketbol maçı oynandı.
6. 1895 - Darülaceze kuruldu.
7. 1915 - Mustafa Kemal, Esat (Bülkat) Paşa komutasındaki 3. Kolordu'ya bağlı olarak Tekirdağ'da teşkil edilecek 19.Tümen Komutanlığı'na atandı.
8. 1916 - Albert Einstein, görelilik kuramını yayımladı.
9. 1918 - Midilli Kruvazörü, Gökçeada açıklarındaki mayınlara çarparak battı. I. Dünya Savaşı'nın başında, 11 Ağustos 1914'te İngiliz filosunun izlediği Almanların Goeben ve Breslau gemileri Çanakkale Boğazı'ndan geçmiş ve ilkine "Yavuz" ikincisine "Midilli" adı verilmişti.
10. 1920 - Maraş'ta Fransızlar'a karşı, Maraş Savunması başladı.
11. 1921 - TBMM'nin oluşumunun ardından 23 maddelik ilk Anayasa, Teşkilatı Esasiye kabul edildi.
12. 1921 - Dağıstan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti; Sovyetler Birliği'ne bağlı olarak kuruldu.
13. 1923 - Türkiye Büyük Millet Meclisi, gizli oturumunda Elcezire bölgesinde bir İstiklal Mahkemesi kurulması kararı aldı.
14. 1923 - İsmet Paşa'nın, Lozan'da Yunanlar tarafından yakılmış 26 şehrin listesini sunması.
15. 1936 - Ankara'da Endüstri Kongresi toplandı. Toplantıda İkinci Beş Yıllık Sanayi Planı esasları kabul edildi.
16. 1936 - VIII. Edward Birleşik Krallık Hükümdarı oldu. Daha bir yılı doldurmadan 10 Aralık 1936'da kendi isteği ile tahtı bırakacaktır.
17. 1942 - Askerlik süresi üç yıla çıkarıldı.
18. 1945 - Birleşik Krallık'ta eğitimini tamamlayan 50 Türk öğrenciye pilotluk brövesi verildi.
19. 1947 - Fransa'da Charles de Gaulle, politikadan çekildiğini açıkladı ve görevinden istifa etti.
20. 1952 - Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı Kore'de 34 subay, 46 astsubay ve 1252 erin öldüğünü açıkladı.
21. 1953 - General Eisenhower, Amerika Birleşik Devletleri'nin 34. Başkanı olarak göreve başladı.
22. 1956 - Yaşar Kemal, "İnce Memed" romanıyla Varlık Dergisi Roman Armağanı'nı kazandı.
23. 1961 - Londra Konferansı'nda Kıbrıslı Rumlar, "federal yönetim" tezini reddetti. Bunun üzerine Kıbrıs Türk toplumu temsilcileri konferanstan çekildi.
24. 1961 - Saraçhane Tiyatrosu açıldı. İlk oyun Cevat Fehmi Başkut'un "Hacıyatmaz" oyunu oldu.
25. 1961 - John F. Kennedy, Amerika Birleşik Devletleri'nin 35. Başkanı olarak göreve başladı.
26. 1963 - 21-25 Ocak'ta şiddetli soğuklar, Türkiye'nin her yanını etkiledi. Elektrikler ve sular kesildi, trenler yollarda kaldı. Uludağ'da kar kalınlığı 25 metre.
27. 1967 - Uluslararası Las Vegas Maratonu'nda İsmail Akçay ikinci oldu, derecesi: 2 saat, 23 dakika, 3 saniye.
28. 1968 - Türkiye, Yunanistan'daki askeri rejimi tanıyan ilk ülke oldu.
29. 1969 - John Lennon, Yoko Ono ile evlendi.
30. 1971 - Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), Akademik Konsey'in kararıyla süresiz kapatıldı.
31. 1973 - Eski Millî Birlik Komitesi üyesi Cemal Madanoğlu ve 31 kişi hakkında "Anayasayı değiştirme ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni ıskat için gizli örgüt kurma" iddiasıyla dava açıldı. Dava açılanlar arasında Doğan Avcıoğlu, İlhan Selçuk, İlhami Soysal da var.
32. 1975 - Tüm Memurlar Birleşme ve Dayanışma Derneği (Tüm-Der) kuruldu.
33. 1975 - ASALA örgütü kuruldu.
34. 1981 - Uğur Mumcu, Kenan Evren'in Kahramanmaraş konuşmasını değerlendirdi: "Devlet Başkanı Orgeneral Sayın Kenan Evren'in Kahramanmaraş'ta mezhep ayrılığı konularına değinmesi, bu ayrımcılığın yarattığı ve yaratacağı sonuçları vurgulaması son derece yararlı olmuştur."
35. 1981 - İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi, 223 Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu üyesinin tutuklanmasına karar verdi.
36. 1981 - İran, 444 gündür rehin tutulan 52 Amerikalının serbest bırakıldığını açıkladı. Haber, Ronald Reagan'ın Amerika Birleşik Devletleri Başkanlığı koltuğunu Jimmy Carter'dan devralmasından birkaç dakika sonra geldi.
37. 1986 - Demokratik Sol Parti ile Sosyaldemokrat Halkçı Parti arasında yapılan "solda birlik" görüşmeleri kesildi. Demokratik Sol Parti Genel Başkanı Rahşan Ecevit, "Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) ile yollarımız ayrıldı" dedi.
38. 1986 - Birleşik Krallık ve Fransa, Manş Tüneli planlarını açıkladılar.
39. 1988 - Mehmet Ali Aybar ile Aziz Nesin hakkında on beşer yıla kadar hapis cezası istendi. Gerekçe, 2000'e Doğru dergisine Kürt sorunu konusunda yaptıkları açıklamalardı.
40. 1989 - George H.W. Bush, Amerika Birleşik Devletleri'nin 41. Başkanı olarak göreve başladı.
41. 1989 - Samsunspor kafilesi, Malatyaspor ile yapacağı lig maçına giderken kaza geçirdi, 5 kişi öldü.
42. 1990 - Kara Ocak: Bakü'de Sovyetler Birliği Ordusu tarafından yapılan katliamda, 143 kişi öldü.
43. 1992 - Flash TV yayın hayatına başladı.
44. 1993 - Anayasa Mahkemesi, dini bayramlarda Bayram dışında gazete çıkarılmasını yasaklayan yasayı iptal etti.
45. 1993 - Meclis Anavatan Partisi (ANAP) döneminin iki bakanı Safa Giray ile Cengiz Altınkaya'nın Yüce Divan'a verilmesini kararlaştırdı.
46. 1993 - Bill Clinton, Amerika Birleşik Devletleri'nin 42. Başkanı olarak göreve başladı.
47. 1995 - Tokyo metrosuna sarin gazı saldırısı: 12 kişi öldü, 1300 kişi yaralandı.
48. 1995 - Yeraltı dünyasının ünlü ismi Dündar Kılıç'ın kızı ve Alaattin Çakıcı'nın eski eşi Uğur Kılıç Uludağ'da öldürüldü. Uğur Kılıç, Engin Civan davasında yaptığı açıklamalarla Özal ailesini suçlamıştı. Kılıç'ı öldüren Abdurrahman Keskin yakalandı ve Uğur Kılıç'ı öldürmesi karşılığında Alaattin Çakıcı'dan 50 milyon lira aldığını söyledi.
49. 1996 - Filistin'de ilk kez Devlet Başkanlığı seçimleri yapıldı. Yaser Arafat Devlet Başkanı seçildi.
50. 1997 - Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD), "Demokratik standartların yükseltilmesi paketi"ni Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı ile Genelkurmay Başkanlığına sundu. TÜSİAD raporda Kürtçe eğitimin serbest bırakılmasını da öneriyordu.
51. 2000 - Yargıtay, gazeteci Metin Göktepe'yi gözaltında öldürdükleri gerekçesiyle 7 yıl altışar ay ağır hapis cezasına çarptırılan 6 sanık polisten 5'inin cezasını onadı, sanıklardan Emniyet Amiri Seydi Battal Köse'nin cezasını ise esastan bozdu.
52. 2001 - George W. Bush, Amerika Birleşik Devletleri'nin 43. Başkanı olarak göreve başladı.
53. 2002 - Trabzonspor - Beşiktaş maçında, Beşiktaş'ın 5-0'lık galibiyeti sonucu Hüseyin Avni Aker Stadyumu'nda kavgalar çıktı, yaralanmalar oldu ve Trabzonspor taraftarı tarafından tribün koltukları sökülüp yakıldı. Maç sonrası Hüseyin Avni Aker Stadyumu'nda maddi ve manevi büyük hasarlar meydana geldi.
54. 2003 - MERNİS hizmete girdi.
55. 2006 - Yargıtay 1. Ceza Dairesi, Mehmet Ali Ağca'nın tahliyesine ilişkin Kartal 2. Ağır Ceza Mahkemesinin kararını bozdu. Ağca, Yargıtay'ın kararı doğrultusunda Kartal'da bulunduğu yerden alınarak, Kartal H Tipi Cezaevine konuldu.
56. 2007 - Hrant Dink'in öldürülmesi olayının zanlısı Ogün Samast, Samsun'da yakalandı.
57. 2009 - Barack Obama, Amerika Birleşik Devletleri'nin 44. Başkanı olarak göreve başladı.
58. 2017 - Donald Trump, Amerika Birleşik Devletleri'nin 45. Başkanı olarak göreve başladı.
59. 2021 - Joe Biden, Amerika Birleşik Devletleri'nin 46. Başkanı olarak göreve başladı.

Doğumlar

Geçmişten günümüze kadar gelen süreçte milyarca insan gözlerini Dünya'ya açtı. Bu yazımızda 20 Ocak tarihinde hafızalarda yer edinmiş isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 225 - III. Gordianus, Roma İmparatoru. I. Gordianus'un torunu (ö. 244)
2. 1029 - Alp Arslan, Büyük Selçuklu Devleti'nin 2. Sultanı (ö. 1072)
3. 1554 - I. Sebastião, Portekiz Kralı (ö. 1578)
4. 1663 - Luca Carlevarijs, İtalyan ressam ve gravür sanatçısı (ö. 1730)
5. 1716 - III. Carlos, İspanya Kralı (ö. 1788)
6. 1757 - Sebastiano Giuseppe Danna, İtalyan general (ö. 1811)
7. 1758 - Marie-Anne Paulze Lavoisier, Fransız kimyager ve asilzade (ö. 1836)
8. 1760 - Ferdinand Bauer, Avusturyalı botanik ressamı (ö. 1826)
9. 1775 - André-Marie Ampère, Fransız fizikçi (ö. 1836)
10. 1803 - George Merriam, Amerikalı yayımcı (ö. 1880)
11. 1804 - Eugène Sue, Fransız yazar (ö. 1857)
12. 1805 - Henry B. Metcalfe, Amerikalı siyasetçi ve ABD Temsilciler Meclisi Üyesi (ö. 1881)
13. 1806 - Nathaniel Parker Willis, Amerikalı yazar ve şair (ö. 1867)
14. 1848 - Aleksandre Kazbegi, Gürcü roman ve oyun yazarı, şair, çevirmen ve tiyatro oyuncusu (ö. 1893)
15. 1866 - Euclides da Cunha, Brezilyalı yazar ve sosyolog (ö. 1909)
16. 1869 - Nikola Mandić, Bağımsız Hırvatistan Devleti'nin Başbakanı (ö. 1945)
17. 1870 - Guillaume Lekeu, Belçikalı besteci (ö. 1894)
18. 1873 - Johannes Vilhelm Jensen, Danimarkalı yazar, şair ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1950)
19. 1874 - Steve Bloomer, İngiliz millî futbolcu (ö. 1938)
20. 1875 - Henrik Sjöberg, İsveçli atlet ve jimnastikçi (ö. 1905)
21. 1877 - Raymond Roussel, Fransız şair, romancı, oyun yazarı ve müzisyen (ö. 1933)
22. 1877 - Carl Hans Lody, Alman Donanması'nda casusluk yapmış bir yedek subay (ö. 1914)
23. 1878 - Finlay Currie, İskoç sinema sanatçısı (ö. 1968)
24. 1879 - C. H. Douglas, İngiliz mühendis (ö. 1952)
25. 1883 - Enoch L. Johnson, Amerikalı politik patron, şerif, iş insanı ve haraçcı (ö. 1968)
26. 1884 - A. Merritt, American Sunday magazine editörü ve fantastik kurgu yazarı (ö. 1943)
27. 1889 - Lev Karahan, Ermeni devrimci ve Sovyet diplomat (ö. 1937)
28. 1889 - Allan Lockheed, Amerikalı uçak tasarımcısı (ö. 1969)
29. 1896 - George Burns, Amerikalı aktör ve şarkıcı (ö. 1996)
30. 1906 - Aristotle Onassis, Yunan armatör (ö. 1975)
31. 1912 - Hulusi Kentmen, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 1993)
32. 1919 - Silva Gabudikyan, Ermeni şair (ö. 2006)
33. 1920 - Federico Fellini, İtalyan film yönetmeni (ö. 1993)
34. 1920 - İbrahim Minnetoğlu, Türk şair, gazeteci ve köşe yazarı (ö. 1993)
35. 1924 - Tekin Akmansoy, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (ö. 2013)
36. 1925 - Ernesto Cardenal, Nikaragualı rahip ve şair
37. 1927 - Orhan Elmas, Türk oyuncu ve yönetmen (ö. 2002)
38. 1930 - Edwin Aldrin, Amerikalı astronot
39. 1931 - David Lee, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi
40. 1933 - Gérard Hernandez, İspanyol-Fransız oyuncu ve seslendirme sanatçısı
41. 1935 - Güven Sazak, Türk iş insanı ve spor yöneticisi (ö. 2011)
42. 1939 - Feyzi Tuna, Türk sinema yönetmeni, senarist ve oyuncu
43. 1945 - Christopher Martin-Jenkins, İngiliz gazeteci, yazar ve sunucu (ö. 2013)
44. 1946 - David Lynch, Amerikalı yönetmen ve ressam
45. 1952 - Hurşid Devran, Özbek şair, yazar, tarihçi ve devlet adamı
46. 1952 - Paul Stanley, Amerikalı müzisyen ve vokalist
47. 1953 - Alaattin Çakıcı, Türk organize suç örgütü lideri
48. 1953 - Fahri Kasırga, Türk bürokrat
49. 1953 - Sophie Huet, Fransız kadın gazeteci (ö. 2017)
50. 1954 - Serdar Gücüyener, eski Türk futbolcu ve teknik direktör
51. 1959 - R. A. Salvatore, Amerikalı yazar
52. 1964 - Željko Komšić, Bosnalı siyasetçi
53. 1966 - Rainn Wilson, Amerikalı oyuncu
54. 1972 - Nikki Haley, Amerikalı diplomat, bürokrat ve siyasetçi
55. 1973 - Mathilde, Belçika Kraliçesi
56. 1976 - Conchita Martínez Granados, İspanyol tenisçi
57. 1976 - Kirsty Gallacher, İskoç sunucu
58. 1979 - Choo Ja-hyun, Güney Koreli bir aktris
59. 1980
    • Karl Anderson, Amerikalı profesyonel güreşçi
    • Felicitas Woll, Alman oyuncu
60. 1981 - Owen Hargreaves, İngiliz futbolcu
61. 1987 - Marco Simoncelli, İtalyan motosiklet yarışçısı (ö. 2011)
62. 1988 - Jeffrén Suárez, İspanyol vatandaşlığı da bulunan Venezuelalı futbolcu
63. 1991 - Renato Ibarra, Ekvadorlu futbolcu
64. 1993 - Lorenzo Crisetig, İtalyan futbolcu
65. 1994 - Lucas Piazon, Brezilyalı futbolcu
66. 1995 - Joey Bada$$, Amerikalı hip hop sanatçısı ve oyuncu
67. 1995 - Calum Chambers, İngiliz futbolcu

Ölümler

Bu yazımızda 20 Ocak tarihinde Dünya'ya veda ederken ismini Dünya'da bırakan isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 250 - Fabianus, Roma Piskoposluğu yapmış din adamı ve papa (d. 200)
2. 767 - Şafii, İslam hukuku bilgini. Şafii mezhebinin kurucusudur (d. 820)
3. 842 - Theofilos, 2 Ekim 829-20 Ocak 842 arasında Bizans imparatoru (d. 813)
4. 1516 - Juan Díaz de Solís, İspanyol kâşif (d. 1470)
5. 1612 - II. Rudolf, Kutsal Roma imparatoru (d. 1552)
6. 1639 - I. Mustafa, Osmanlı'nın 15. Padişahı (d. 1591)
7. 1745 - VII. Karl, Kutsal Roma imparatoru (d. 1697)
8. 1779 - David Garrick, İngiliz aktör, oyun yazarı, tiyatro yöneticisi ve yapımcısı (d. 1717)
9. 1813 - Christoph Martin Wieland, Alman şair, çevirmen (d. 1733)
10. 1819 - IV. Carlos, İspanya Kralı (d. 1748)
11. 1848 - VIII. Christian, Danimarka ve Norveç Kralı (d. 1786)
12. 1850 - Lorenzo Bartolini, İtalyan heykeltıraş (d. 1777)
13. 1855 - Maria Adelaide, Sardinya kraliçesi (d. 1822)
14. 1867 - Nathaniel Parker Willis, Amerikalı yazar ve şair (d. 1806)
15. 1875 - Jean-François Millet, Fransız ressam (d. 1814)
16. 1891 - Kalakaua, Hawaii kralı (d. 1836)
17. 1900 - John Ruskin, İngiliz yazar, şair, sanat ve toplum eleştirmeni (d. 1819)
18. 1907 - Agnes Mary Clerke, İrlandalı bir gök bilimci ve yazar (d. 1842)
19. 1921 - ‎Mary Watson Whitney‎‎, Amerikalı astronom ve akademisyen‎ (d. 1847)
20. 1934 - Hüseyin Kazım Kadri, Türk devlet adamı ve yazar (Osmanlı Devleti'nin son yıllarında Valilik ve Nazırlık görevlerinde bulunan) (d. 1870)
21. 1936 - V. George, Birleşik Krallık Hükümdarı (d. 1865)
22. 1938 - Émile Cohl, Fransız çizer ve animatör (d. 1857)
23. 1944 - James McKeen Cattell, Amerikalı bilim insanı (d. 1860)
24. 1949 - Burhan Cahit Morkaya, Türk siyasetçi, gazeteci ve yazar (d. 1892)
25. 1949 - George J. Mead, Amerikalı uçak mühendisi (d. 1891)
26. 1957 - James Brendan Connolly, Amerikalı atlet (d. 1868)
27. 1965 - Mehmet Rüştü Uzel, Türk bürokrat ve eğitimci (d. 1891)
28. 1973 - Amilcar Cabral, Afrikalı ziraat mühendisi, yazar, marksist ve vatansever siyasetçi (d. 1924)
29. 1983 - Manuel Francisco dos Santos (Garrincha), Brezilyalı futbolcu (d. 1933)
30. 1984 - Johnny Weissmuller, Amerikalı altın madalyalı yüzücü ve Tarzan filmlerinin tanınmış aktörü (d. 1904)
31. 1988 - Abdulgaffar Han, Peştun politik lider (d. 1890)
32. 1990 - Barbara Stanwyck, Amerikalı oyuncu (d. 1907)
33. 1993 - Audrey Hepburn, Amerikalı oyuncu ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (d. 1929)
34. 1994 - Matthew Busby, İskoç futbolcu, teknik direktör (d. 1909)
35. 1994 - Bedia Muvahhit, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu ve devlet sanatçısı (d. 1897)
36. 2002 - Carrie Hamilton, Amerikalı şarkıcı, oyuncu ve yazar (d. 1963)
37. 2004 - Bedih Yoluk (Kazancı Bedih), Türk gazelhan (d. 1929)
38. 2005 - Sabri Demirbağ, Türk asker ve Kıbrıs Harekâtı'nda görev alan Tugayın Komutanı (d. 1935)
39. 2005 - Per Borten, Merkez Partili Norveçli politikacı (d. 1913)
40. 2012 - Etta James, Amerikalı blues, soul, R&B, Rock&Roll, gospel ve caz şarkıcısı (d. 1938)
41. 2014 - Claudio Abbado, İtalyan orkestra şefi (d. 1933)
42. 2015 - Edgar Froese, Alman müzisyen (d. 1944)
43. 2016 - Mykolas Burokevičius, Litvanya'da komünist siyasi bir lider (d. 1927)
44. 2016 - Edmonde Charles-Roux, Fransız gazeteci ve yazar (d. 1920)
45. 2017 - José Luis Astigarraga Lizarralde, Perulu Katolik piskopos (d. 1940)
46. 2017 - Klaus Huhn, Alman spor gazetecisi ve köşe yazarı (d. 1928)
47. 2017 - John Watkiss, İngiliz çizer ve çizgi film yapımcısı (d. 1961)
48. 2018 - Paul Bocuse, Fransız yemek şefidir (d. 1926)
49. 2018 - Graeme Langlands, Eski Avustralyalı profesyonel ragbi ligi oyuncusu (d. 1941)
50. 2018 - Jim Rodford, İngiliz müzisyen ve şarkıcı (d. 1941)
51. 2019 - Tibor Baranski, Macar-Amerikalı eğitimci ve aktivist (d. 1922)
52. 2019 - Paul Barrett, Britanyalı müzik yapımcısı, oyuncu, müzisyen ve yazar (d. 1940)
53. 2019 - Rosemarie Bowe, Amerikalı oyuncudur (d. 1932)
54. 2019 - Evloghios, Almanya doğumlu İtalyan Ortodoks başpiskopos (d. 1935)
55. 2019 - Andrew G. Vajna, Macar-Amerikalı film yönetmeni (d. 1944)
56. 2020 - Hayrettin Karaca, Türk sanayici ve çevre aktivisti, TEMA vakfı kurucusu (d. 1922)
57. 2020 - Jaroslav Kubera, Çek siyasetçi (d. 1947)
58. 2020 - Joe Shishido, Japon oyuncu (d. 1933)
59. 2021 - Mira Furlan, Hırvat oyuncu ve şarkıcı (d. 1955)
60. 2021 - Sibusiso Moyo, Zimbabveli siyasetçi ve tümgeneral (d. 1960)
61. 2022 - Meat Loaf, Amerikalı şarkıcı, müzisyen ve aktör (d. 1947)
62. 2022 - Camillo Milli, İtalyan tiyatro, sinema ve televizyon oyuncusu (d. 1929)