Tarihte Bugün: 5 Ocakta ne oldu?

Önemli Olaylar, Günler, Doğumlar ve Ölümler

Özel ve Önemli Günler

5 Ocak tarihi toplumlar ve kültürler için farklı anlamlar taşır. 5 Ocakta kutlanan özel ve önemli günler hakkında bilgi almak için yazımızı inceleyebilirsiniz.

1. Adana'nın ve Tarsus'un Fransız işgalinden kurtuluşu (1922)

Önemli Olaylar

5 Ocak tarihi, tarih boyunca birçok olaya tanıklık etmiştir. Bu yazımızda 5 Ocakta Dünya tarihinde yaşanmış önemli olayları inceleyebilirsiniz.

1. 1759 - George Washington, Martha Dandridge ile evlendi.
2. 1781 - Amerikan İç Savaşı: Richmond, Benedict Arnold komutasındaki Kraliyet Donanması tarafından yakıldı.
3. 1809 - 1807-1809 Osmanlı-İngiliz Savaşı'nı sona erdiren Kale-i Sultaniye Antlaşması imzalandı.
4. 1854 - San Francisco adlı buharlı gemi battı: 300 kişi öldü.
5. 1889 - Alman fizikçi Martin Brendel, ilk kez auroraları fotoğrafladı.
6. 1895 - Dreyfus davası: Casusluk suçlamasıyla Fransa'da yargılandığı davada, Yüzbaşı Alfred Dreyfus ömür boyu hapse mahkûm oldu.
7. 1919 - Weimar Cumhuriyeti'nde Alman İşçi Partisi kuruldu. Bu parti daha sonra "Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi" adını alacaktı.
8. 1921 - Çerkez Ethem ve kardeşleri, Yunan İşgal Kuvvetleri'ne sığındılar.
9. 1922 - Adana'nın düşman işgalinden kurtuluşu.
10. 1929 - Anadolu-Bağdat ve Mersin-Tarsus Demiryolları ile Haydarpaşa Garı devletleştirildi.
11. 1930 - Sovyetler Birliği'nde tarımın kolektivizasyonu başladı.
12. 1933 - San Francisco'daki Golden Gate Bridge inşa edilmeye başlandı.
13. 1961 - Yassıada duruşmaları devam ediyor. 6-7 Eylül Olayları davası sonuçlandı. Sanıklardan Adnan Menderes, Fatin Rüştü Zorlu ve eski İzmir valisi Kemal Hadımlı mahkûm oldular. Aynı gün Fuad Köprülü ve Fahrettin Kerim Gökay Yassıada'dan tahliye edildi.
14. 1968 - Çekoslovakya'da iktidara Prag Baharı'nı başlatacak olan Alexander Dubček geldi.
15. 1974 - Peru'nun Başkenti Lima'da oluşan depremde, 6 kişi öldü ve yüzlerce ev hasar gördü.
16. 1979 - DİSK'in çağrısıyla Türkiye çapında 5 dakika iş bırakma eylemi (Faşizmi Lanetleme Eylemi) yapıldı.
17. 1981 - Türkiye'de Atatürk Yılı, Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren'in TBMM'de yaptığı konuşmayla kutlamalara açıldı.
18. 1989 - ABD jetleri, Libya'ya ait iki MiG-23 uçağını düşürdü.
19. 1993 - ABD'de 1965'ten sonra ilk kez asılarak idam gerçekleştirildi. Seri katil Westley Allan Dodd Washington'da asıldı.
20. 1993 - Kabardey-Balkarya Cumhuriyeti'nin ilan edilişi.
21. 1997 - Rus güçleri Çeçenistan'dan çekildi.
22. 2005 - Bilinen en büyük cüce gezegen Eris keşfedildi.
23. 2014 - Hindistan, diğer motorlara göre daha fazla yük kaldırabilen, ilk yerli üretim kriyojenik motorla güçlendirilmiş GSLV-D5 roketini uzaya fırlattı.^[1]
24. 2017 - İzmir saldırısı: İzmir Adliyesi'ne bomba yüklü araç ile saldırı düzenlendi. Saldırıda bir polis memuru ve bir adliye çalışanı hayatını kaybetti. Üçü polis, 7 kişi yaralandı.

Doğumlar

Geçmişten günümüze kadar gelen süreçte milyarca insan gözlerini Dünya'ya açtı. Bu yazımızda 5 Ocak tarihinde hafızalarda yer edinmiş isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 1548 - Francisco Suárez, İspanyol Cizvit rahibi, filozof ve teolog (ö. 1617)
2. 1592 - Şah Cihan, Babür İmparatorluğu'nun 5. Hükümdarı (ö. 1666)
3. 1620 - Miklós Zrínyi, Hırvat ve Macar soylusu asker, devlet adamı ve şair (ö. 1664)
4. 1759 - Jacques Cathelineau, Fransız çerçi ve Vendée isyanı lideri (ö. 1793)
5. 1767 - Jean-Baptiste Say, Fransız felsefeci ve ekonomist (d. 1832)
6. 1846 - Rudolf Christoph Eucken, Alman felsefeci, yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1926)
7. 1851 - Böcüzade Süleyman Sami, Osmanlı yazar, bürokrat ve siyasetçi (ö. 1932)
8. 1855 - King Camp Gillette, Amerikalı girişimci, mucit ve iş insanı (ö. 1932)
9. 1867 - Dimitrios Gunaris, Yunan hukukçu, siyasetçi ve Yunanistan Başbakanı (ö. 1922)
10. 1871 - Leonid Bolhovitinov, Rus asker ve doğubilimci (ö. 1925)
11. 1874 - Joseph Erlanger, Amerikan fizyolog (ö. 1965)
12. 1876 - Konrad Adenauer, Alman devlet adamı ve Almanya şansölyesi (ö. 1967)
13. 1880 - İbrahim Etem Ulagay, Türk tıp profesörü, hekim ve kimyager (ö. 1943)
14. 1883 - Döme Sztójay, Macar asker, diplomat ve Macaristan Krallığı Başbakanı (ö. 1946)
15. 1884 - Ahmed Ağdamski, Azeri operacı ve oyuncu (ö. 1954)
16. 1897 - Kiyoşi Miki, Japon Marksist düşünür (ö. 1945)
17. 1900 - Yves Tanguy, Fransız-Amerikalı ressam (ö. 1955)
18. 1902 - Stella Gibbons, İngiliz yazar ve romancı (ö. 1989)
19. 1904 - Jeane Dixon, Amerikalı astrolog ve psişik (ö. 1997)
20. 1911 - Jean-Pierre Aumont, Fransız aktör (ö. 2001)
21. 1913 - Nejat Eczacıbaşı, Türk kimyacı ve sanayici (ö. 1993)
22. 1914 - Nicolas de Staël, Fransız ressam (ö. 1955)
23. 1917 - Jane Wyman, Amerikalı oyuncu ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 2007)
24. 1921 - Friedrich Dürrenmatt, İsviçreli yazar (ö. 1990)
25. 1921 - Jean, Lüksemburg Büyük Dükü (ö. 2019)
26. 1921 - Kemal Ergüvenç, Türk tiyatro, sinema oyuncusu ve seslendirme sanatçısı (ö. 1975)
27. 1923 - Boris Leskin, Amerikalı sinema, tiyatro ve dizi oyuncusu (ö. 2020)
28. 1923 - Endel Taniloo, Eston heykeltıraş (ö. 2019)
29. 1923 - Jan Matocha, Çekoslovak kano yarışçısı (ö. 2016)
30. 1924 - Gerry Plamondon, Kanadalı buz hokeyi oyuncusu (ö. 2019)
31. 1924 - Marc Bonnefous, Fransız diplomat (ö. 2002)
32. 1925 - Jean-Paul Roux, Fransız oryantalist ve Türkolog (ö. 2009)
33. 1928 - Girish Chandra Saxena, Hint bürokrat (ö. 2017)
34. 1928 - Preben Hertoft, Danimarkalı psikiyatrist (ö. 2017)
35. 1928 - Walter Mondale, Amerikalı siyasetçi (ö. 2021)
36. 1928 - Zülfikar Ali Butto, Pakistanlı avukat, politikacı ve Pakistan'ın 9. Başbakanı (ö. 1979)
37. 1929 - Ümit Utku, Türk yönetmen, senarist ve yapımcı (ö. 2016)
38. 1930 - Kay Lahusen, Amerikalı gazeteci
39. 1931 - Alvin Ailey, Amerikalı dansçı, koreograf ve eylemci (ö. 1989)
40. 1931 - Robert Duvall, Amerikalı oyuncu, yönetmen ve En İyi Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
41. 1932 - Bill Foulkes, İngiliz millî futbolcu (ö. 2013)
42. 1932 - Raisa Gorbaçov, Mihail Gorbaçov'un eşi (ö. 1999)
43. 1932 - Umberto Eco, İtalyan dil bilimci ve yazar (ö. 2016)
44. 1933 - Anthony Bailey, İngiliz yazar ve sanat tarihçisi (ö. 2020)
45. 1934 - Antoni Pitxot, İspanyol ressam (ö. 2015)
46. 1934 - Phil Ramone, Amerikalı aranjör, yapımcı ve 14 Grammy Ödülü sahibi (ö. 2013)
47. 1935 - Füruğ Ferruhzad, İranlı şair, yazar, yönetmen ve ressam (ö. 1967)
48. 1935 - Jack Hirsh, Kanadalı bilim insanı
49. 1935 - Öner Ünalan, Türk yazar, çevirmen ve araştırmacı (ö. 2011)
50. 1936 - Sylvestre Nsanzimana, Ruandalı siyasetçi (ö. 1999)
51. 1937 - Hélène Cixous, Fransız yazar
52. 1938 - Brian Crowe, İngiliz diplomat (ö. 2020)
53. 1938 - I. Juan Carlos, İspanya Kralı
54. 1938 - Ngũgĩ wa Thiong'o, Kenyalı yazar
55. 1940 - Adnan Mersinli, Türk oyuncu (ö. 2016)
56. 1941 - Hayao Miyazaki, Japon manga ve anime sanatçısı
57. 1942 - Vicki Lansky, Amerikalı çocuk hikâyeleri yazarı ve yayıncı (ö. 2017)
58. 1943 - Atilla Özdemiroğlu, Türk müzisyen (ö. 2016)
59. 1946 - Diane Keaton, Amerikalı oyuncu ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
60. 1947 - Osman Arpacıoğlu, Türk futbolcu ve spor yazarı (ö. 2021)
61. 1949 - Anne-Marie Lizin, Belçikalı siyasetçi (ö. 2015)
62. 1950 - Mehmet Mümtaz Tuzcu, Türk şair
63. 1952 - Uli Hoeneß, Alman eski futbolcudur
64. 1953 - George Tenet, Amerikalı bürokrat, istihbaratçı ve akademisyendir
65. 1954 - László Krasznahorkai, Macar senarist ve romancıdır
66. 1956 - Gérard Berliner, Fransız şarkıcı, söz yazarı, besteci ve oyuncu (ö. 2010)
67. 1956 - Frank-Walter Steinmeier, bir Alman politikacı
68. 1959 - Maya Lin, Çin asıllı Amerikalı mimar ve sanatçı
69. 1960 - Phil Thornalley, İngiliz müzisyen ve yapımcı
70. 1961 - Iris DeMent, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarıdır
71. 1965 - Vinnie Jones, İngiliz eski futbolcudur
72. 1965 - Okday Korunan, Türk oyuncu ve oyun yazarı
73. 1966 - Özgür Ozan, Türk oyuncu
74. 1968 - DJ Bobo, İsviçreli şarkıcı
75. 1969 - Marilyn Manson, Amerikalı müzisyen
76. 1970 - Erdal Beşikçioğlu, Türk oyuncu
77. 1972 - Sakis Ruvas, Yunan şarkıcı
78. 1975 - Bradley Cooper, Amerikalı tiyatro, dizi ve sinema oyuncusudur
79. 1976 - Diego Tristán, İspanyol futbolcu
80. 1977 - Alaaddin Şahintekin, Türk karateci
81. 1978 - January Jones, Amerikalı aktris ve model
82. 1980 - Sebastian Deisler, Alman futbolcu
83. 1981 - deadmau5, Kanadalı progressive house müzik yapımcısı ve sanatçı
84. 1982 - Janica Kostelić, Hırvat kayakçı
85. 1986 - Deepika Padukone, Hint film aktrisi ve modeldir
86. 1987 - Kristin Cavallari, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
87. 1989 - Clara Cleymans, Belçikalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı
88. 1989 - Krisztián Németh, Macar millî futbolcudur
89. 1991 - Soner Aydoğdu, Türk futbolcu
90. 1991 - Denis Alibec, Rumen futbolcudur
91. 1996 - Max Baldry, İngiliz oyuncu
92. 1997 - Egehan Arna, Türk basketbolcu
93. 1998 - Merve Arı, Türk basketbolcu
94. 1999 - Berkin Elvan, Türk öğrenci (ö. 2014)

Ölümler

Bu yazımızda 5 Ocak tarihinde Dünya'ya veda ederken ismini Dünya'da bırakan isimleri inceleyebilirsiniz.

1. 842 - Mutasım, Abbâsîler'in 8. Halifesi (d. 794)
2. 1066 - Edward, İngiltere Kralı (d. 1003)
3. 1387 - IV. Pedro, Aragon Kralı (d. 1319)
4. 1477 - I. Charles, Burgonya'nın Valois Hanedanı'ndan son Dükü (d. 1433)
5. 1588 - Qi Jiguang, Çinli general ve ulusal kahraman (d. 1528)
6. 1589 - Catherine de' Medici, Fransa Kraliçesi (d. 1519)
7. 1616 - Simeon Bekbulatoviç, Kasım Hanlığı'nın Hanlarından ve Rus Çarlığı'nın Çarlarından (d. ?)
8. 1713 - Jean Chardin, Fransız kuyumcu ve gezgin (d. 1643)
9. 1714 - III. Mamia Gurieli, İmereti Kralı (d. ?)
10. 1735 - Carlo Ruzzini, Venedikli devlet adamı, diplomat ve Venedik Cumhuriyeti Doçe'si (d. 1653)
11. 1762 - Yelizaveta, Rus İmparatoriçesi (d. 1709)
12. 1776 - Philipp Ludwig Statius Müller, Alman zoolog (d. 1725)
13. 1796 - Anna Barbara Reinhart, İsviçreli matematikçi (d. 1730)
14. 1818 - Marcello Bacciarelli, İtalyan ressam (d. 1731)
15. 1858 - Josef Wenzel Radetzky von Radetz, Avusturyalı general (d. 1766)
16. 1863 - Johann Wilhelm Zinkeisen, Alman tarihçi (d. 1803)
17. 1908 - Smbat Şahaziz, Ermeni eğitimci, yazar ve gazeteci (d. 1840)
18. 1913 - Lewis A. Swift, Amerikalı gök bilimci (d. 1820)
19. 1922 - Ernest Shackleton, İrlandalı-İngiliz kâşif (d. 1874)
20. 1925 - Yevgeniya Boş, Alman asıllı Rus Bolşevik aktivist ve siyasetçi (d. 1879)
21. 1929 - Nikolay Nikolayeviç Romanov, Rus general (d. 1856)
22. 1933 - Calvin Coolidge, Amerikalı siyasetçi ve ABD'nin 30. Başkanı (d. 1872)
23. 1951 - Andrey Platonov, Rus yazar (d. 1899)
24. 1951 - Phillip Jaisohn, Koreli aktivist, gazeteci, politikacı ve hekim (d. 1864)
25. 1953 - Ramiz Gökçe, Türk karikatürist (d. 1900)
26. 1970 - Max Born, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1882)
27. 1972 - Tevfik Rüştü Aras, Türk siyasetçi ve diplomat (d. 1883)
28. 1975 - Arif Nihat Asya, Türk şair ve yazar (d. 1904)
29. 1976 - Hamit Kaplan, Türk Olimpiyat ve Dünya şampiyonu güreşçi (d. 1933)
30. 1976 - Necmeddin Okyay, Türk hattat ve ebru sanatçısı (d. 1883)
31. 1981 - Harold Clayton Urey, Amerikalı kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1893)
32. 1982 - Ahmet Zaim, Kıbrıslı Türk siyasetçi ve diplomat (d. 1927)
33. 1982 - Edmund Herring, Avustralyalı asker (d. 1892)
34. 1985 - Robert Surtees, Amerikalı görüntü yönetmeni ve Oscar Ödülü sahibi (d. 1906)
35. 1990 - Arthur Kennedy, Amerikalı oyuncu (d. 1914)
36. 1998 - Sonny Bono, Amerikalı şarkıcı, oyuncu ve politikacı (d. 1935)
37. 2001 - Elizabeth Anscombe, İngiliz analitik filozof (d. 1919)
38. 2004 - Tug McGraw, Amerikalı beyzbol oyuncusu (d. 1944)
39. 2009 - Mustafa Ok, Türk asker ve siyasetçi (d. 1925)
40. 2010 - Beverly Aadlen, Amerikalı oyuncu (d. 1942)
41. 2012 - Don Carter, Amerikalı bowling oyuncusu (d. 1926)
42. 2014 - Alma Muriel, Meksikalı oyuncu (d. 1951)
43. 2014 - Annamária Kinde, Macar asıllı Romanyalı gazeteci, yazar ve editör (d. 1956)
44. 2014 - Carmen Zapata, Amerikalı oyuncu (d. 1927)
45. 2014 - Eusébio, Portekizli futbolcu (d. 1942)
46. 2014 - Mustapha Zitouni, Cezayirli millî futbolcu (d. 1928)
47. 2014 - Uday Kiran, Hint oyuncu (d. 1980)
48. 2015 - Eylül Cansın, Türk transeksüel kadın (d. 1992)
49. 2015 - Jean-Pierre Beltoise, Fransız Formula 1 yarışçısı (d. 1937)
50. 2015 - Joy Ali, Fijili boksör (d. 1978)
51. 2015 - Khan Bonfils, Doğu Asya kökenli İngiliz oyuncu (d. 1972)
52. 2016 - Elizabeth Swados, Amerikalı yazar, besteci, müzisyen ve tiyatro yönetmeni (d. 1951)
53. 2016 - Jean-Paul L'Allier, Kanadalı liberal siyasetçi ve gazeteci (d. 1938)
54. 2016 - Memduh Abdülalim, Mısırlı oyuncu (d. 1956)
55. 2016 - Percy Freeman, İngiliz futbolcu (d. 1945)
56. 2016 - Pierre Boulez, Fransız besteci, koro şefi, yazar ve piyanist (d. 1925)
57. 2016 - Rudolf Haag, Alman teorik fizikçi (d. 1922)
58. 2017 - Alfonso Humberto Robles Cota, Meksikalı piskopos (d. 1931)
59. 2017 - Géori Boué, Fransız kadın soprano ve opera sanatçısı (d. 1918)
60. 2017 - Leonardo Benevolo, İtalyan mimar, sanat tarihçisi ve şehir plancısı (d. 1923)
61. 2017 - Rafiq Subaie, Suriyeli aktör, yazar ve yönetmen (d. 1930)
62. 2018 - Antonio Valentín Angelillo, İtalyan futbolcu ve teknik direktör (d. 1937)
63. 2018 - Aydın Boysan, Türk mimar ve gazeteci (d. 1921)
64. 2018 - Henry Jean-Baptiste, Fransız siyasetçi (d. 1933)
65. 2018 - Jerry Van Dyke, Amerikalı komedyen, oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1931)
66. 2018 - John W. Young, Amerikalı astronot (d. 1930)
67. 2018 - Marián Labuda, Slovak oyuncu (d. 1944)
68. 2018 - Münir Özkul, Türk meddah, tiyatro ve sinema oyuncusu (d. 1925)
69. 2018 - Thomas Bopp, Amerikalı astronom, bilim insanı ve kaşif (d. 1949)
70. 2019 - Bernice Sandler, Amerikalı kadın hakları aktivisti, eğitimci ve yazar (d. 1928)
71. 2019 - Dragoslav Šekularac, Sırp futbolcu ve futbol antrenörü (d. 1937)
72. 2019 - Emil Brumaru, Rumen şair ve yazar (d. 1938)
73. 2019 - Erick Haydock, İngiliz müzisyen ve gitarist (d. 1943)
74. 2019 - Maria Dolores Malumbres, İspanyol piyanist, müzik eğitimcisi ve besteci (d. 1931)
75. 2019 - Rudolf Raff, Kanadalı-Amerikalı biyolog ve akademisyen (d. 1941)
76. 2020 - Antoni Morell Mora, İspanyol asıllı Andorralı diplomat, hukukçu, bürokrat ve yazar (d. 1941)
77. 2020 - Walter Learning, Kanadalı tiyatro yönetmeni, oyun yazarı ve oyuncu (d. 1938)
78. 2021 - Annasif Døhlen, Norveçli ressam ve heykeltıraş (d. 1930)
79. 2021 - Bonifácio José Tamm de Andrada, Brezilyalı siyasetçi, hukuk akademisyeni ve gazeteci (d. 1930)
80. 2021 - Christina Crosby, Amerikalı eğitimci, aktivist ve yazar (d. 1953)
81. 2021 - Colin Bell, İngiliz millî futbolcu (d. 1946)
82. 2021 - James Greene, Kuzey İrlandalı aktör (d. 1931)
83. 2021 - João Cutileiro, Portekizli heykeltıraş (d. 1937)
84. 2021 - John Richardson, İngiliz oyuncu (d. 1934)
85. 2021 - José Carlos Silveira Braga, Brezilyalı futbolcu (d. 1930)
86. 2021 - Tyberii Korponai, Sovyet-Ukraynalı futbolcu (d. 1958)
87. 2022 - Lawrence Brooks, Amerika Birleşik Devletleri Ordusu'nun Amerikan gazisi (d. 1909)
88. 2022 - Kim Mi-soo, Güney Koreli aktris ve model (d. 1992)
89. 2022 - Anatole Novak, Fransız profesyonel yol bisikleti yarışçısı (d. 1937)
90. 2022 - George Rossi, İskoç aktör (d. 1961)
91. 2022 - Olga Szabó-Orbán, Rumen eskrimci (d. 1938)
92. 2023 - Kim Deok-ju, Güney Koreli hukukçu (d. 1933)
93. 2023 - Nate Colbert, Amerikalı beyzbolcu (d. 1946)